خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - سردار عباس مطهری*: در تنگه چهارزبر «آنکه ایستاد» و سر افعی وحشی منافقین آمریکایی را زیر پای خود نگه داشت تا پای دشمن به کرمانشاه نرسد و زمینه عملیات مرصاد فراهم شود، «تیپ قائم عج» استان سمنان بود. لذا فرمانده معظم کل قوا و رهبر فرزانه انقلاب اسلامی فرمود: «همین تیپ قائم (عج) در مرصاد «مهم‌ترین نقش» را ایفا کرد.»

با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ رژیم بعثی عراق به تصور اینکه ایران از روی ضعف قطعنامه را پذیرفته است، دوباره از مناطق مختلف به کشور ما حمله کرد و این ثابت کرد که نظام سلطه به عهد و پیمان خود پایبند نیست و این شبهه که «چرا پس از فتح خرمشهر آتش بس نکردید؟» کاملاً مردود است.

در مقابل، در داخل کشور با شنیدن پیام امام خمینی (ره) و اخبار اقدامات دشمن، موجی از اعزام نیرو و پشتیبانی به جبهه‌ها، توسط مردم آغاز شد و در نقاط تجاوز مجدد دشمن، به ویژه در جبهه‌های جنوب، مقاومت جانانه‌ای شکل گرفت و به تجاوزات دشمن پاسخ داده می‌شد لذا بیشتر توان نظامی موجود ایران در جبهه جنوب متمرکز بود و همین وضعیت، فرصتی برای تهاجم و رسیدن غیرمنتظره منافقین تا نزدیک کرمانشاه شد.

ماهیت منافقین، سرسپردگی آنها به استکبار جهانی و سابقه جنایات آنها

سازمان مجاهدین خلق که از دهه ۵۰ با رژیم پهلوی مبارزه می‌کرد، به تدریج انحراف اعتقادی سران آن آشکار گردید و حتی در لو دادن انقلابیون با ساواک همکاری می‌نمود. در آستانه و اوایل پیروزی انقلاب اسلامی، کم کم با امام خمینی (ره) و حرکت اصیل انقلاب مردم ایران، زاویه گرفت و با آن دشمن شد. هسته مرکزی و مسعود رجوی رهبر سازمان، با بنی صدر خائن ارتباط قوی داشت تا اینکه به اتفاق هم و با پوشش زنانه فرار کردند. آن سازمان، در ادامه جنایت‌های داعشوار خود، در ۳۰ خرداد سال ۱۳۶۰ اعلام مبارزه مسلحانه با نظام جمهوری اسلامی کرد. منافقین که همیشه مورد حمایت آمریکا و دولت‌های اروپایی هستند، تا کنون قریب ۱۵ هزار نفر از مردم و مسئولان ایران را به شهادت رسانده‌اند.

این گروهک خائن و جنایتکار، در جنگ تحمیلی کنار صدام قرار گرفتند و با اقدامات جاسوسی و نظامی، به دشمن متجاوز کمک کردند. منافقین قبل از سال ۶۷ هم علیه کشور عملیات نظامی داشتند. همچنین، در فتنه‌های سال‌های ۸۸ تا ۱۴۰۱، از عوامل اصلی کشتار مردم ایران همین منافقین کوردل بودند. در کنار سایر نظرات، برخی از صاحب نظران معتقدند که حملات متعدد رژیم بعث پس از اینکه ایران قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت، در واقع زمینه سازی برای حمله منافقین بود تا به این روش به تهران برسند و زمینه سقوط نظام جمهوری اسلامی فراهم شود؛ به تعبیری، عملیات تهاجمی منافقین تحت عنوان فروغ جاویدان عملیات اصلی، و حرکت‌های رژیم بعثی صدام، مقدمه بوده است.

سازمان مجاهدین خلق با سازماندهی و به حرکت در آوردن ارتش آزادی‌بخش، هدفش را تصرف تهران در عرض ۳۳ ساعت پس از ورود به مرز خسروی اعلام کرد. بلافاصله پس از پذیرش قطعنامه از سوی ایران، آخر تیرماه ۱۳۶۷ سازمان مجاهدین خلق، هواداران خود را از سراسر جهان به پادگان اشرف واقع در عراق فراخواند و با سازماندهی و آموزش پنج هزار نفر در قالب ۲۵ تیپ‌، مهیای حمله به ایران شدند. در داخل کشور هم منافقین موجود در نقاط مختلف کشور، به ویژه شهرهای غربی منتظر و آماده بودند و حتی آنها که در زندان بودند دست به شورش زدند تا به مهاجمین ملحق شوند.

