خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - نازیلا انصاری پور*: با توجه به رشد جوامع و گذر از فرهنگ و سنت مرسوم به عصر جدید و قرار گرفتن در شرایطی که فرهنگ، دستخوش تغییر و سنت از طرف جوامع مورد استقبال و اقبال کمتر گرفته است؛ شاهد حضور کودکان کار در قالب جذاب کودک کار در فضای مجازی هستیم.

باید به این موضوع توجّه داشته باشیم که کودک کار تنها در خیابان، کارگاه‌ها، کوره‌های آجرپزی یا در کنار کارفرمایان یا پیمانکاران شهرداری در ماشین‌های زباله پیدا نخواهند شد بلکه در دنیای مدرنیته و گذر از عصر واقعیت‌ها و رجعت به دنیای افسونگر مجازی همچنین با توجه به تغییرات در ارزش‌های فرهنگی، شاخص‌های مرسوم اجتماعی، باورهای ریشه دار دینی، رفتارهای جدید، نپخته و برگرفته از هیجان، کاهش پارامتر همبستگی اجتماعی با موضوع کودکانه کار مجازی آشنا می‌شویم.

کودکان کار در فضای مجازی بزک شده با پارامترهای مورد پسند مخاطبان دنیای مدرن و عصر مدرنیته یعنی اطفال و نوجوانانی با ظاهر اتوکشیده، ادای کلمات و جملات شیرین، سخنان شمرده، پوشش شیک، ادا و حرکات تأثیر گذار با هدف ایجاد کشش در بیننده و لحن کلامی که قطعاً با آموزش روبروی دوربین قرار گرفته‌اند، به ادای آنچه می‌پردازند که بزرگسالان برای آنها هجی کرده‌اند.

این کودکان تحت تأثیر رفتار والدین، قیم یا سرپرستان سودجویی هستند که از تأثیرات کلامی و اثر آن بر مخاطبان توسط این کودکان یا نوجوانان در فضای پنهان و غیر واقعی مجازی آگاهی لازم را دارند.

کودکان کار مجازی این روزها در خیابان‌ها و میدان‌ها نیستند بلکه آنها به صفحه گوشی یا مانیتور شما هجرت کرده و به اشتراک منافع و دغدغه اربابان خود (فروشندگان) می‌پردازند.

در فضای مجازی این کودکان یا نوجوانان به عنوان بازیگران صحنه‌های فیلمی از پیش تعیین شده هستند که با کارگردانی پدر و مادر و یا باندهای فعال در این حوزه به درآمدزایی مشغولند.

تعریف و ایجاد نگاه نو به کودکان کار حاضر در فضای مجازی و معرفی آنها به مردم روشی پیشگیرانه در کنترل و حذف این موضوع را به همراه خواهد داشت.

همچنین مطابق قوانین حقوق کودک و اطفال و نوجوانان و پیمان‌نامه‌های حقوق کودکان هرگونه استفاده از کودکان در فضای مجازی بدون رضایت آنها و یا سوءاستفاده از آنها از مصادیق کودک آزاری خواهد بود که از طریق قوانین و مجازات اسلامی می‌توان با این جنبه‌های علنی جرم برخورد کرد.

تمرکز بر موضوع کار کودک تنها به آنچه به طور مرسوم شناخته شده است خلاصه نمی‌شود و دادن شکل و چهره جدید به این آسیب اجتماعی که ماهیت مخربی برای اطفال و نوجوانان دارد نه تنها افراد جامعه را نسبت به حقوق کودکان آگاه می‌سازد بلکه این تصور را که کار کودک تنها در صورت میدانی، حقیقی و به صورت فیزیکی معنا می‌شود را زیر سوال برده و اذهان عمومی را با هر آنچه که به نوعی امنیت روانی، سلامت جسمی و جنسی اطفال و نوجوانان یعنی افراد زیر ۱۸ سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، آشنا می‌سازد.

کسب درآمد از طریق اطفال و نوجوانان به دلیل جذابیت‌هایی که به دلیل شیوه، شکل صحبت و نحوه ادای کلمات و معصومیت این بچه‌ها وجود دارد سبب محبوبیت آنها و شهرت زودتر و نارس و زودرس افرادی می‌شود که به جای تلاش و کوشش و استفاده از دسترنج خود به دنبال تحت تأثیر قرار دادن افکار و احساسات عموم جامعه برای کسب درآمد و یا شهرت هستند.

برای این افراد خواه خانواده و گاه غریبه، هویت و جایگاه این اطفال و نوجوانان در آینده‌ای که این فرزندان به سن قانونی می رسند، چندان مهم نیست بلکه استفاده از نیروی کار ارزان قیمت، محبوب، اثربخش، جذاب و بعضاً رایگان مهمتر است تا با توجه به اینکه مردم جامعه ایران در بخشش و اهدای مهر و دوستی همواره زبانزد خاص و عام هستند از طریق بازاریابی‌ها و یا حضور این کودکان به فروش بیشتر و گاه افزایش دنبال کننده دست یابند.

کنترل حقوق کودک چه در عرصه حقیقی و چه در فضای مجازی از جمله واجبات و موضوعاتی است که تخطی نسبت به آن و یا سهل انگاری در آن حوزه می‌تواند شکایت مدعی العموم و ورود دادستان را به آن حوزه به همراه داشته باشد.

*کارشناس حوزه اجتماعی