خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ زینب رازدشت: موزه اسباب بازی یکی از موزه‌هایی است که به صورت تخصصی و صرف اسباب بازی از ۲۶ فروردین افتتاح شد. این موزه شامل ۱۵۰۰ شی اسباب بازی در بخش های مختلف است.

وارد خیابان نوفل لوشاتو که می‌شویم، کمی جلوتر کوچه لولاگر عرض اندام می کند. عموماً این کوچه بیشتر اوقات همیشه شلوغ است و یکی از دلایل شلوغی آن پیتزا داوود؛ قدیمی ترین پیتزای تهران است. موزه اسباب بازی دقیقاً انتهای این کوچه قرار دارد. یک ساختمان قدیمی که هر آدمی با دیدنش حس نوستالژیک به او دست می دهد.

همزمان که وارد ساختمان می‌شوم، گروهی از خردسالان یکی از مهدکوک های شهر برای دیدن موزه اسباب بازی پله های موزه را یکی از پس از دیگری می روند. همه به صف بودند. آزاده بیات مدیر مؤسس موزه اسباب بازی به استقبال خردسالان می رود. او سه برچسب با رنگ های قرمز، سبز، آبی و نارنجی را انتخاب کرده است و روی دست هر کودک پیش از ورود یکی از برچسب ها را می زند. کودک پس از آنکه وارد موزه شد، باید به دنبال کاغذهای منطبق با رنگ کاغذ برچسب خود در میان اشیای موزه باشد. یعنی یک سری برچم های کوچک رنگی در میان اشیای اسباب بازی قرار گرفته است و کودکان باید براساس رنگ منطبق با برچسب روی دستان شان، آن کاغذهای پرچم مانند را پیدا کنند و با خود تا پایان بازدید نگهدارند. در نهایت براساس تعداد پرچم های رنگی جایزه ای دریافت می کنند.

کودکان با تماشای اسباب بازی‌ها به وجد می آیند. سروصدا می کنند. فضا به دلیل آنکه کوچک است، قدری شلوغ تر به نظر می‌رسد. کمی که جلوتر می روم، بخشی از کتب قدیمی روی طبقات یک کتابخانه قرار گرفته اند. فرار، علی ورجه قهرمان، گوژپشت شهر چینا، داستانی از داستان های هزار و یکشب، نیم قرن در باغ شعر کودکان، داستان باستان، رؤیای طاهره، ده نمایشنامه برای کودکانی و لوئی پاستور از جمله این کتاب ها به شمار می روند.

در بخش دیگری از موزه اسباب بازی علی ورجه؛ آدمک چوبی بند باز قرن ۱۳ دوره قاجار قرار گرفته شده است.طبلک از دیگر اسباب بازی این موزه به شمار می رود.

کمی جلوتر با دیدن اسب چوبی نعلی یاد دوران کودکی می افتم. یاد دو زاری و پنج زاری ها؛ در آن مقطع برای سواری کردن این اسب های چوبی باید سکه های دوزاری و پنج زاری را پرداخت می کردیم تا بتوانیم یک دقیقه روی این اسب های چوبی و پلاستیکی سواری کنیم.

در میان موزه اسب بازی ها، اسب چوبی نعلی، عروسک های چوبی ماتروشکا، اسب های چوبی دالا، اسب چوبی، بازی تخته نرد، مانکالا، عقاب جیرفت(بازی شبیه تخته نرد مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد)، فرفره تخم مرغ، قاپک، موش موشک(از مجموعه سرگرمی های ایران)، تیرکمان، قلاب سنگ، فرفره های چوبی، دبرنا به چشم می خورد.

در بخش دیگری از دیوارهای موزه اسباب بازی، قاب عکس هایی آویخته شده که برخی از بازدیدکنندگان قاب عکس های دوران کودکی شان را به موزه اهدا کرده اند.

بخشی از موزه مربوط به بازی کردن بازدیدکنندگان در هر سنی است. آزاد بیات با تعدادی از خردسالانی که از مهدکودک برای بازدید به موزه آمده اند، در حال آموزش برخی از اسب بازی ها و بازی کردن با خردسالان بود.