مرداد پرحادثه

در دوم مرداد ماه ۱۳۶۷ مسعود و مریم رجوی با تشریح عملیات و سخنرانی هیجانی، نیروها را تحریک و تحریص به فتح شهرهای ایران کردند و رجوی وعده داد ادامه سخنرانی در تهران باشد. روز سوم مرداد ۱۳۶۷ رژیم بعثی عراق با آتش توپخانه و شکستن خط در مرز خسروی، ستون زرهی و سواره منافقان، متشکل از ۵۰۰۰ نیرو و صدها دستگاه ادوات، سلاح و تجهیزات تأمین شده از سوی دشمنان ملت ایران، به سمت تهران روانه کرد.

عصر و غروب همان روز منافقان ضمن عبور از شهرهای قصرشیرین و کِرِند، اسلام آباد را وحشیانه تصرف کردند. در این شهرها و در جاده، جان و مال مردم را غارت کردند و در خیابان‌ها و بیمارستان امام خمینی (ره) اسلام آباد مجروحان را تیرباران و بعضاً به دار کشیدند. منافقین، استانداران و فرمانداران را تعیین کرده بودند و برنامه و روش آنها این بود که برای هر شهر تصرف شده گروهی را بگمارند و ستون اصلیشان با سرعت به سمت تهران بتازد.

سران جنایتکار مجاهدین خلق، به خیال خام خود، به ارتش آزادیبخش وعده دادند که مردم ایران از آنها استقبال و با آنها همراهی می‌کنند. اما مقاومت پراکنده برخی یگان‌های رزمی، مانع حرکت سریع آنها شد و استراتژی رسیدن به تهران و تاکتیک حرکت پرسرعت منافقین را با کندی مواجه کرد.

در سر راه منافقین، از عصر سوم مرداد که از مرز عبور کردند تا نیمه شب همان روز، گروه‌هایی از رزمندگان اسلام به طور تصادفی با منافقین مواجه و درگیر شدند اما هیچکدام موفق به بازداشتن ستون نظامی منافقین از حرکت نشدند. تا قبل از تنگه چارزبر، حرکت این افعی وحشی که مسیر خسروی به سمت کرمانشاه را درمی‌نوردید، سدّ نشد.

پس از اقدام تیپ قائم (عج) استان سمنان در سد و توقف ستون نظامی منافقان در تنگه چارزبر، با فرماندهی عالی شهید صیاد شیرازی و سایر فرماندهان، به ویژه شهید شوشتری، یگان‌های مختلف سپاه و بسیج و هوانیروز و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و یگان‌هایی از کمیته انقلاب اسلامی و سپاه ۹ بدر برای سرکوب دشمن وارد عمل شدند؛ برخی از همان محل تنگه چهارزبر که تیپ قائم (عج) خط مقدم درست کرده بود و برخی دیگر در طول جاده تا اسلام آباد، به نابود کردن «ستون نظامی متوقف شده منافقین» پرداختند.

چیستی و چگونگی نقش آفرینی رزمندگان تیپ قائم (عج) در مرصاد

برای نقل و تبیین رزم سه روزه و تاریخ ساز رزمندگان تیپ ۱۲ قائم (عج) استان سمنان در عملیات مرصاد، باید صدها ساعت روایت کرد و دهها کتاب نوشت. تنها یگان منسجم که قبل از رسیدن دشمن به تنگه چهارزبر، جلوی ستون نظامی منافقین «ایستاد» و خاکریز زد و خط پدافندی ایجاد کرد و سد راه دشمن شد و خیال فرماندهان از متوقف کردن دشمن و نرسیدن او به دشت وسیع بعد از تنگه چارزبر (ماهیدشت) را راحت کرد، رزمندگان تیپ ۱۲ قائم (عج) استان سمنان بودند. «حماسه تیپ قائم (عج)» برای فرماندهان عالی جنگ، امثال شهید صیاد شیرازی، شهید شوشتری و سایرین، این فرصت را ایجاد کرد تا به شناسایی میدان نبرد و طرح ریزی عملیات مرصاد بپردازند و بتوانند سایر یگان‌ها را از دیگر مناطق به این نقطه فرابخوانند و آن یگانها زمان داشته باشند که برسند و به سرکوب و نابودی منافقین متجاوز بپردازند.

