مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که گردوی دریایی، گونه‌ای از شانه‌داران که در اقیانوس اطلس یافت می‌شود، می‌تواند روند پیری خودش را معکوس کند.

گردوی دریایی وقتی آسیب می‌بیند یا با کمبود غذا مواجه می‌شود، می‌تواند به مرحله‌ی نوزادی خود بازگردد. این موجود در حالت نوزاد دو شاخک برای شکار غذا دارد، اما در حالت بالغش شبیه به یک جفت شش شفاف کوچک است و شاخک‌های شکار غذا را ندارد.

مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد که گردوی دریایی (Mnemiopsis leidyi) سومین گونه‌ی جانوری و نخستین گونه از شانه‌داران (Ctenophora) است که پس از رسیدن به سن بلوغ، از توانایی بازگشت به مرحله قبلی زندگی‌اش برخوردار است.

دانشمندان در مطالعات پیشین بیان کرده بودند که تعدادی از گزنده‌تباران (شامل عروس دریایی، شقایق دریایی و مرجان‌ها) می‌توانند به مرحله قبلی زندگی خود بازگردند، اما فقط در دوران قبل از رسیدن به بلوغ جنسی می‌توانند این عمل را انجام دهند. دو گونه‌ی دیگر که می‌توانند از حالت بالغ کامل به دوران نوزادی بازگردند، عروس دریایی تیولا (Turritopsis dohrnii) و کرم هیداتید (Echinococcus granulosus) هستند.

محققان در مطالعه نوشته‌اند که «بازگشت به مرحله‌ی نوزادی در شانه‌داران، نشان می‌دهد که این پدیده ممکن است بیش از آنچه که پیش‌تر تصور می‌شد، شایع باشد.» مطالعه‌ی جدید، بر مبنای تحقیقات قبلی در مورد مقاومت گردوی دریایی انجام شده است.

گردوی دریایی بومی اقیانوس اطلس غربی محسوب می‌شود؛ اما به‌عنوان گونه‌ی مهاجم در اروپا و آسیا گسترش یافته است. این موجود می‌تواند هفته‌ها بدون غذا در آب توازن کشتی‌ها زنده بماند. به گفته محققان، همین امر باعث انتقال این گونه از اقیانوس اطلس به سایر مناطق شده است.

گردوی دریایی اکنون در دریای سیاه و دریای خزر یافت می‌شود و باعث فروپاشی صنعت ماهیگیری در این مناطق شده، زیرا با موجودات بومی بر سر غذا رقابت می‌کند. همچنین در دریای مدیترانه، دریای بالتیک و دریای شمال نیز مشاهده شده است.

گردوهای دریایی که دچار گرسنگی یا قطع عضو شده بودند، به توده‌های کوچکی تبدیل شدند، اما زنده ماندند. وقتی محققان دوباره به هر دو گروه غذا دادند، متوجه شدند که ۱۳ مورد از ۶۵ گردوی دریایی تحت آزمایش، شاخک‌های خود را بازسازی کرده‌اند. این امر نشان‌دهنده‌ی بازگشت به مرحله‌ی نوزادی است.

خوان جی سوتو آنجل، زیست‌شناس دریایی و پژوهشگر پسادکترا در دانشگاه برگن نروژ و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید این شانه‌داران، از شاخک‌های خود برای شکار غذاهایی که در حالت بالغ به آن‌ها دسترسی نداشتند، استفاده می‌کردند و بدین ترتیب، وارد زیستگاهی جدید می‌شدند. این موجودات پس از دریافت غذای کافی، به اندازه‌ی اولیه خود بازگشته و لوب‌های خود را بازسازی کردند. بر اساس یافته‌های مطالعه، این موجودات حتی توانایی تولیدمثل خود را دوباره به دست آوردند.

سوتو آنجل می‌گوید: «یافتن سومین گونه‌ی حیوانی که قادر به معکوس‌کردن روند پیری است، بسیار شگفت‌انگیز بود.» او افزود فرآیندی که گردوی دریایی در طی آن به مرحله‌ی نوزادی بازمی‌گردد، با فرآیند مشابه در عروس دریایی تیولا متفاوت است، اما هر دو گونه می‌توانند به محققان در درک بهتر پیری کمک کنند.

همچنین، شانه‌داران یکی از قدیمی‌ترین دودمان‌های حیوانی موجود هستند و ممکن است گروه خواهر (نزدیک‌ترین خویشاوندان در درخت تبارزایی) همه‌ی حیوانات باشند. این امر، آن‌ها را به نمونه‌ی منحصربه‌فردی برای مطالعه‌ی تکامل تبدیل می‌کند.

یوشینوری هاسگاوا، جانورشناس در مؤسسه تحقیقاتی کازوسا دی‌ان‌ای در ژاپن که در مطالعه مشارکت نداشت، به لایوساینس گفت: «هنوز مشخص نیست که آیا شانه‌داران واقعاً روند پیری خود را معکوس کرده‌اند یا فقط کوچک شده‌اند.» به باور هاسگاوا، آنچه در مطالعه مشاهده شده است، به بازجوان‌سازی ناقص شباهت دارد.

مطالعه به صورت نسخه پیش‌انتشار در پایگاه داده بایوآرکایو منتشر شده است.