در میان این هیاهوها شنیده می شد صدای کودکانی که با حسرت می گفتند کاش این اسباب بازی ها برای مان بود. برخی از آنها که سن شان بسیار کمتر بود، آن ها را برای خود برداشته بودند و حاضر نبودند برگردانند که با پادرمیانی مربیان مهد، اسباب بازی ها به موزه برگردانده شد.

نامش نازنین زهرا بود. بیشتر از ۴ سال سن نداشت. کنارم آمد و گفت: خانوم این اسباب بازی ها کاش در زمان ما بود. گفتم می توانی به مربی ات بگویی اسباب بازی هایی که دوست داری را برایت بخرد. او با همان حالت کودکانه گفت: نه خیلی گران می شود. کاش اسباب بازی های ما به این صورت بود. کنار خودم می نشانم. به او می گویم: می شود بیشتر برایم توضیح بدهی. او با همان لحن شیرین کودکانه گفت: این اسباب بازی ها واقعی هستند. وقتی در دست مان می گیریم حس خوبی دارند. خیلی از آنها بامزه هستند. من اسباب بازی های زیادی دارم اما تا کنون اسباب بازی با این مدل ها نداشتم.

یکی از هم مهدهای نازنین زهرا جلوتر می آید و حرف های او را تأیید می کند. او هم حدود ۵ سالش بود. سامان می گوید: آنقدر با تبلت و موبایل بازی کرده ام خسته شدم. این اسباب بازی ها خیلی بامزه هستند. دوست دارم همه آنها را در اتاقم داشته باشم.

برایم جالب بود، تفکرشان به ویژه تفکر نسل ۹۰ برایم تعجب داشت. چگونه یک کودک دهه نودی از تکنولوژی می تواند خسته شود؟ یعنی ما در بازار اسباب بازی، نتوانستیم اسباب بازی داشته باشیم که قدری از نیازهای این دهه را تأمین کند؟ همان لحظه متوجه شدم که چقدر جای چنین اسباب بازی های قدیمی در بازار امروز اسباب بازی خالی است؟

همه کارشناسان کنار اسباب بازی های مختلف ایستاده اند و به نوبت برای بازدیدکنندگان تاریخچه اسباب بازی را توضیح می دهند. پس از آنکه بازدید خردسالان و کودکان به اتمام می رسد، آزاده بیات مدیر مؤسس موز اسباب بازی از تک تک آنها می خواهد که برای موزه یک نقاشی از اسباب بازی که دوستش داشتند، یادگاری بکشند. همگی گوشه ای از موزه می نشینند و با مداد رنگی هایی که به هر یک از آنها داده می شود، نقاشی مورد نظر خود را از اسباب بازی دلخواه شان در موزه اسباب بازی روی کاغذ ترسیم می کنند.

علاوه بر کودکان و خردسان، تعدادی دیگر از بازدیدکنندگان به جمع بازدیدکنندگان موزه اسباب بازی اضافه می شوند. خانواده ای چهار نفره که متشکل از پدر، مادر، دختر و پسر است. پدر و مادر خانواده دهه ۵۰ هستند و دختر و پسرشان دهه ۷۰. پدر و مادر هر کدام شان وقتی چشم شان به یک اسباب بازی می افتد، آنقدر ذوق زده می شوند که از خاطرات شان برای فرزندان شان می گویند. البته برخی از اسباب بازی ها هم یادآور خاطرات کودکان دهه ۷۰ هم بود که پسر و دختر خانواده با دیدن آن ها ذوق زده می شدند یا به قول خودشان قلب شان اکلیکی شد.

مهدی سلطانی پدر خانواده، متولد ۱۳۵۴ بود. او با اشاره به موزه اسباب بازی گفت: تا کنون چنین موزه ای را در شهر تهران ندیده بودم. با آمدن به موزه بسیاری از خاطرات دوران کودکی ام زنده شد.

