به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، تابستان امسال در اغلب کشورهای منطقه و جهان، همه از گرما می‌نالند. ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما ظاهراً تحمل گرما برای مردم ترکیه دشوارتر از چیزی است که می‌توانیم تصور کنیم. چرا؟ به این دلیل که هزینه برق در ترکیه، یکی از بالاترین ارقام هزینه‌های خانوار است و همه از مصرف برق هراس دارند. 

درست در آغاز فصل تابستان امسال، هزینه برق در ترکیه به میزان 30 درصد افزایش یافت. این در حالی است که آلپ ارسلان بیرقدار وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه قبلاً اعلام کرده بودکه قرار نیست امسال تورم جدیدی در نرخ گاز و برق اعلام شود. اما او پس از گرانی جدید قیمت برق و اعتراض شهروندان اعلام کرد: «متاسفانه هزینه‌های تولید برق بالا رفته و ما چاره‌ای نداشتیم. البته ما هنوز هم بخشی از قیمت نهایی برق و گاز را خودمان به شکل یارانه پرداخت می‌کنیم. یعنی خانواده‌ای که مثلاً قبض 1 هزار لیره‌ای برایش صادر می‌شود؛ باید بداند که دولت هم از جیب خودش، دست کم 400 لیره پرداخت کرده تا به شهروندان فشار نیاید».

بیرقدار در بیانی اغراق‌آمیز و بلندپروازانه اعلام کرده که ترکیه وضعیت دشوار کنونی را پشت سر می‌گذارد و در سال 2025 به یکی از مهمترین صادرکنندگان انرژی تبدیل خواهد شد. همه اینها در حالی است که حالا قیمت 1 دلار آمریکا در ترکیه به 34 لیره نزدیک شده و اردوغان در آغاز سومین دوران ریاست جمهوری خود، وعده داده بود که دلار را از 20 لیره پایین خواهد آورد. اما حتی نتوانست سطح 20 لیره را حفظ کند و این نرخ در یک بازه زمانی 15 ماهه از 20 به 34 لیره رسید.

با آغاز تابستان، باز هم هزینه قبوض برق در ترکیه به طور رسمی افزایش یافت و حالا پرداخت هزینه ماهیانه قبوض برق و گاز، برای میلیون‌ها خانوار ترکیه آن قدر دشوار شده که بخش قابل توجهی از آنها، برای تامین این هزینه، از نهادهای حمایت اجتماعی مدد می‌گیرند. این همان وضعیتی است که یک مفهوم جدید را وارد زبان روزمره مردم این کشور کرده است.

حالا در کنار مفاهیم مهمی همچون فقر بهداشتی و فقر غذایی، مفهوم دیگری در زندگی روزمره مردم ترکیه وجود دارد که همانا «فقر انرژی» و ترس از هزینه بالای قبوض برق و گاز است.

هزینه نگران‌کننده استفاده از کولر در ترکیه
بسیاری از شهروندان ترکیه در گوگل، به زبان ترکی، چنین عبارتی را جستجو کرده‌اند: راز استفاده صحیح از کولر، پایین آوردن هزینه مصرف برق کولر، کدام کولرها برق کمتری مصرف می‌کنند، هر کولر در 1 ساعت چند لیره برق مصرف می‌کند؟ این عبارات و پرسش‌ها، نشان دهنده ترس جدی مردم ترکیه از میزان هزینه برق است.

شبکه خبری ان.تی.وی ترکیه در یک گزارش مفصل به بررسی مساله کولر و هزینه‌های آن در منازل مردم ترکیه پرداخته و با استفاده از نظرات فنی کارشناسان، به این جمع بندی نهایی رسیده است: «کولرهای ایده آل و استاندارد در ترکیه، به طور متوسط هر 1 ساعت، به میزان 2 لیره برق مصرف می‌کنند و در صورتی که به مدت 8 ساعت در شبانه روز مورد استفاده قرار گیرد، هزینه ماهانه 1 دستگاه کولر استاندارد، رقمی بین 500 تا 550 لیره خواهد بود».

گزارش بالا همچنین به این موضوع اشاره کرده که تنها درصد کمی از شهروندان ترکیه، کولرهای استاندارد با مصرف اقتصادی و معقول در اختیار دارند و در اغلب نمونه‌های تولیدی داخلی و خارجی، هزینه ماهیانه یک دستگاه کولر خانگی حدود 1 هزار لیره است!

برای آن که بدانید 1 هزار لیره در زندگی مردم ترکیه چقدر مهم است، باید به شما یادآوری کنیم که میلیون‌ها خانوار در این کشور، دارای درآمد ماهیانه کف حقوق و دستمزد به میزان 17 هزار و 200 لیره هستند. چنین چیزی به این معنی است که هزینه استفاده از کولر در یک خانوار سطح اقتصادی معمولی در ترکیه، چیزی حدود 5 درصد از کل درآمد ماهیانه است!

