اورهال اتوبوس‌ها که موضوع تازه‌ای نیست و ریشه در سال‌های گذشته دارد، قرار است در سال جاری هم به کمک ناوگان مسافری کشور بیاید تا بخشی از خلأ نوسازی را جبران کند؛‌ نوسازی پرماجرایی که تولید داخل و واردات هنوز حریف آن نشده است. به نظر می‌رسد در انتخاب بین اورهال اتوبوس‌ها و نوسازی آن‌ها، موضوع هزینه‌ها در میان باشد. براساس آمارها، هزینه اورهال یک اتوبوس در مقایسه با خرید داخلی‌ها و واردات اتوبوس‌ها بسیار کم است. همین موضوع باعث شده است تا اتوبوس‌های قدیمی به‌جای خروج از ناوگان اتوبوسرانی، با کمی نوسازی، دوباره به حمل‌ونقل عمومی شهرها برگردند.

اورهال ناوگان اتوبوس درون و برون شهری

بهینه‌سازی ناوگان مسافری درون‌شهری و برون‌شهری با استفاده از اورهال اتوبوس‌ها، در سال جاری نیز مانند قبل به یکی از برنامه‌های شهرداری تبدیل شده است. در ابتدای سال جاری معاون سازمان راهداری، درباره نوسازی ناوگان جاده‌ای عمومی توضیح داد که سازمان راهداری از محل منابع داخلی با صندوق کارآفرینی امید برای ارائه تسهیلات نوسازی تفاهم‌نامه‌ای امضا کرد.

حمیدرضا شهرکی در این خصوص اظهار کرده بود که «۶۰ درصد قیمت ناوگان از طریق تسهیلات و ۴۰ درصد از طریق آورده سرمایه‌گذار تامین می‌شود.»

وی همچنین گفته بود که «این خدمات، هم شامل اتوبوس‌های تولید داخل و هم اتوبوس‌های وارداتی می‌شود.»

از سوی دیگر، در خرداد ماه سال جاری هم رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران درباره بازسازی و نوسازی اتوبوس‌های حمل‌ونقل عمومی تهران در این خصوص اظهار کرده بود که «بیش از ۵۰۰ دستگاه از ۱۴۰۰ دستگاه تاکنون اورهال شده است و بازسازی مابقی نیز امسال تکمیل خواهد شد.»

سیدمحمد آقامیری افزوده بود که «قرار بر این بود طی دو سال این اتوبوس‌ها اورهال شوند و به ناوگان برگردند.»

در سه‌سال، چه تعداد اتوبوس در تهران اورهال شد؟

نیاز تهران به اتوبوس‌های جدید و تازه‌نفس چیزی بالغ بر ۹هزار دستگاه است؛ عددی که با توجه به ظرفیت به‌کارگرفته شده داخلی‌ها و توان واردات و کمبود اتوبوس در سایر شهرها، به نظر نمی‌رسد که به‌سادگی قابل تامین باشد. بر همین اساس، شاید استفاده از روش اورهال برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی کلانشهرها به ویژه تهران راهکار مناسب‌تری باشد.

بر اساس آمارهای اعلام‌شده در سال ۱۴۰۰، در کلانشهر تهران ۲۴۹ دستگاه اتوبوس بهسازی و مخازن سی‌ان‌جی، ۱۶۴ دستگاه اتوبوس هم تعویض شد.

در سال ۱۴۰۱ نیز ۱۴۵ دستگاه اتوبوس بازسازی شد که ۴۶ دستگاه آن مربوط به اتوبوس‌های شهرداری و ۹۹ دستگاه آن مربوط به اتوبوس‌های بخش خصوصی بود؛ علاوه بر این ۵۲۴ دستگاه اتوبوس هم بهسازی و مخازن سی‌ان‌جی ۲۳۶ دستگاه اتوبوس تعویض شد.

همچنین در سال ۱۴۰۲ هم ۲۸۵ دستگاه اتوبوس بازسازی شد که ۱۹۰ دستگاه مربوط به اتوبوس‌های شهرداری و ۹۵ دستگاه مربوط به اتوبوس‌های بخش خصوصی بود.

علاوه بر این ۱۵۲ دستگاه اتوبوس بهسازی و مخزن سی‌ان‌جی ۶۰ دستگاه اتوبوس نیز تعویض شد. در سال جاری نیز ۲۸ دستگاه اتوبوس بازسازی شده که ۲۷ مورد آن اتوبوس‌های شهرداری و یک مورد از اتوبوس‌های بخش خصوصی است؛ علاوه‌بر این تاکنون ۱۶ قرارداد بازسازی برای ۵۳۳ دستگاه اتوبوس فرسوده منعقد شده است.

صرفه اقتصادی اورهال در برابر خرید مدل‌های داخلی و وارداتی

با آن‌که به نظر می‌رسد عمر بهسازی ناوگان در برابر استفاده از مدل‌های جدید و نو چندان چشمگیر نباشد و به‌نوعی بتوان اورهال اتوبوس‌ها را هزینه‌کردی برای کوتاه مدت دانست. اما باز هم به دلیل آن‌که هزینه‌های اورهال در مقایسه با خرید اتوبوس‌های جدید داخلی و خارجی تفاوت زیادی دارد، تعمیر اساسی اتوبوس‌ها یک گزینه مورد قبول برای شهرداری‌ها و سازمان‌ راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای است.

براساس آمارهای ارائه‌شده، هزینه اورهال یک دستگاه اتوبوس حدودا یک‌میلیارد و ۸۰۰میلیون تومان در سطح یک و یک‌میلیارد و ۳۰۰میلیون تومان در سطح سه اعلام شده است. این در حالی است که هزینه خرید یک اتوبوس وارداتی حدود ۲۰۰هزار دلار اعلام شده است که با نرخ ۶۰هزار تومانی دلار، قیمت هر اتوبوس به ۱۲میلیارد تومان می‌رسد.

این در حالی است که باید هزینه‌های مربوط به گمرک و سایر هزینه‌های اداری را هم برای این خودروها در نظر گرفت. هر چند این احتمال هم وجود دارد که اتوبوس‌های کارکرده وارداتی هم نیاز به هزینه‌هایی برابر با اورهال داشته باشند که به مبلغ نهایی آن‌ها اضافه می‌شود.

همچنین مدل‌های داخلی نیز بیش از ۱۰میلیارد تومان قیمت دارند که همین کار را برای نوسازی ناوگان سخت و پرهزینه می‌کند. بنابراین قیمت یک‌میلیارد و ۸۰۰میلیون تومانی اورهال اتوبوس‌ها هنوز هم گامی ارزان‌تر برای دستیابی به ناوگانی سرحال و تازه‌نفس‌تر است.