انتخاب پزشک مناسب برای تشخیص و درمان کم خونی

بسته به نوع کبود خون شما، لازم است به متخصصان متفاوتی مراجع کنید. با کلیک روی لینک رو به رو میتوانید لیستی از پزشکان متخصص کم خونی از تخصص‌های مختلف را ببینید. این پزشکان میتوانند با معاینه نشانه‌های کم خونی در شما و یا تجویز برخی آزمایش‌ها، بیماری آنمی را درمان کنند. نیاز به اشاره نیست که مهم‌ترین و اولین روش تشخیص کم‌خونی، انجام آزمایش کم‌خونی و بررسی جواب آزمایش خون است. این آزمایش بخش‌های مختلف خون شما از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. سطح گلبول‌های قرمز خون اگر کمتر از حد طبیعی باشند می‌تواند نشانه کم‌خونی باشد.

انتخاب روش درمان آنمی به شرایط افراد بستگی دارد. در موارد نادر، پزشک ممکن است تزریق آهن را تجویز کند یا به شما آهن داخل وریدی بدهد. در موارد بسیار نادر درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن که زندگی فرد را تهدید می‌کند و حتی در مواردی برای درمان کم خونی داسی شکل، روش درمان ممکن است شامل تزریق خون باشد.

متخصص داخلی

متخصصان داخلی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های داخلی مختلف، از جمله کم خونی، تخصص دارند. آنها می‌توانند با استفاده از طیف وسیع تری از آزمایشات برای شناسایی علت زمینه‌ای، کار تشخیصی را عمیق تر کنند. این ممکن است شامل ارزیابی ذخایر آهن، سطح ویتامین B12 و فولات، یا بررسی فرآیندهای خود ایمنی بالقوه باشد که می‌تواند در کم خونی نقش داشته باشد. هنگامی که علت شناسایی شد، متخصص داخلی می‌تواند یک برنامه درمانی شخصی سازی شده را با تجویز داروها، اصلاح رژیم غذایی یا رسیدگی به بیماری‌های همزمان، طراحی کند.

متخصص خون شناسی یا هماتولوژیست

این متخصصان وقف مطالعه و درمان اختلالات خونی، از جمله انواع مختلف کم خونی، هستند. آنها دانش عمیقی از پیچیدگی‌های تولید، تخریب و عملکرد گلبول‌های قرمز دارند. متخصصان خون شناسی اغلب موارد پیچیده کم خونی را مدیریت می‌کنند، به ویژه مواردی که ناشی از اختلال عملکرد مغز استخوان، جهش‌های ژنتیکی یا اختلالات خونی خاص مانند بیماری سلول داسی شکل یا تالاسمی هستند. تخصص آنها به روش‌های درمانی پیچیده ای مانند تزریق خون، درمان کلات  یا حتی پیوند مغز استخوان در موارد شدید گسترش می‌یابد.

متخصص گوارش 

 در برخی موارد، کم خونی می‌تواند تظاهری از مشکلات گوارشی زمینه ای مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (IBD) باشد. این شرایط می‌توانند جذب مواد مغذی را مختل کنند و منجر به کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات شوند که همگی برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری هستند. متخصص گوارش در تشخیص و درمان اختلالات گوارشی تخصص دارد. آنها می‌توانند آزمایشات لازم مانند آندوسکوپی یا کولونوسکوپی را برای شناسایی این شرایط زمینه‌ای انجام دهند و با برطرف کردن آنها، به طور بالقوه کم خونی مرتبط را نیز حل کنند.

متخصص زنان و زایمان

 تغییرات فیزیولوژیکی در دوران بارداری می‌تواند منجر به نوع خفیفی از کم خونی شود. متخصصین زنان و زایمان در مدیریت کم خونی در مادران باردار مهارت دارند. آنها می‌توانند ذخایر آهن را کنترل کنند، ویتامین‌های دوران بارداری حاوی آهن و فولات تجویز کنند و اطمینان حاصل کنند که انتخاب‌های غذایی مناسب برای بهینه سازی تولید گلبول‌های قرمز در طول بارداری صورت می‌گیرد.