فقر انرژی چیست؟

در حالی که قیمت‌ها به دلیل خصوصی سازی‌ها و وابستگی به کشورهای خارجی در حال افزایش است، فقر انرژی در حال افزایش است. ارقام نشان می‌دهد که فقر انرژی بیشتر خواهد شد.

گزارش چشم‌انداز انرژی ترکیه در سال 2024 اتاق مهندسان مکانیک TMMOB میزان فقر انرژی در ترکیه را آشکار کرد. نرخ خانوارهایی در ترکیه که نمی‌توانند خانه‌های خود را به اندازه کافی گرم نگه دارند 20 درصد است که نزدیک به سه برابر میانگین اتحادیه اروپا است. در حالی که قیمت‌ها به دلیل خصوصی سازی‌ها و وابستگی به خارج افزایش می‌یابد، دستمزدها و کمک‌ها کافی نیست.

پروفسور دکتر جیهان اردوغدو از دانشگاهیان ترکیه، با تدوین یک گزارش مفصل، به بررسی مفهوم فقر انرژی در ترکیه در سال 2023 میلادی پرداخته است.

برخی از نتایج اجمالی این گزارش به شکل زیر است:
الف) 21 درصد از خانوارهای ترکیه نمی‌توانند خانه‌های خود را در پاییز و زمستان به اندازه کافی گرم نگه دارند. در نتیجه ناچارند سرما را تحمل کنند و به خاطر فقر، نتوانند از منبع انرژی برق استفاده کنند. نرخ این بخش از فقرای ترکیه، سه برابر میانگین اتحادیه اروپا است.

ب) 24.5 درصد از خانوارهای ترکیه به خاطر نداشتن پول، قبوض انرژی را با تاخیر قابل توجه پرداخت کرده‌اند. این 4 برابر میانگین اتحادیه اروپا است و چنین خانوارهایی، همواره با این استرس زندگی می‌کنند که به شرکت‌های برق و گاز، بدهکار هستند.

ج) 42.8 درصد از خانواده‌های کم درآمد برای پرداخت نهایی قبض گاز و برق مشکل دارند و غالباً از نهادهای تامین اجتماعی کمک می‌گیرند.

د) 44.5 درصد از خانوارهای فقیر در ترکیه، در پاییز و زمستان، فقط بخشی از خانه خود را به شکل محدود گرم می‌کنند.

ه) ترکیه به دلیل افزایش میزان خصوصی‌سازی و وابستگی به خارج به خاطر واردات انرژی با تورم نرخ انرژی دست و پنجه نرم می‌کند و فقر انرژی عمیق‌تر شده است. گزارش 2024 اتاق مهندسان مکانیک TMMOB نشان می‌دهد که از هر پنج خانوار در ترکیه یک خانوار فقر انرژی را تجربه می‌کند. این نرخ سه برابر میانگین اتحادیه اروپاست! حالا گرم کردن خانه، به یک رفتار لوکس و تجملی تبدیل شده و این وضعیت، بر سلامت کودکان و سالمندان، اثر منفی می‌گذارد.

ارتباط مصرف انرژی و سیاست در ترکیه
با نزدیک شدن فصل انتخابات در ترکیه، مساله «انرژی» به عنوان یک موضوع مهم انتخاباتی مورد توجه احزاب و رهبران سیاسی قرار می‌گیرد. یکی از عادات مرسوم حزب عدالت و توسعه این است که همواره در آستانه انتخابات، در مناطق روستایی و فقیرنشین، صدها تُن زغال سنگ رایگان توزیع کرده است. اما حالا این رفتار، یک شکل سیستماتیک پیدا کرده و به شهروندان، تخفیف هزینه برق و گاز می‌دهد! نامزدها و احزاب دیگر نیز وعده می‌دهند که در صورت رسیدن به قدرت، هزینه انرژی را پایین بیاورند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، چند سال پیش اعلام کرد که مهندسین ترک، یک میدان گازی عظیم در سواحل دریای سیاه پیدا کرده‌اند و این سرمایه طبیعی، موجب استقلال ترکیه در تامین انرژی مورد نیاز خواهد شد. اما حالا مشخص شده که اولاً کل ذخایر گازی این منطقه حتی به اندازه یک چهارم مصرف سالانه گاز طبیعی در ترکیه نیست و دوم این که هزینه استحصال آن قدر بالاست که تقریباً با هزینه واردات، برابری می‌کند. 

وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده که به منظور رهایی و نجات این کشور از مخارج سرسام‌آور 120 میلیارد دلاری واردات انرژی و سوخت فسیلی، سرمایه گذاری ترکیه در حوزه منابع انرژی تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای افزایش خواهد یافت و میزان استفاده از انرژی بادی و خورشیدی در ترکیه در 10 سال اخیر، به طور مداوم در رشد و افزایش بوده است.
انتهای پیام/