سرطان آلت تناسلی خوشبختانه از انواع نادر سرطان محسوب می‌شود؛ اما برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که میزان شیوع آن تا سال ۲۰۵۰ حدود ۷۷ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

درحالی‌که کشورهای درحال توسعه معمولاً دارای نرخ بالاتری از سرطان آلت تناسلی مردان هستند، موارد این نوع سرطان در بیشتر کشورهای اروپایی نیز رو به افزایش است. سن بالای ۵۰ سال یکی از عوامل خطر اصلی سرطان آلت تناسلی است و جمعیت اروپا رو به پیری می‌رود.

سایر عوامل خطر عبارت‌اند از سفت‌شدن پوست ختنه‌گاه، بهداشت ضعیف ناحیه تناسلی و مصرف سیگار. سرطان آلت تناسلی در کسانی که در بدو تولد ختنه شده‌اند، نادر است.

سلول‌های سنگفرشی پوست آلت تناسلی مسئول بیش از ۹۰ درصد از سرطان‌های آلت تناسلی هستند. فراوانی سایر بدخیمی‌ها نظیر ملانوم، سرطان سلول پایه‌ای یا سارکوم کمتر است. عفونت پاپیلوما ویروس انسانی (HPV) در حدود نیمی از سرطان‌های سلول سنگفرشی شناسایی شده است.

ویروس‌ پاپیلومای انسانی ازطریق تماس پوستی منتشر می‌شود و احتمالاً شایع‌ترین عفونت انتقالی از راه رابطه جنسی در انسان است. بیش از ۷۰ درصد افراد بزرگسالی که ازنظر جنسی فعال هستند، در طول زندگی خود (معمولاً در سنین نوجوانی) دچار عفونت ویروس‌ پاپیلومای انسانی می‌شوند. این عفونت‌ها معمولا علائمی ایجاد نمی‌کنند و می‌توانند طی چند ماه یا چند سال بدون عوارض طولانی‌مدت ناپدید شوند. به‌نظر نمی‌رسد عفونت گذشته با ویروس مذکور، دربرابر ابتلا به عفونت در آینده محافظت ایجاد کند.

عفونت‌های اچ‌پی‌وی می‌توانند درست زیر سطح پوست باقی بمانند. در آلت تناسلی، این امر می‌تواند به تغییر بافت و رنگ پوست منجر شود که به تغییرات قبل از بدخیمی معروف هستند. این امکان وجود دارد که زگیل یا زخم بدون درد و بدون علامتی روی سر آلت تناسلی و زیر پوست ختنه‌گاه ایجاد شود.

شایع‌ترین نوع پرخطر اچ‌پی‌وی یعنی اچ‌پی‌وی نوع ۱۶ می‌تواند موجب تغییرات بدخیم در بافت آلت تناسلی مردان، دهانه رحم، دهان، گلو، واژن و مقعد شود. این نوع اچ‌پی‌وی احتمالاً سرطان‌زاترین نوع ویروس اچ‌پی‌وی است.

خوشبختانه، واکسن‌های HPV تأثیر چشمگیری در کاهش نرخ سرطان دهانه رحم داشته‌اند. بروز اثرات این واکسن‌ها روی آلت تناسلی مردان احتمالاً بیشتر طول می‌کشد، زیرا معمولاً دوره‌ای طولانی بین عفونت اچ‌پی‌وی و پیدایش سرطان وجود دارد.

سرطان آلت تناسلی اغلب دیر تشخیص داده می‌شود، زیرا بیماران احساس شرمندگی یا گناه می‌کنند. بسیاری از آن‌ها با استفاده از کرم‌های استروئیدی یا ضدمیکروب خوددرمانی می‌کنند و مراجعه به پزشک را به تعویق می‌اندازند. پزشکان نیز اغلب در این تأخیر نقش دارند، زیرا گاهی ضایعات سرطانی را به اشتباه خوش‌خیم درنظر می‌گیرند. اگر سلول‌های بدخیم به گره‌های لنفاوی کشاله ران گسترس پیدا کنند، شانس درمان بسیار کمتر است، بنابراین تشخیص و درمان سریع اهمیت دارد.

بافت سرطانی را می‌توان با لیزر یا جراحی میکروسکوپی برداشت. این روش‌ها ممکن است با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی ترکیب شوند. بااین‌حال، برخی از تومورها به‌خوبی به درمان پاسخ نمی‌دهند و ممکن است لازم باشد آلت تناسلی قطع شود، اما قطع آلت تناسلی همیشه آخرین راه‌حل محسوب می‌شود. گزارشی تازه از بی‌بی‌سی نشان داد نرخ قطع آلت تناسلی در برزیل بسیار بالا است و روزانه تقریباً دو مورد عمل قطع آلت تناسلی در این کشور انجام می‌شود.

موارد امیدبخشی نیز وجود دارد. روش‌های جدید مانند استفاده از سلول‌های T مهندسی‌شده (نوعی از سلول‌های ایمنی) که به سلول‌های آلوده به اچ‌پی‌وی حمله می‌کنند یا ایمنی‌درمانی‌هایی مانند توسیلیزوماب که پاسخ ایمنی به تومورهای سلول سنگفرشی را بهبود می‌دهد، در مواردی مؤثر بوده‌اند.