متخصص اطفال 

کودکان نیز در معرض کم خونی قرار دارند، اغلب به دلیل کمبودهای تغذیه ای یا بیماری‌های مزمن. متخصصان اطفال که از تخصص در زمینه رشد کودک و بیماری‌های رایج دوران کودکی برخوردار هستند، می‌توانند کم خونی را در کودکان تشخیص دهند و برنامه‌های درمانی مناسب را اجرا کنند. این ممکن است شامل رسیدگی به مسائل تغذیه ای، توصیه به مصرف مکمل آهن یا بررسی شرایط پزشکی زمینه ای باشد.

چند مدل کم خونی داریم ؟

انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد :

کم خونی فقر آهن

این شایع‌ترین نوع کم خونی است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را از ریه‌ها به بقیه بدن حمل می‌کند. کمبود آهن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله از دست دادن خون (مانند قاعدگی سنگین یا زخم معده)، رژیم غذایی ضعیف و عدم توانایی بدن در جذب آهن باشد.

کم خونی ماکروسیتیک

مگالوبلاستیک کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نکند. این می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک، بیماری‌های مزمن مانند بیماری کلیوی یا آرتریت روماتوئید و برخی داروها باشد.

کم خونی آپلاستیک

این نوع کم خونی نادر است و زمانی اتفاق می‌افتد که مغز استخوان شما به اندازه کافی گلبول‌های خونی جدید تولید نکند. علت کم خونی آپلاستیک ناشناخته است، اما ممکن است ناشی از عفونت، داروها یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی باشد.

کم خونی همولیتیک

این نوع کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز شما زودتر از موعد تخریب شوند. این می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله بیماری سلول داسی شکل، اختلالات خون و برخی داروها باشد.

آنمی فانکونی

کم خونی فانکونی (FA، آنمی فانکونی) یک اختلال ژنتیکی نادر است که در دسته سندرم‌های نارسایی مغز استخوان ارثی قرار می‌گیرد. علت بروز این بیماری نقص در انواع سلول بنیادی مغز استخوان است که باعث عدم تولید انواع سلول‌های خونی از جمله گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها می‌شود.

علت کم خونی چیست ؟

کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های قرمز خون به اندازه کافی اکسیژن را در بدن حمل نمی‌کنند.

 کمبود آهن

شایع‌ترین علت کم خونی، کمبود آهن در بدن است. آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است که پروتئینی در گلبول‌های قرمز است و وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد. خونریزی شدید قاعدگی، خونریزی گوارشی، یا اهدای خون مکرر می‌تواند منجر به کمبود آهن در زنان شود. 

رژیم غذایی فاقد آهن کافی و مواد معدنی ، به خصوص در کودکان، زنان باردار و افراد مسن، می‌تواند منجر به کم خونی در مردان و فقر آهن در نوزادان شود.

 تولید کم گلبول‌های قرمز

 مغز استخوان مسئول تولید گلبول‌های قرمز خون است. برخی از بیماری‌ها مانند لوسمی، مولتیپل میلوما و آرتریت روماتوئید می‌توانند بر مغز استخوان تأثیر بگذارند و منجر به کمبود گلبول‌های قرمز شوند. کمبود ویتامین‌های B12  و فولات که برای تولید گلبول‌های قرمز ضروری هستند، می‌تواند منجر به کم خونی شود.

سایر علل:

برخی از انواع سرطان می‌توانند بر مغز استخوان تأثیر بگذارند و منجر به کم خونی شوند. برخی از داروها  و مواد شیمیایی سمی مانند داروهای شیمی درمانی می‌توانند منجر به کم خونی شوند.

کم کاری ریتروپویتین که  به صورت مصنوعی تولید می‌شود و در برخی موارد کم خونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی وکم خونی ناشی از شیمی درمانی  به عنوان دارو تجویز می‌شود.

اریتروپویتین یک هورمون و فاکتور رشد گلیکوپروتئینی است که به تقسیم تعداد بیشتری از گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. این ماده یک سیتوکین است که نوعی عامل خونساز است. اریتروپویتین انسانی یک هورمون گلیکوپروتئینی است که عملکرد تنظیم میزان گلبولهای قرمز (اریتروسیت) را در خون به عهده دارد. (منبع)