وی افزود: ایجاد چنین موزه هایی و توسعه آن بسیار می تواند برای نسل امروزمان مفید باشد. نسلی که دائما در تکنولوژی غرق شده است و هیچ تحرکی ندارند. در حالی که در زمان ما با این اسباب بازی ها تحرک داشتیم و دائما در حال ورجه وورجه کردن بودیم. موزه اسباب بازی ایده هر کسی بود، بنظرم باید به او تبریک گفت که توانسته است در این اوضاع احوال روزگار چنین موزه ای را ایجاد کند.

در ادامه زهرا خیرانی مادر خانواده متولد ۵۷ صحبت های همسرش را تأیید می کند. او می گوید: متأسفانه نسل امروز ما دائما با موبایل و لب تاب هستند و به هیچ عنوان با اسباب بازی های مهارتی آشنا نیستند. البته در بازار هم مشابه چنین بازی هایی را نمی توان پیدا کرد. جای بسیاری از این اسباب بازی های قدیمی در بازار خالی است.

وی افزود: ما اسباب بازی های محلی بسیاری در کل کشور داریم که اگر تک تک آنها احیا شود و بتوانیم نسل امروز را با این اسباب بازی ها آشنا کنیم، می توانیم شاهد اتفاقات و تحولات مؤثری در این عرصه باشیم.

دختر و پسر این خانواده هم در پایان گفتند: ما هیچ زمانی این چنین اسباب بازی هایی را در بازار ندیدیم و حالا که این موزه بخش فروش هم دارد، قطعا چند تکه ای از این اسباب بازی را خریداری خواهیم کرد.

در پایان سراغ آزاده بیات مدیر مؤسس موزه اسباب بازی می‌روم. این‌مسئول در خصوص موزه اسباب بازی گفت: فضای موزه اسباب بازی به دلیل آنکه یک ساختمان قدیمی بود، ناچار به مرمت و بازسازی آن طی مدت زمانی شش ماه شدیم و در نهایت ۲۶ فروردین افتتاح کردیم. تمام اسباب بازی های موجود در این موزه طی سال های مختلف خریداری شده و بخشی دیگر به موزه اهدا شده است.

وی افزود: نزدیک به ۱۵۰۰ شی اسباب بازی در موزه اسباب بازی به نمایش گذاشته شده است. اسباب بازی ها در دسته های مختلفی چیده شده اند و شامل اسباب بازی تاریخی، باستانی، بومی، رباب ها، عروسک هستند.

بیات گفت: بخشی از موزه را به فروش برخی از اسباب بازی ها اختصاص داده شده است تا هر بازدیدکننده ای از هر یک از اسباب بازی ها که مورد علاقه اش باشد، می تواند آن را خریداری کند. البته بخش فروش محدود است و نتوانسته ایم همه اسباب بازی ها را در بخش فروش داشته باشیم. تلاش مان این است که بخش آنلاین فروش اسباب بازی را ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: امروز باید به سمت احیای اسباب بازی های قدیمی و بومی کشورمان حرکت کنیم و به احیای آنها بپردازیم. تحقق این امر نیازمند کارگاه های بزرگ و کارخانجات و... نیست. بلکه می توانیم همچون کشور ژاپن در قالب کارگاه های کوچک به بازسازی اسباب بازی های قدیمی و بومی کشورمان بپردازیم. برای مثال فرفره ها نماد کودکی هر یک از ماست و ساخت آن نیازمند هزینه خاصی نیست. می توان در کارگاه های کوچک چنین فرفره های رنگی را تولید کرد و در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داد.

هنگام خروج از موزه اسباب بازی آلبوم عکسی قابل مشاهده است که عکس های مختلفی از دوران کودکی در آن دیده می شود. عکس ها، متعلق به عکس های کودکی بازدیدکنندگانی است که به دلخواه خودشان این عکس ها را به موزه اسباب بازی اهدا کرده اند و تک تک این عکس ها نزد موزه اسباب بازی به یادگار گذاشته شده است.