صبح دوم مرداد اگرچه تعدادی از رزمندگان و فرماندهان از نقاط مختلف می‌آمدند و مقر صادقین داشت حال و هوا و عطر حضور بسیجیان و پاسداران را به خود می‌گرفت، اما هیچ گردان رزمی در مقر صادقین حضور نداشت. گردان قمر بنی هاشم (ع) دامغان، در خط جبهه غرب بود، گردان حضرت اباالفضل (ع) شاهرود، تازه از صادقین رفته بود مریوان تا خط را از گردان قمر تحویل بگیرد، گردان‌های سیدالشهداء (ع) شاهرود و روح الله دامغان و امام رضا (ع) سمنان و امام حسین (ع) گرمسار هم در شهرهای خودشان آماده می‌شدند تا در همان موج حضور مردمی به جبهه بیایند. ناگفته نماند که گردان‌های اعزامی کسب تکلیف می‌کنند که به قائمیه در دزفول بروند یا به مقر صادقین در «باختران»؟ سردار مهدوی نژاد می‌گوید: «به باختران بیایید»؛ و این کار خدا بود.

روز سوم مرداد-یعنی همان روز ورود منافقین به مرز خسروی- با امداد غیبی الهی، گردان قمر بنی هاشم (ع) دامغان و گردان سیدالشهدا (ع) شاهرود وارد مقر صادقین می‌شوند و رزمندگان دو گردان پس از نماز عشاء و صرف شام، مشغول استراحت می‌شوند. توضیح اینکه؛ گردان قمر پس از چندماه استقرار در خط پدافندی غرب (ارتفاعات ملخ خور)، به مقر صادقین آمده و منتظر بودند اتوبوس فراهم شود و به دامغان برگردند و گردان تازه نفس سیدالشهدا (ع)، غروب سوم مرداد از شاهرود به مقر صادقین می‌رسد و هیچکدام تصور نمی‌کردند که چه نقش آفرینیِ تاریخ سازی، در انتظار آنهاست.
در کنار این حضور نیروهای رزمی، یک تریلی سلاح و مهمات که از پادگان قائمیه دزفول برای رفتن به خط پدافندی تیپ در مریوان آمده بود، به دلیل ممنوعیت حرکت در شب، بین راه، در مقر صادقین نگهش می‌دارند تا فردا در روشنایی روز برود.

ساعت ۲۲ سوم مرداد از قرارگاه به فرماندهی تیپ ۱۲ قائم (عج) اعلام می‌شود که دشمن وارد شهر اسلام آباد شده، شما سریع بروید آنجا. بلافاصله سردار مهدوی نژاد (جانشین تیپ) برای شناسایی به سمت اسلام آباد و سردار خانی (معاون تیپ) برای هماهنگی به قرارگاه می‌روند و از واحد اطلاعات هم برای شناسایی وضعیت دشمن می‌روند.

روز موعود فرا رسید

نزدیک نیمه شب، فرماندهی و اطلاعات تیپ، فرماندهان دو گردان حاضر در مقر را فرا می‌خوانند و وضعیت برایشان تشریح و ابلاغ می‌شود که نیروها را بیدار و آماده اعزام به نقطه درگیری با دشمن کنند. جانشین واحد اطلاعات تیپ که صحنه را از نزدیک دیده، احساس خطر می‌کند و حتی احتمال می‌دهد مقر صادقین به دست دشمن بیفتد لذا همان نیمه شب، نیروهای موجود اطلاعات را در گروه‌های آرپی‌جی زن سازماندهی و فوراً در ورودی تنگه چارزبر (در کنار تلمبه خانه) مستقر می‌کنند. با حماسه نیروهای اطلاعات تیپ، به ویژه شاهکار شهید رضا نادری، ستون نظامی منافقین موقتاً متوقف می‌شود تا نیروهای گردان برسند. پس از این کار بی نظیر و بعد از نماز صبح، رضا نادری به شهادت می‌رسد.

