به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در حالی که دهمین ماه حمله نظامی رژیم صهیونیستی به نوار غزه ادامه دارد، 14 گروه فلسطینی، در پکن، پایتخت چین با میانجی‌گری این کشور به توافق جدیدی دست یافتند که آن را «اعلامیه پکن» نامیدند. اعلامیه پکن- که هفدمین ایستگاه مهم در آشتی ملی فلسطین محسوب می‌شود- به دلیل تغییراتی که در سند آشتی ملی و خواسته‌های گروه‌های فلسطینی مشاهده می‌شود، یک نقطه عطف در احیای وفاق ملی در میان جریان های سیاسی فلسطین محسوب می‌شود که می‌تواند، آشتی حقیقی را برای فلسطینیان به همراه آورد.

 نگاهی به تاریخچه آشتی ملی فلسطین 

اگر چه آشتی ملی فلسطین یا همان «مصالحة الوطنیة الفلسطینیة» عنوانی بود که از سال 2007 بر نشست‌های حل اختلافات جنبش‌های «فتح» و «حماس» اطلاق شد،  اما این سیاست سابقه‌ای طولانی‌تر دارد که به سال 2005 باز می‌گردد. زمانی گروه‌های فلسطینی با هدف ایجاد اجماع تلاش کردند تا ذیل سازمان آزادی بخش فلسطین به وحدت برسند. از آن زمان تا کنون «آشتی ملی فلسطین» در 16 بزنگاه مختلف دنبال شده و در بیشتر آنها به امضای توافقنامه هایی نیز منجر شده است، اما اجرایی کردن این توافقات جز در سال 2014 – که منجر به تشکیل دولت وحدت ملی فلسطین شد- نتایج میدانی در بر نداشته است. این مقاطع به ترتیب عبارتند از:

1. توافقنامه قاهره، 19 مارس 2005
2. توافقنامه مکه، 8 فوریه 2007
3. اعلامیه صنعاء، 23 مارس 2008
4. پیشنهاد مصر، گفتگوی های فوریه تا اکتبر 2009
5. گفتگوی های فوریه تا سپتامبر 2010
6. سند مصر، 4 می 2011
7. اعلامیه دوحه، 6 فوریه 2012
8. توافقنامه قاهره، 20 می 2012
9. توافقنامه الشاطیء غزه، 23 آوریل 2014
10. توافقنامه قاهره، 25 سپتامبر 2014
11. مذاکرات سری دوحه، دسامبر2015 ژانویه 2016
12. توافقنامه قاهره 12 اکتبر 2017
13. توافقنامه قاهره 19 جولای 2018
14. نشست مسکو 11 تا 13 فوریه 2019
15. نشست رام الله و بیروت، 3سپتامبر2020
16. اعلامیه الجزایر 12 اکتبر 2022

نگاهی به 16 دور تلاش‌های جریان‌های سیاسی برای تحقق آشتی ملی فلسطین و موارد مورد اتفاق و اختلاف آن نشان می دهد، اعلامیه پکن، سندی متفاوت از تمام 16 دور فوق است و برخلاف گذشته بر اموری تمرکز کرده که می‌تواند در مسیر مبارزه با رژیم صهیونیستی برای فلسطینیان یک جهش ایجاد کند.

 تمرکز بر نقاط مشترک و وحدت کانونی گروه های فلسطینی 

مهمترین خصصیه سندی که اخیرا در پایتخت چین به امضا رسید، تمرکز آن بر وحدت گروه‌های فلسطینی است. در این سند برای نخستین بار موارد اختلافی بیان نشده است. در ادوار گذشته مسئله زندانیانی موجود میان فتح و حماس، به ویژه زندانیان حماس که در بازداشت دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان هستند، به شدت فضای آشتی ملی را به بیراهه برده بود. اما در این سند، بدون بیان موضوعات فرعی، صرفاً از زندانیان فلسطینی دربند رژیم صهیونیستی نام برده شده است و تمامی تلاش‌ها بر آزادی زندانیان دربند اسرائیل معطوف شده است.

بدیهی است که زندانیان حماس که در زندان‌های تشکیلات خودگردان قرار دارند، یکی از مسائل و دغدغه‌های جدی حماس در داخل فلسطین است. اما حماس و فتح این بار بدون مطرح کردن پرونده زندانیان خود، نگاه و نگرشی ملی اتخاذ کرده‌اند و از پرداختن به مسائل داخلی در سند آشتی ملی حذر کرده‌اند. همین مسئله موجب شده است تا گروه‌های فلسطینی بتوانند به این توافق دست یابند.

از سوی دیگر اجماع بر سر تشکیل دولت وفاق ملی- که یکبار دیگر هم در آشتی ملی تجربه شده است- نشان می‌دهد گروه‌های فلسطینی به حفظ وحدت و اتحاد بیش از هر چیز دیگری فکر می‌کنند. لذا می‌توان گفت، درک جمعی از وحدت ملی و تلاش حداکثری تمام گروه‌ها برای رسیدن به این مسئله با پرهیز از اختلافات، بدیهی‌ترین تفاوت سند آشتی ملی فلسطین امضا شده در چین با ادوار قبلی است.

