صنعت خودروهای عمرانی و معدنی در ایران از بخش‌های کلیدی و استراتژیک صنایع کشور محسوب می‌شود که نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کند. این صنعت شامل تولید و تامین انواع ماشین‌آلات سنگین و تجهیزات موردنیاز برای پروژه‌های ساخت‌وساز، معادن، راهسازی و سایر فعالیت‌های عمرانی است. تحریم‌های بین‌المللی تاثیرات منفی بر صنعت خودروهای عمرانی و معدنی در ایران داشته است. این تحریم‌ها باعث کاهش واردات قطعات و تجهیزات، افزایش هزینه‌ها و مشکلات در تامین مالی پروژه‌های عمرانی شده‌اند. این در حالی است که بخش عمده‌ای از این خودروها با فرسودگی مواجه هستند و به عمر بالای ۲۰سال رسیده‌اند. با آن‌که انتظار می‌رود با ورود دوباره هپکو به تولید، رشد تولید و نوسازی این خودروها را در کشور شاهد باشیم، اما وضعیت این ماشین‌آلات نشان می‌دهد هنوز راه طولانی در این بخش در پیش است.

تولید ماشین‌آلات عمرانی با همکاری چینی‌ها

تولیدکنندگان داخلی در کشور طی سال‌های اخیر توانسته‌اند به تولید بعضی از انواع ماشین‌آلات عمرانی و معدنی بپردازند. شرکت‌های داخلی در تولید برخی از این ماشین‌آلات پیشرفت‌هایی داشته‌اند، اما همچنان در رقابت با برندهای جهانی با چالش‌هایی مواجه هستند. برخی شرکت‌های ایرانی مانند هپکو، تولید ماشین‌آلات عمرانی و معدنی را انجام می‌دهند. بعضی خودروهای عمرانی و معدنی نیز در ایران از طریق مونتاژ یا تحت لیسانس شرکت‌های خارجی تولید می‌شوند. همکاری‌هایی که با شرکت‌های چینی و برخی دیگر از کشورها وجود دارد، به تولید این دسته از ماشین‌آلات در کشور کمک کرده است.
به‌دلیل عدم توانایی کامل در تولید برخی از انواع ماشین‌آلات پیچیده و پیشرفته، همچنان بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. به‌خصوص در مورد ماشین‌آلات پیچیده و پیشرفته که تولید داخلی آن‌ها محدود است. واردات این ماشین‌آلات عمدتا از چین و تا حدودی هم از ژاپن، کره جنوبی، و برخی کشورهای اروپایی انجام می‌شود

بازگشت دوباره هپکو به صنعت و رشد تولید

هپکو که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ماشین‌آلات سنگین در ایران بود، در دهه‌های گذشته نقش مهمی در تولید بیل مکانیکی، لودر و دیگر تجهیزات سنگین داشت اما در سال‌های گذشته به دلیل مشکلات مالی و مدیریتی، تولید آن کاهش یافته بود.

براساس گزارش عملکرد ارائه‌شده، شرکت هپکو بعد از ۱۵سال مواجهه با مشکلات، به سوددهی رسید و بر این اساس این تولیدکننده بزرگ کشور توانست در مجموع تا پایان سال گذشته، ۹۲۹ دستگاه تولید و در جریان تولید داشته است.

در همین راستا حسین قربانی، مدیرعامل هپکو تصریح کرد: «در سال ۹۶ تعداد تولید این تولیدکننده بزرگ به ۸دستگاه رسیده بود که توانست با حمایت وزارت صمت و وزارت راه و وزارت کشور و اعتماد شرکت‌های خصوصی راهسازی و معدنی رشد ۱۳۳درصدی را در سفارش‌های محصول داشته باشد.»

چین؛ بزرگ‌ترین صادرکننده ماشین‌آلات عمرانی

با وجود تلاش‌هایی که برای بومی‌سازی و تولید داخلی در کشور انجام شد، باز هم بخش زیادی از تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین موردنیاز این صنعت همچنان وارداتی است. این وابستگی به واردات در واقع با مشکلاتی مانند نوسانات نرخ ارز و تحریم‌های بین‌المللی مواجه شده است. دولت و بخش‌خصوصی در تلاش هستند تا با افزایش توان تولید داخلی و بومی‌سازی تکنولوژی‌ها، وابستگی به واردات را کاهش دهند.

