به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، ویدیویی هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که افرادی ظاهرا خطوط ریلی را تخریب می‌کنند. حادثه تخریب ریل قطار در ایستگاه «میوتک» ایران و واکنش‌های متعاقب آن، ابعاد مختلفی از این رویداد را نمایان ساخته است.

از یک سو، تخریب زیرساخت‌های حمل و نقل، اقدامی غیرقانونی و مخرب تلقی می‌شود که می‌تواند پیامدهای امنیتی و اقتصادی به دنبال داشته باشد. از سوی دیگر، واکنش‌های متناقض در فضای مجازی و رسانه‌ها به ویژه سوءاستفاده علیه منافع مردم دو کشور و تشدید مخالفت با مهاجران، نشان از پیچیدگی‌های این ماجرا و لزوم بررسی دقیق‌تر آن دارد.

شرکت کنسرسیوم احداث و توسعه ریلی افغانستان یک شرکت ایرانی است که در زمینه بهره‌برداری از شبکه ریلی ایران و افغانستان فعالیت می‌کند. این شرکت در سال 1401 تأسیس شده است و مدیر عامل آن مصطفی رضایی سیستانی است.

راه آهن جمهوری اسلامی ایران در واکنش به ویدئوی منتشر شده و تخریب ریل در بیانیه‌ای اعلام کرده است عوامل مرتبط با شرکت خصوصی کنسرسیوم ریلی افغانستان دست به اقدامات غیرقانونی در حریم ریلی جمهوری اسلامی ایران زدند که پس از ممانعت همکاران فنی و حفاظتی راه آهن جمهوری اسلامی، متاسفانه عوامل این کنسرسیوم، پرسنل راه آهن ایران را ضرب و شتم کرده و شیشه خودروی آنها را نیز خرد کردند.

 در بخشی از بیانیه راه‌آهن آمده است: «با توجه به تمرد عوامل شرکت خصوصی کنسرسیوم ریلی از قوانین سیر و حرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و قصد آنها برای سیر بدون مجوز در محدوده ریلی جمهوری اسلامی ایران، مسدود کردن خط یک اقدام پیشگیرانه و جهت دفع تجاوز صورت گرفته محسوب می‌شود.»

در این بیانیه همچنین تاکید شده است که «تردد هرگونه آلات ناقله ریلی اعم از لوکوموتیو، واگن و ... در حریم ریلی جمهوری اسلامی ایران صرفا با مجوز و تحت قوانین راه آهن جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیر است».

منازعات قبلی و ریشه‌های عمیق‌تر

وجود منازعات قبلی بین شرکت راه آهن ایران و کنسرسیوم ریلی افغانستان، نشان می‌دهد که این حادثه ریشه در مشکلات عمیق‌تری دارد. این منازعات می‌تواند ناشی از اختلافات مالی، اختلاف نظر در خصوص اجرای قرارداد و یا حتی عوامل سیاسی باشد. در هر صورت، این منازعات پیشین زمینه را برای وقوع چنین حادثه‌ای فراهم کرده است.

پیش از این نیز زمانی که نخستین محموله تجاری افغانستان به مقصد ترکیه قصد عبور از ایران بدون اخذ مجوز لازم را داشت با واکنش راه آهن مواجه شد.

به نظر می‌رسد در ماجراهای جدید و گذشته، ردپای تخطی (عمدی یا سهوی) کنسرسیوم ریلی افغانستان وجود دارد زیرا راه آهن جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده حاکمیت از طریق مجاری قانونی برخورد داشته است.

سوءاستفاده از حادثه برای افغان‌ستیزی

متأسفانه، برخی افراد و گروه‌ها از این حادثه برای دامن زدن به احساسات ضدمهاجرتی و ایجاد تفرقه بین دو ملت استفاده می‌کنند. این افراد با تعمیم‌دهی این حادثه به تمامی مهاجرین افغانستانی، تلاش می‌کنند تا تصویر منفی از این مهاجرین در اذهان عمومی ایجاد کنند. در حالی که این حادثه توسط شرکت ایرانی و شاید با انگیزه‌های خاص انجام شده است، اما تلاش می شود تمامی افغانستانی‌ها به دلیل این رویداد با مشکل مواجه شوند.

پیامد ادامه اختلافات

ابعاد امنیتی و اقتصادی: تخریب زیرساخت‌های حیاتی مانند ریل قطار، می‌تواند به اختلال در تجارت دو کشور، افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شود و حتی این چنین حوادثی می‌تواند بهانه‌ای برای گروه‌های مخالف دولت باشد تا اقدامات مشابهی را در آینده انجام دهند.

ابعاد سیاسی: اگر چنین حوادثی به طور ریشه‌ای حل نشود ممکن است واکنش‌هایی در دو کشور ایجاد کند که به پیچیده‌تر شدن روابط بینجامد.

ابعاد اجتماعی: این حادثه، می‌تواند به ایجاد جو ناامنی و بی‌اعتمادی در میان مردم محلی و همچنین، بین مردم دو کشور ایران و افغانستان منجر شود. همچنین، انتشار اخبار نادرست و شایعات در فضای مجازی، می‌تواند به تشدید این جو کمک کند.

حادثه تخریب ریل قطار، یک رویداد پیچیده با ابعاد مختلف است که نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه است. برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی، لازم است اقدامات زیر صورت گیرد:

پیگیری قضایی جدی: پیگیری قضایی جدی این حادثه و مجازات عاملان آن، می‌تواند به بازدارندگی از وقوع حوادث مشابه کمک کند.

شفاف‌سازی کامل: شفاف‌سازی کامل در مورد دلایل این حادثه و اقدامات انجام شده برای رسیدگی به آن، می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی کمک کند.

اصلاح قوانین و مقررات: اصلاح قوانین و مقررات مربوط به قراردادهای بخش خصوصی و نظارت بر اجرای آن‌ها، می‌تواند از بروز چنین اختلافاتی در آینده جلوگیری کند.

تقویت همکاری بین بخش‌های مختلف: تقویت همکاری بین بخش‌های مختلف دولت، از جمله بخش‌های امنیتی، قضایی و اقتصادی، می‌تواند به مقابله موثر با تهدیدات علیه زیرساخت‌های کشور کمک کند.

درمجموع، به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت راه‌آهن خواف – هرات برای افغانستان و ایران و ثمراتی که فعال شدن این مسیر ریلی می‌تواند برای اقتصاد افغانستان به همراه داشته باشد، در سطوح بالای دولت اعم از شرکت راه‌آهن، گمرک و مرزبانی، باید تکلیف تردد قطارهای ترانزیتی از این مسیر را روشن کنند و اجازه ندهند قواعد و قوانین حاکمیتی و سرزمینی بازیچه دست افراد شود و تا حد شایعه‌سازی در فضای مجازی تنزل پیدا کند.

انتهای پیام/