پس از نیمه شب، گردان قمر (ع) که از قبل سازماندهی شده بود نیروهای خود را اعزام می‌کند و قبل از اذان صبح چهارم مرداد در زبرهای جلویی تنگه چهار زبر – پشت سر نیروهای اطلاعات تیپ- مستقر می‌شوند. همزمان، گردان سیدالشهدا (ع) «بسیجی‌های تازه از گرد سفر رسیده» را سازماندهی و با سلاح و مهماتی که به امداد غیبی الهی به مقر صادقین رسیده بود، تجهیز می‌کند و با تدبیر فرماندهی تیپ، بعد از نماز صبح روز چهارم مرداد در بالای تنگه چهار زبر- پشت سر گردان قمر- مستقر می‌شود.

نکته مهم اینکه؛ شیوه ورود به میدان نبرد و روش استقرار و دفاع تیپ قائم (ع) در برابر منافقین، به دلیل فوریت، بدون شناسایی کامل و طرح عملیاتی اتفاق افتاده و از این جهت مشابه مقاومت‌های اولیه سال ۱۳۵۹ در برابر تجاوز رژیم بعثی است؛ لذا مستندات نظامی اعم از ابلاغ مأموریت، طرح عملیاتی و کالک و نقشه برای این حماسه تاریخی وجود نداشت، به همین علت، عکس و فیلم از این حماسه تاریخ ساز بسیار کم است.

از صبح چهارم مرداد، تا حدود ظهر، گردان قمر در زبر جلویی گردنه چهارزبر می جنگد و دشمن را متوقف می‌کند. چند خودروی منافقین با سرعت از نقطه استقرار گردان قمر عبور و به پشت سر رزمندگان تیپ نفوذ می‌کنند که منهدم می‌شوند. برای پیشگیری از تکرار این خطر، با هدایت مسئول واحد اطلاعات تیپ، یک خاکریز در میانه تنگه چهارزبر و عقب تر از محل استقرار گردان قمر، در وسط جاده، احداث می‌شود که گردان سیدالشهداء (ع) پشت آن موضع می‌گیرد. انتقال بلدوزر از مقر صادقین به تنگه چارزبر و استفاده از لودر حاضر در نزدیکی محل درگیری برای احداث خاکریز، داستان مفصلی دارد.

در میانه روز، دشمن از سمت راست روی ارتفاع می‌رود و گردان قمر را هدف قرار می‌دهد. حتی فرمانده گردان، خودش تیربار را برمی دارد و به سمت دشمن آتش می‌کند؛ با فشار آوردن و حملات متعدد منافقین، گردان قمر که تا ظهر در زبرهای جلویی-ارتفاع پایین‌تر- دفاع می‌کرد تغییر موضع می‌دهد و در واقع خط مقدم تیپ برای مقابله با منافقین، پشت همان خاکریز – در ارتفاع بالاتر و محل فعلی یادمان مرصاد - شکل می‌گیرد.

روایت چهارم مرداد

از روز چهارم مرداد ستون نظامی منافقین از دشت حسن آباد به سمت تنگه چارزبر به تدریج پرتعدادتر می‌شود و فشار می‌آورند که از خط تیپ قائم (عج) عبور کنند. گردان سیدالشهدا (ع) مستقر در پشت آن خاکریز، که از صبح چهارم مرداد تا عصر، به صورت تبادل آتش و یا پاسخ دادن به حملات مقطعی منافقین می‌جنگید، پس از جا به جایی گردان قمر و از ساعت ۱۵ عصر آن روز، نبردی نفس گیر را رقم می‌زند که تا ظهر پنجم مرداد ادامه دارد، به ویژه از غروب چهارم و شب هنگام، حملات شدید و پی در پی منافقین را پاسخ می‌دهد، گاهی منافقین نفوذ می‌کنند ولی نیروهای گردان سیدالشهداء (ع) با جنگ تن به تن مقاومت می‌کنند.

گردان امام رضا (ع) سمنان در روی ارتفاع و گردان روح الله دامغان پشت سر گردان سیدالشهدا (ع) کمک می‌کنند و نیروهای پراکنده از سایر استان‌ها هم در مقاومت ابتدایی حضور دارند اما به تدریج با هدایت سردار شوشتری، یگانهای به میدان رسیده، به کمک تیپ قائم (عج) وارد نبرد می‌شوند. گردان ادوات تیپ قائم (ع) و تعدادی از ادوات سایر یگان‌ها هم روی ستون منافقین آتش می‌ریزند.

