محمد بهادری جهرمی حقوق‌دان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری و مباحث حقوقی مترتب بر این مراسم گفت: قانون اساسی در خصوص جزئیات و چگونگی مراسم تنفیذ هیچ صحبتی نکرده و فقط یکی از مواردی که در زمره  وظایف رهبری در قانون اساسی مورد اشاره قرار گرفته، بحث تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری پس از انتخابات است. 

وی افزود: اما یک مسئله در حقوق تحت عنوان «عرف حقوقی» وجود دارد که در حقوق اساسی و قانون اساسی دیده می‌شود؛ به این معنا که برخی از عرف‌ها اگر شرایطی را داشته باشند از جمله اینکه به نیت لازم الاجرا تکرار شده باشند و مورد اعتراض ذی‌نفعان هم قرار نگرفته باشند، این عرف‌ها می‌توانند مواردی را به قانون اساسی اضافه یا حتی کم کنند.

*«مراسم تنفیذ» به شکل عرفی به قانون اساسی اضافه شده است

بهادری جهرمی تصریح کرد: با این توضیح به نظر می‌رسد یکی از مصادیق تکمیل عرفی قانون اساسی جمهوری اسلامی همین بحث «مراسم تنفیذ» باشد؛ به این معنا که ما از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون برای تنفیذ رؤسای جمهور شاهد این نبودیم که رهبری صرفاً نامه تنفیذی را مهر و امضا کرده و بدون هیچ تشریفاتی به دفتر رئیس‌جمهور منتخب ارسال کنند و همواره برای این مهم یک مراسم رسمی برای تاریخ معینی که از قبل مشخص شده، در نظر گرفته می‌شود که  معمولاً سران لشکری و کشوری و مقامات سطوح مختلف کشور برای حضور در این مراسم دعوت می‌شوند. 

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس خاطرنشان کرد: در این مراسم رهبری، رئیس‌جمهور سابق و رئیس‌جمهور منتخب برای دقایقی سخنرانی می‌کنند و پس از آن تنفیذنامه‌ای از سوی رهبری به رئیس‌جمهور منتخب داده می‌شود. 

وی افزود: شاید در این رابطه در بین حقوق‌دان‌ها اختلاف‌نظر وجود داشته باشد اما به نظر من  مراسم تنفیذ ریاست‌جمهوری یکی از مواردی است که به واسطه شرایط شکل‌گیری عرف وارد قانون اساسی ما شده و به نوعی حتی این مراسم الزام‌آور شده است و صرف اینکه یک حکم تنفیذی از سوی رهبری برای رئیس‌جمهور منتخب صادر شود، کفایت نمی‌کند. 

*ماهیت حقوقی و فقهی حکم تنفیذ چیست؟

این کارشناس مسائل حقوقی با اشاره به ماهیت فقهی حکم تنفیذ ریاست‌جمهوری عنوان کرد: با توجه به اینکه بر اساس نظام حقوقی کشور ما، ولایت از فقیه سرچشمه می‌گیرد و مبتنی بر مکانیزم‌هایی که در قانون اساسی آمده  به شعب مختلف قضاییه، مجریه و مقننه تسری پیدا می‌کند، تنفیذ ریاست‌جمهوری، یک ماهیت تنفیذ ولایت هم در کنار خود دارد. البته این مسئله در متن تنفیذنامه‌ای که چه در دوران رهبری امام خمینی(ره) و چه در دوران زعامت آیت‌الله خامنه‌ای صادر شده، هم دیده می‌شود.

وی افزود: البته نکته‌ای که اینجا وجود دارد این است که هم بواسطه عرف حقوق اساسی و هم به واسطه بیانات و نظر رهبری به نظر می‌رسد تنفیذ، ضمن اینکه تشریفاتی نیست، اعمال ولایت از طریق تنفیذ صورت می‌گیرد و مشروعیت رئیس‌جمهور منتخب را تکمیل می‌کند.

انتهای پیام/