 توجه به اجماع زیر پرچم ساف 

مبنای آشتی ملی فلسطین از ابتدا، قرار گرفتن تمام گروه‌های فلسطینی ذیل ساختار سازمان آزادی‌بخش فلسطین بوده است. اما طی 18 سال گذشته در دوره‌های مختلف، همواره اختلافاتی که در خصوص چگونگی قرار گرفتن ذیل ساختار ساف وجود داشته، مانع از آن شده که گروه‌های فلسطینی  در امر وحدت ملی و آشتی ملی توفیقی داشته باشند. اما این بار در اعلامیه پکن، قرار گرفتن ذیل ساختار ساف بدون خدشه از سوی هیچ گروهی به یک اصل اولیه تبدیل شده است و نوید بخشِ اتحاد تمام گروه‌های فلسطینی در آینده نزدیک است.

 اهتمام به تشکیل کشور مستقل فلسطین براساس قطعنامه‌های بین المللی 

یکی از بندهای مهم توافقی که در چین به امضای 14 گروه فلسطینی رسید، تأکید آنها به تشکیل کشور مستقل فلسطین مبتنی بر قطعنامه‌های سازمان ملل است. این همان نقطه‌ای است که به دلیل اذعان اکثریت کشورهای جهان در سازمان ملل، عدول از آن برای هیچ‌کس امکان پذیر نیست. در حقیقت، گروه‌های فلسطینی با تأکید بر این اصل، حمایت جامعه جهانی را برای تحقق کشور مستقل فلسطین به دست آورده‌اند. این نکته، علاوه بر آنکه می‌تواند فلسطینیان را به تحقق حق تاریخی شان نائل سازد، این امتیاز را نیز در بر دارد که رژیم صهیونیستی را بابت اشغالگری، به محکومیت بکشانند.

البته در این بخش تفاوت دیدگاهی بین فلسطینی‌های همسو با مقاومت و جریان‌های سازشکار وجود دارد اما این اختلاف، نه در اجرا بلکه در هدف است؛ به این معنی که گروه‌های حامی مقاومت هم تشکیل کشور مستقل فلسطین را به عنوان گام نخست آزادی کل فلسطین تاریخی قبول دارند و نقطه اختلاف آنها با سازشکاران، بر سر عدم استمرار مبارزه برای آزادی تمام سرزمین فلسطین است.

نکته مهمتر تأکیدی است که در این قسمت بر پایتختی قدس و  رأی دادگاه لاهه در خصوص اشغالگری رژیم صهیونیستی در مسجدالاقصی و کرانه باختری وجود دارد.

 تأکید بر مقاومت مسلحانه 

بندی که در دیگر سندهای آشتی ملی فلسطین نه تنها تأکیدی بر آن وجود نداشت و در این سند وجود دارد، پافشاری بر استمرار مقاومت تا آزادی فلسطین و رسیدن ملت فلسطین به تمام حقوق حقه خود است. در این سند برای نخستین بار بر مقاومت به عنوان حق ملت فلسطین تأکید شده است.

در سندهای قبلی آشتی ملی فلسطین یکی از اختلافات اساسی بر سر استمرار مقاومت مسلحانه بود. تا جایی که در  اجلاس‌های پیشین، بند ادغام گروه‌های مسلح در دستگاه امنیتی تشکیلات خودگردان، اساساً برای خلع سلاح گروه‌های مقاومت و خنثی کردن مقاومت مسلحانه طراحی و ارائه شده بود. با این حال این بند در سند اخیر امضا شده در پکن وجود ندارد و به جای آن بر مقاومت مسلحانه برابر اشغالگری صهیونیست‌ها تأکید شده است.

تأکید همه گروه‌های فلسطینی بر استمرار مقاومت بدان معنا است که اکنون حتی جریان‌های سازشکار فلسطینی نیز به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکره و سازش با رژیم صهیونیستی امری بی فایده است و این مقاومت مسلحانه در سایه وحدت است که می‌تواند فلسطینی‌ها را به نتیجه نهایی یعنی آزادی فلسطین برساند.

اعلامیه پکن نشان‌دهنده رسیدن گروه‌های فلسطینی به نوعی پختگی در کنشگری سیاسی است. این گروه‌ها با جدا کردن مسائل و اختلافات داخلی خود و عدم مرتبط ساختن این مسائل با مسئله اصلی فلسطینیان، یعنی مقابله با اشغالگری، سند آشتی ملی جدیدی را به امضا رساندند که متفاوت از سندهای قبلی آشتی ملی است و این نوید را در فلسطینیان با خود به همراه خواهد داشت که حالا فلسطین، گامی بلند را در مسیر حرکت به سوی وحدت ملی برداشته است. این گام می‌تواند با همراهی میدانی تمام گروه‌های فلسطینی و حامیان منطقه‌ای و جهانی آن، آرمان فلسطین را محقق کند.

انتهای پیام/