با وجود انگیزه بالا و پرشماری نیرو و تجهیزات منافقان، توکل و ایمان رزمندگان گردان سیدالشهدا (ع) تدابیر فرماندهی و حماسه سازی کم نظیر نیروهای گردان، حملات متعدد شبانه منافقین را خنثی می‌کند و با اینکه چند خودرو منافقین از رزمندگان ما عبور می‌کند مورد اصابت قرار می‌گیرند و اجازه نمی‌دهند که منافقین وارد دشت شده و به سمت کرمانشاه بیایند. یک بار که خودروی منافقین از خاکریز عبور می‌کند، پشت بی سیم به فرمانده گردان سیدالشهداء (ع) می‌گویند: «خط شکست»! می‌گوید: «مگر از روی جنازه من عبور کنند که خط بشکند.»

در این مدت، منافقین چندین بار تلاش می‌کنند با صعود به ارتفاع دو طرف تنگه، این تنها خط مقدم ایجاد شده در برابرشان را بشکنند اما تدابیر فرماندهان گردان و شجاعت فرمانده گردان سیدالشهداء (ع) و جانفشانی رزمندگان آن، و یک بار که خطر جدی تر شده بود، با تدبیر و پیگیری معاون اطلاعات تیپ و کمک گرفتن از یک گردان از قرارگاه رمضان، دشمن ناکام می‌ماند. در اثنای مقاومت جانانه رزمندگان تیپ قائم (عج)، به تدریج سایر یگان‌ها می‌رسند و سپس از روز پنجم مردادماه عملیات تهاجمی مرصاد علیه منافقین طرح ریزی و اجرا می‌شود.

مقاومت جانانه

کاری که رزمندگان تیپ قائم (عج)، انجام دادند این بود که ابتدای ستون نظامی ارتش آزادی بخش - سر افعی وحشی منافقین - که از خسروی وارد شده بود و سرمستانه قصد تهران داشت را در تنگه چهارزبر نگه می‌دارند و بر آن ضربه می‌زنند تا سایر رزمندگان از نقاط مختلف برسند و از زمین و هوا، تمام پیکر این ستون نظامی و وحشی را زیر آتش قرار دهند. در این مقاومت جانانه رزمندگان تیپ قائم (عج) که صدها تن از منافقان متجاوز را به سزای عمل خود رساندند و ۵۹ تن از بهترین فرماندهان و رزمندگان استان تقدیم انقلاب اسلامی و ایران عزیز گردید، افتخار سد کردن و توقف ستون منافقان به نام تیپ ۱۲ قائم استان سمنان ثبت و در تاریخ ماندگار شد.

عوامل زمینه ساز حماسه تاریخی تیپ قائم (عج) در عملیات مرصاد شامل این موارد هستند: عنایت الهی در تعیین مقر صادقین تیپ ۱۲ قائم (عج) در پشت تنگه چهار زبر و نزدیک محل سد و توقف منافقین.

امدادهای غیبی در: تأمین سلاح و مهمات، رسیدن نیروی رزمی، جانمایی محل پدافند و احداث خط دفاعی، جورشدن ادوات مهندسی.

تدابیر مؤمنانه، به هنگام و شجاعانه فرماندهی و مسئولان تیپ، واحد اطلاعات، گردان‌های رزمی و...

رزم نمایان و تماشایی مبتنی بر ایمان، ایثار و مقاومت از سوی رزمندگان کم تعداد تیپ قائم (عج) در برابر منافقان هیجانی و پرشمار؛ از نیمه شب سوم مرداد تا ظهر پنجم مرداد در تنگه چارزبر.

اهمیت نقش تیپ قائم (عج) در ناکامی منافقین

تیپ قائم (عج) دو نقش راهبردی «سدّ و توقف ستون نظامی منافقین» و «پیشگیری از ورود آنها به دشت پس از تنگه چارزبر» را به بهترین روش اجرا کرد لذا رهبر معظم انقلاب از آن تعبیر به «مهمترین نقش» و «آن که ایستاد» فرمود. بدون تردید، اگر تیپ قائم (عج) نبود و منافقان با گذشتن از تنگه چارزبر، وارد دشت وسیع ماهیدشت می‌شدند، به آسانی تا کرمانشاه می‌آمدند و مقابله با آنها، بسیار سخت و پرخسارت می‌شد. سخنان زیر این اهمیت را تبیین می‌کند.

شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده عملیات مرصاد می‌گوید: وقتی من به کرمانشاه رسیدم، آقای شمخانی که معاون عملیات ستاد کل بود گفت: ما که کسی را نداریم که روی زمین دفاع کنیم، نیروهایمان همه توی جبهه جنوب هستند. به هوانیروز بگو آماده باشند. ایشان ادامه می‌دهد: همین طور که از کرمانشاه توی جاده می‌رفتیم، مردم سرگردان را می‌دیدیم. رسیدیم به گردنه چهارزبر، یک دفعه دیدم وضعیت غیرعادی است، با خاکریز جاده را بسته‌اند یک عده پشتش دارند با تفنگ دفاع می‌کنند. ملائکه و فرشتگان بودند! از کجا آمده بودند؟ کی به آنها مأموریت داده بود؟! معلوم نبود. یک دفعه نگاه کردم آن طرف خاکریز، پشت سر هم تانک، خودرو و نفربر همین جور چسبیده و معلوم بود مربوط به منافقین است و فشار می‌آورند تا از این خاکریز ردّ بشوند… بعد از خاکریز ستون مکانیزه و مدرنی که از خود خاکریز شروع می‌شد تا گردنه حسن آباد ۴- ۵ کیلومتر بود کاملاً معلوم بود که همچین ستونی متوقف شده.

سردار محسن رضایی فرمانده کل سپاه در کتاب «جنگ به روایت فرمانده» اهمیت مقاومت تیپ قائم (عج) را تصریح می‌کند: «از جمله عنایات خداوند این بود که تیپ دوازده قائم (عج ۹) از استان سمنان.... درست در پایین همین ارتفاعات چهارزبر مستقر بودند و.... موجب توقف اولیه منافقین در آنجا می شوند…»

اعضای جداشده از سازمان مجاهدین خلق که در عملیات فروغ جاویدان حضور داشتند در مستند «بر فراز چهارزبر» نقل می‌کنند: که چند بار حمله کردند تا چهارزبر را بگیرند ولی نتوانستند؛ چون نتوانستند از چارزبر رد شوند مجبور به عقب نشینی شدند و در دشت حسن آباد بمباران شدند. اگر به کرمانشاه می‌رسیدند و وارد مردم می‌شدند دیگر پس گرفتن کرمانشاه بدون تلفات شهری امکان پذیر نبود.
در همان مستند، خلبان دلاور نیروی هوایی ارتش، حین پرواز به همرزمش می‌گوید: ببین، اگر اینها از چهارزبر بیایند پایین، دیگه هیچ چیزی جلویشان نیست، می رسند کرمانشاه.

دقیقاً به خاطر اهمیت بالای این نقش آفرینی تیپ قائم (عج) است که فرمانده معظم کل قوا حضرت امام خامنه ای مدظله العالی در سال ۱۳۸۵ در اجتماع مردم استان سمنان فرمودند: «همین تیپ قائم (عج) در مرصاد «مهمترین نقش» را ایفا کرد. شنیدم که نقش تیپ قائم (عج) در مرصاد آن چنان بود که اگر نبود دشمن ممکن بود تا کرمانشاه پیش بیاید، «آن که ایستاد» تیپ قائم (عج) بود، اینها در تاریخ می‌ماند.»

فایده و تأثیر حماسه تیپ قائم (عج) بر شکل گیری و موفقیت عملیات مرصاد

حماسه تیپ قائم (عج) دو فایده بسیار مهم، پر ارزش، تعیین کننده و بی مانند برای عملیات مرصاد داشت که تا کنون به آن توجه نشده است:

اولاً: فرماندهان عالی جنگ، فرصت مناسب برای شناسایی وضعیت منطقه نبرد، طرح ریزی عملیات و تأمین نیرو و امکانات برای اجرای عملیات را یافتند.

ثانیاً: یگانهای مستقر در سایر مناطق، زمان کافی برای رسیدن به محل درگیری و اجرای عملیات مرصاد را به دست آوردند.

