به گزارش خبرنگار مهر مدتی است که شورای عالی آموزش و پرورش در حال بازنگری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.

ترمیم و بازنگری در سند موضوعی است که در خود سند هم بر انجام آن تاکید شده است.

شورای عالی آموزش و پرورش چندان در خصوص جزئیات ترمیم سند مطلبی را اعلام نکرده است با این حال دو فصل تحت عنوان شاخص‌ها و مدرسه صالح به سند تحول اضافه شده است.

برخی از کارشناسان آموزشی و فعالان نظام تعلیم و تربیت از دانشگاه فرهنگیان در گفتگو با خبرنگار مهر مطالبی را در خصوص ترمیم سند از سوی شورای عالی آموزش و پرورش بیان کردند. مطالب زیر حاصل یکی از این گفت‌وگوهاست.

فکر می‌کنید که ترمیم سند تحول چگونه پیش رفته است.

- یک بحث در خصوص بیرون از سند تحول و ارتباط نهادهای دیگر خارج از آموزش و پرورش با سند تحول است؛ اینکه متن سند آیا می‌تواند بار تغییر و تحول را در نظام تعلیم و تربیت ایجاد کند یا خیر طبیعتاً وقتی ما می‌خواهیم سند تحول را منطبق با اعتقادات و ایدئولوژی خودمان نگارش کنیم باید یک نظام مفاهیمی را متناسب با اصول خودمان مطرح کنیم. امروز می‌بینیم متن سند منطبق با مفاهیم نظام مدرن است؛ و در برخی نقاط سند تحول نتوانسته است زبان انقلاب اسلامی باشد یا معلمان و شاخص آموزشی را منطبق با اصول و اهداف انقلاب اسلامی تعریف کند. این از جمله نقدهای برون ساختاری است.

- در خصوص نقدهای درون ساختاری، سند تحول یک سند راهبردی است؛ اما معلم وقتی سند را مطالعه می‌کند دقیقاً متوجه نمی‌شود چه راهبردی را باید اتخاذ کند و یا چه راهبردی را در پیش نگیرد. ناظر به همین موضوع مقام معظم رهبری در سال ۹۷ به مسئولان آموزش و پرورش دستور دادند مطالبات سند تحول را برای معلمان تشریح کنند. در قسمتی از سند به این موضوع تاکید می‌کند که آموزش باید ۶ ساحتی باشد، در خصوص بسیاری از مسائل همچون تربیت سیاسی، تربیت علمی و فناورانه حداقلی بوده است. نفس اینکه به سمت ترمیم سند تحول رفته‌ایم اتفاق خوبی است؛ اینکه دو فصل به سند تحول تحت عنوان شاخص‌ها و مدرسه صالح اضافه شده است اتفاق خوبی است. اما به واسطه کمبود مفاهیم همچنان خلاءهای اساسی پوشش داده نشده است.

معلم وقتی سند تحول را مطالعه می‌کند دقیقاً توجه نمی‌شود چه راهبردی را باید اتخاذ کند و یا چه راهبردی را در پیش نگیرد

- دقیقاً چالش ما با بحث ترمیم سند تحول، همین بحث است که نقاط ضعف و خلاءهایش پوشش داده نشده است. بر اساس سند تحول مدرسه یک نهاد اجتماعی خواهد بود؛ در حالی که ما چنین جایگاهی برای معلمان و نظام آموزشی کشور قائل نیستیم.

ضمن اینکه ساختار نگارش سند هم ساختار منسجم و دقیقی نیست؛ چشم اندازها به خوبی چشم انداز نیستند و راهکارها نمی‌توانند به خوبی راه را نشان دهند.

راهکارهای کلی و اجراهای سلیقه‌ای

گاهی به جای نگارش خوب راهکار، هدف نوشته شده است؛ وقتی یک راهکار به صورت خیلی کلی بیان می‌شود مجری به سلیقه خود برای تحقق راهکار می‌کوشد. برای مثال در سند تحول بر استفاده از ظرفیت دیگر دانشگاه‌ها برای جذب معلم تاکید شده است اما میزان این جذب به نسبت فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های تربیت دبیر، نامشخص است.

- شورای عالی ۲ فصل، هشتم و دهم را به سند اضافه کرده و به همین تغییر اکتفا نموده است.

- همچنین یک تناقضی که وجود دارد این است که در سند تحول معلم با مربی مترادف است؛ در حالی که در جای دیگر سند قرار است معلم جایگاه اجتماعی در جامعه داشته باشد. در سند تحول به مشارکت نهادهای غیر دولتی و نهادهای خصوصی اشاره شده است اما چگونگی مشارکت این مراکز نامشخص است. معلوم نیست سند تحول چه میزان از گسترش مدارس غیردولتی و نسبت آن با کل مدارس را مطلوب می‌داند.

سند تحول بنیادین در بحث بین الملل حرفی ندارد. البته سند تحول بر اساس شریعت اسلام نگاشته شده که با اصول آموزشی به اصطلاح مدرن متفاوت است.

سند تحول مشخص نکرده است که با وجود این تفاوت ماهوی، چگونه ما در برخورد با اسناد آموزشی همچون سند ۲۰۳۰ باید عمل کنیم.