این اقدامات شامل افزایش ظرفیت تولید و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی برای انتقال فناوری است. به‌دلیل عدم توانایی کامل در تولید برخی از انواع ماشین‌آلات پیچیده و پیشرفته، همچنان بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. به‌خصوص در مورد ماشین‌آلات پیچیده و پیشرفته که تولید داخلی آن‌ها محدود است.

واردات این ماشین‌آلات عمدتا از چین و تا حدودی هم از ژاپن، کره جنوبی و برخی کشورهای اروپایی انجام می‌شود. چین در سال‌های اخیر به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان ماشین‌آلات عمرانی به ایران تبدیل شده است.

وضعیت بحرانی و فرسودگی ناوگان عمرانی کشور

بسیاری از ماشین‌آلات عمرانی و معدنی مورداستفاده در ایران قدیمی و مستهلک هستند و نیاز به نوسازی و به‌روزرسانی دارند. با توجه به هزینه بالای خرید ماشین‌آلات جدید و محدودیت‌های وارداتی، این موضوع به یکی از چالش‌های اصلی صنعت تبدیل شده است.

سال گذشته معاون وزیر صمت اعلام کرد؛ در سه سال آینده نوسازی ماشین‌آلات معدنی و راهسازی انجام خواهد شد.

براساس آمارها، ۱۵هزار دستگاه از ماشین‌آلات فرسوده بالای ۲۰سال عمر در حوزه ماشین‌آلات معدنی و راهسازی داریم. به همت بخش خصوصی، ۱۰ شرکت داخلی توانستند در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال ۱۴۰۰، صددرصد رشد تولید داشته باشند و ۳هزار و ۵۰۰ دستگاه ماشین‌آلات راهسازی و معدنی در کشور تولید کنند.

به گفته وی، تولیدکنندگان داخلی قرار بود سال گذشته رشد ۴۰ درصدی در تولید را رقم بزنند. فارغ از آن که این ارقام در سال گذشته محقق شد یا نه اما همچنان وضعیت خودروهای عمرانی در سایت‌های مختلف و توقف پروژه‌ به دلیل فرسودگی این خودروها، نشان می‌دهد وضعیت در ناوگان ماشین‌آلات عمرانی بحرانی است و هر چه زودتر باید فکری برای این ناوگان اندیشیده شود.

به‌روزرسانی کامیون‌های سری MD ماک

کمپانی ماک به‌تازگی اعلام کرد به‌منظور بهبود ویژگی‌های ایمنی و راحتی رانندگان، به‌روزرسانی‌هایی را در سری MD دیزلی و الکتریکی خود اعمال کرده است. این تغییرات شامل بهبودهایی در طراحی کابین و افزودن امکانات جدید ایمنی می‌شود.

سری MD ماک شامل دو نسخه مختلف از جمله MD۶؛ مدل کلاس ۶ با وزن ناخالص مجاز ۱۱۷۹۱ کیلوگرم و MD۷؛ نسخه کلاس۷ با وزن ناخالص مجاز ۱۴۹۶۸کیلوگرم می‌شود. هر دو نسخه قابلیت سفارش با پیشرانه‌های الکتریکی و دیزلی را دارند. طول کابین به اندازه ۴اینچ افزایش یافته است.

این ویژگی فضای بیشتری برای تکیه‌گاه و جای پای راننده فراهم می‌کند. کابین سری MD به‌روزرسانی‌شده، اکنون شامل تزئینات آلومینیوم ساتن، نورپردازی پیشرفته LED، صندلی‌های جدید با پشتی تقویت‌شده برای حمایت بهتر از کمر، و کمدهای بالای کابین برای ایجاد فضای اضافه است.

همچنین، فرمان به دکمه‌های جدیدی مجهز شده است که کاربری آسان‌تری را برای راننده فراهم می‌کنند. این دکمه‌ها شامل کروزکنترل، تلفن و سیستم صوتی هستند. در بخش ایمنی هم ویژگی‌های استاندارد جدیدی به سری MD اضافه شده است که ازجمله آن‌ها می‌توان به سیستم ترمز ضدقفل با کنترل کشش، قطع صدای سیستم صوتی هنگام دنده‌عقب و هشدار ترمز پارک اشاره کرد. ماک همچنین تغییرات دیگری را در فاصله محوری، اتصالات کابین و شاسی و بهبود سیم‌کشی اعمال کرده است که باعث می‌شود نصب بدنه‌های مختلف روی شاسی راحت‌تر شود.