شهید صیاد شیرازی فرمانده عملیات مرصاد که با بالگرد برای شناسایی وضعیت بر فراز منطقه نبرد در پرواز است می‌گوید:.... به خلبان‌ها گفتم: اینها دشمنند بروید شروع کنید به زدن تا بقیه هم برسند.... شماها بزنید، ما بریم به دنبال راه دیگر. چون فقط کافی نبود که از هوا بزنیم، باید کسی را از زمین گیر می‌آوردیم. ما دیگه رفتیم شناسایی کردیم … هر چه گردان بود، اینها را با هلیکوپتر سوار می‌کردیم، دور اینها می چیدیم… ما دیگر با خیال راحت دور آنها را گرفتیم. محاصره درست کردیم؛ نیروهای سپاه هم بعد از ۲۴ ساعت از خوزستان رسید. نیروهای ارتش هم از محور ایلام آمد...

سردار شهید شوشتری، فرمانده قرارگاه نجف که تیپ قائم (عج) تحت امر ایشان بود و پس از شنیدن خبر تهاجم منافقین، به سرعت از خوزستان با هواپیما به کرمانشاه می‌آید، نقل می‌کند: … با بی سیم VHF داخل منطقه، برادر مهدوی نژاد صدای مرا شنید و جواب مرا داد. سوال کردم: کجا هستی؟ گفت: من در داخل تنگه چهارزبر هستم. من خیلی بابت حضور تیپ ۱۲ قائم (عج) در منطقه خوشحال شدم و خیالم راحت شد که یکی از یگان‌های سازمانی ما در تنگه استقرار دارد و تنها یگان سازمانی منظم که در تنگه، در خط مقدم می‌جنگید و می‌شد روی آن حساب باز کنی و با آن ارتباط برقرار کنی که بشود به او فرمان داد، تیپ دوازده قائم (عج) بود. ایشان تصریح می‌کند: در عملیات مرصاد این نقش یک نقش منحصر به فرد بود، اگر نبود این تیپ در آنجا و آن تنگه و این اتفاقات الهی که باعث شد این تیپ در آنجا حضور پیدا کند] چه می‌شد؟ [که همه اینها را خدا تنظیم کرده که بدون برنامه ریزی قبلی به طور اتفاقی این تیپ در آنجا باشد، گردان آنجا باشد و مهمات‌ها برود آنجا، کادر تیپ اتفاقی برسند آنجا، که هیچکدام برابر برنامه و ابلاغ از قبل نبود، این نشان از یک دست غیبی است که خداوند متعال این تیپ و رزمندگان این تیپ را هدایت می‌کند در آنجایی که سرنوشت نظام به خطر افتاده، در آنجا حضور پیدا کند و از این کشور و انقلاب به شایستگی دفاع کنند.

سردار شوشتری در جای دیگر می‌فرماید: «در ابتدا تنها یگانِ مستقر و منظم در منطقه که می‌شد با فرماندۀ آن تماس گرفت و به او امر و نهی کرد تیپ ۱۲ قائم بود. پس از آن، حوالی ظهر چهارم یگان‌های دیگر را وارد منطقه کردیم.»

کارنامه سمنانی‌ها

در مجموع، تیپ ۱۲ قائم (عج) استان سمنان، حدود ۶۰ ساعت در نبرد تنگه چهارزبر، با بکارگیری بیش از ۱۶۰۰ نفر نیرو، جانانه به مقابله با منافقین خائن پرداخته و با تقدیم ۵۹ شهید گرانقدر و از جمله سرداران شهید:

محمود اخلاقی مسؤل عملیات لشکر ۱۷ علی بن ابی طالب (ع) محمدرضا خالصی معاون عملیات تیپ ۱۲ قائم (عج) نوروز ایمانی نسب فرمانده گردان ادوات تیپ ۱۲ قائم (عج) حسن عزیزیان معاون گردان قمر بنی هاشم (ع) و ۲۲۸ جانباز، برگ زرین تاریخی را در صفحات پرافتخار تاریخ هشت سال دفاع مقدس، به ثبت رساند.

شهدای عملیات مرصاد به تفکیک شهرستان به این شرح است: آرادان یک شهید دامغان ۱۷، شاهرود ۲۶، سرخه یک، سمنان ۹، گرمسار یک، مهدیشهر دو و میامی دو شهید؛ که مجموعاً ۵۹ شهید را شامل می‌شود.

*مدیرکل حفظ آثار دفاع مقدس استان سمنان