خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- آزاده صفی: ۱۶ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری بود که در حین عملیات پیاده‌راه‌سازی خیابان باباطاهر یک دیواره تاریخی کشف و با نمایان شدن شواهدی از آثار تاریخی در این منطقه، پیاده‌راه‌سازی متوقف شد.

وضعیت اضطراری در این محل سبب شد مجوز کاوش باستان‌شناسی در خیابان باباطاهر زودتر از موعد قانونی و در تاریخ ۲۲ اردیبهشت‌ماه از سوی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور صادر شود.

۲۶ خردادماه سال‌جاری، سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی خیابان باباطاهر به خبرنگار مهر، گفت: تا به امروز چند واحد معماری از قرون متأخر اسلامی به دست آمده که دارای فضاهای متعددی از جمله فضاهایی با کاربری آشپزخانه که شواهد آن از اجاق و تنورها مشخص شده است برخورد کردیم.

محمد شعبانی افزود: بر اساس شواهد کاوش، بخشی از بافت مسکونی شهر در قرون متأخر اسلامی در این محدوده بوده است و امیدواریم با ادامه کاوش‌ها بتوانیم آثار بیشتر را کشف و به‌ویژه به معماری دوران تاریخی شهر همدان برخورد کنیم.

احتمال کشف شواهدی از دوره‌های ماد، هخامنشی، سلوکی و اشکانی

وی عنوان کرد: با توجه به اینکه پیش‌تر در میدان مرکزی شهر و همچنین در میانه خیابان باباطاهر به چنین شواهد تاریخی برخوردیم احتمال می‌دهیم شواهدی از بافت تاریخی شهر همدان به خصوص در دوره‌های ماد، هخامنشی، سلوکی و اشکانی شهر را در این محدوده داشته باشیم.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی خیابان باباطاهر همدان اضافه کرد: امیدواریم برای اولین بار به شواهد متقن و مستندی از این دوران در همدان دست پیدا کرده و این آثار را به نمایش بگذاریم.

حال پس از اتمام فاز اول کاوش خیابان باباطاهر همدان، شعبانی درباره وضعیت ادامه کاوش‌ها و طریقه حفاظت و نگهداری از آثار در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه کاوش‌های خیابان باباطاهر تمام شده است، گفت: در فاز اول کاوش یک واحد مسکونی دوره اسلامی که دارای فضاهایی با کاربری‌های مختلف است کشف شد. این واحد معماری در یک بازه زمانی اواخر قرون میانی تا قرون متاخر اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر این واحد مسکونی، شواهد معماری قرون اولیه و دوران سلوکی اشکانی نیز کشف گردید.

شعبانی ادامه داد: از آنجا که وسعت کاوش در فاز اول محدود بود آثار دیگری به دست نیامد اما شواهد فرهنگی دوران ماد و هخامنشی نیز از جمله یافته‌های کاوش بود.

محدوده کاوش شده به عنوان یک سایت موزه طراحی و اجرا شود

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی خیابان باباطاهر همدان ادامه داد برای اظهار نظر قطعی درباره دوران ماد و هخامنشی نیاز بود تا وسعت بیشتری کاوش شود که این مهم امکانپذیر نشد.

وی در ادامه به ثبت جهانی هگمتانه اشاره کرد و افزود: پس از جهانی شدن هگمتانه باید به بافت تاریخی شهر از جمله کشفیات خیابان باباطاهر به عنوان یک پتانسیل و ظرفیت کم‌نظیر نگاه کنیم تا بتوانیم ضمن معرفی تسلسل فرهنگی دوران حیات شهر همدان، مجموعه نقاط گردشگری خود در درون شهر و بافت تاریخی را برای گردش گردشگران و بازدیدکنندگان اضافه کنیم.

این باستان‌شناس اضافه کرد: محدوده کاوش شده می‌تواند به عنوان یک سایت موزه طراحی و اجرا شود و در معرض بازدید علاقمندان قرار گیرد تا نشان دهنده توالی استقرار شهر که مورد تأکید ایکوموس برای پرونده ثبت جهانی هگمتانه بود نیز باشد.

شعبانی با تاکید بر اینکه نمایش توالی تاریخی شهر همدان از اهمیت بالایی برخوردار است، اظهار کرد: به عنوان مثال اگر می‌توانستیم آثار و داده‌های مسجد جامع را در معرض دید قرار دهیم تأثیر زیادی در اثبات وجود توالی تاریخی در شهر برای پرونده ثبت جهانی داشت اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد و آثار شاخص کشف شده در زیر انباشت خاک به باد فراموشی سپرده شد.

آثار کشف شده از خیابان باباطاهر در معرض تخریب هستند

وی همچنین تاکید کرد: امروز نحوه برخورد ما نه در سطح شهر و کشور بلکه در سطح جهانی بازتاب خواهد داشت پس مدیریت شهر باید در نحوه نگاه خود به هر آنچه که در آینده از زیر شهر بیرون می‌آید تغییر ایجاد کند و به آن به عنوان یک ظرفیت نگاه کنند.

شعبانی بیان کرد: در خصوص تعیین و تکلیف وضعیت آثار مکشوفه در خیابان باباطاهر و تبدیل آن به سایت موزه، ظاهراً جلسه‌ای میان میراث‌فرهنگی و شهرداری برگزار شده و مراحل مقدماتی تهیه طرح‌های مختلف برای انتخاب یکی از آنها انجام شده است و امید است در اسرع وقت این فرایند و شروع عملیات اجرایی آن آغاز شود.

سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی خیابان باباطاهر همدان ضمن عنوان اینکه آثار کشف شده در معرض تخریب هستند و باید هرچه سریع‌تر روند طراحی و اجرای سایت موزه تعیین تکلیف شود، افزود: امیدوارم فرایند اجرای سایت تا قبل از شروع فصل بارش آغاز شود وگرنه احتمال آسیب به این مجموعه و نگاه منفی یونسکو به همدان و اثر ثبت شده وجود دارد.

گفتنی است؛ حالا که همدان به واسطه هگمتانه جهانی شده است، تعیین تکلیف آثار کشف شده باید هر چه سریع‌تر انجام شود تا علاوه بر حفاظت و نگهداری از آثار، به اعتبار همدان در عرصه جهانی خللی وارد نشود.