با فرارسیدن فصل گرما، وسایل سرمایشی مختلف مانند انواع کولر آبی به یکی از لوازم‌ خانگی پرکاربرد تبدیل می‌شوند تا گرمای طاقت‌فرسای تابستان را تحمل‌‌کردنی‌تر کنند. ساختار خاص کولرهای و لزوم قرارگیری آن‌ها در فضای خارج از منزل، امکان خرابی این محصول را افزایش می‌دهد و ممکن است هزینه‌هایی را برای تعمیرات اساسی یا حتی تعویض کولر آبی به شما تحمیل کند.

روشن‌نشدن کولر آبی یکی از مشکلات شایع‌ این نوع کولر و کولر سلولزی است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و در برخی مواقع، آن‌قدر هزینه‌ی سنگینی را برای شما در پی داشته باشد که ترجیح دهید به‌سراغ خرید کولر گازی و جایگزین‌کردن این محصول با کولر کم‌دردسرتر بروید. در این مقاله، درباره‌ی دلایل مختلف روشن‌نشدن موتور کولر آبی و راه‌حل رفع‌کردن هر‌یک از آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

موتور در کولرهای آبی حساس‌ترین بخشی است که به‌دلایل گوناگونی دچار خرابی می‌شود. در بسیاری از مواقع، تعمیر موتور کولر آبی هزینه‌بر است و در‌صورت سوختن موتور نیز، چاره‌ای به‌جز تعویض موتور پیشِ روی شخص نیست. موارد زیر از‌جمله دلایل شایع‌ روشن‌نشدن موتور کولر آبی هستند که اغلب به‌سادگی رفع می‌شوند و درصورت تشخیص زودهنگام آن‌ها، می‌توان از بروز مشکلات جدی‌تر برای موتور کولر جلوگیری کرد.

در کولرهای آبی، تسمه نقش واسطه بین‌ پولی (قرقره) و موتور را بر‌عهده دارد و نیروی محرکه تولیدشده‌ی موتور را به پولی منتقل می‌کند. این نیرو درنهایت باعث چرخش پولی بزرگ و پروانه‌های کولر می‌شود. تنظیم نادرست کشش این تسمه روی پولی و موتور در حدی که تسمه شل باشد یا بیش‌از‌حد سفت بسته شود، امکان حرکت پولی و موتور را از بین می‌برد و مانع روشن‌شدن موتور کولر آبی می‌شود.

برای تنظیم صحیح کشش تسمه، باید پس از باز‌کردن پیچ‌های بخش زیر موتور، تسمه را روی پولی بیندازید و به‌آرامی حرکت دهید. این حرکت باید به‌راحتی انجام شود و پولی را به‌نرمی بچرخاند.

اگر با وجود کشش مناسب تسمه بخش پولی و موتور به‌ نرمی حرکت نکردند، داخل موتور و محل یاتاقان‌ها را با دقت بررسی کنید و درصورت لزوم، مراحل روغن کاری کولر آبی را با دقت پیش ببرید. پس از اتمام روغن‌کاری و بستن موتور، مجدد تسمه را روی پولی بیندازید و چرخش نرم پولی و موتور را بررسی کنید.

کولرهای آبی در اغلب مواقع روی پشت‌بام نصب می‌شوند. این محل کولر را درمعرض تابش مستقیم نور خورشید و وزش باد و بارش باران و برف قرار می‌دهد. تابش شدید خورشید با افزایش دمای محیط اطراف کولر می‌تواند باعث اعمال فشار شدید به موتور و درنهایت، سوختن آن شود.

استفاده از سایبان کولر آبی که با ابعاد کولر تناسب داشته باشد و بتواند از تابش خورشید به‌تمامی بخش‌های کولر در ساعات میانی روز در فصول گرم جلوگیری کند، نقش بسیار مؤثری در جلوگیری از ایجاد آسیب‌های جدی در موتور کولر آبی ایفا می‌کند.

فیوز یکی از قطعات مهم و حیاتی در کولرهای آبی است که از آسیب‌دیدن موتور درصورت افزایش ولتاژ ناگهانی جریان برق جلوگیری می‌کند. خراب‌شدن فیوز یا به‌اصطلاح پریدن فیوز می‌تواند علت روشن‌نشدن موتور کولر آبی باشد.

ازآنجاکه این قطعه در نزدیکی موتور کولر قرار دارد و هرگونه دست‌کاری در آن بدون داشتن تخصص می‌تواند به بروز حوادث ناگوار و برق‌گرفتگی منجر‌ شود، به‌شدت توصیه می‌کنیم که بررسی سلامت فیوز کولر آبی یا تعویض آن را صرفاً به افراد متخصص بسپارید.

موتور کولر آبی به‌دلایلی مانند نوسان‌های برق، نداشتن سرویس‌کاری منظم سالانه، انجام‌ندادن روغن‌کاری، دمای بسیار زیاد محیط اطراف کولر یا حتی پایان عمر مفید موتور نیم‌سوز می‌شود. موتور نیم‌سوز معمولاً توانایی روشن‌شدن را ندارد و در‌صورت روشن‌شدن نیز، کارایی موردانتظار را ارائه نخواهد داد. در این حالت، موتور کولر در‌صورت رسیدگی‌نکردن فوری، به‌طور کامل می‌سوزد و چاره‌ای جز تعویض آن نخواهید داشت.

نیم‌سوز‌بودن موتور به‌عنوان یکی از دلایل نسبتاً شایع روشن‌نشدن کولر آبی شناخته می‌شود و با دقت به برخی از نشانه‌ها مانند نشانه‌های زیر تشخیص‌دادنی است:

• افزایش ناگهانی و بدون توجیه مصرف برق
• تولید صدای زیاد موتور حین کارکرد
• کاهش درخورتوجه قدرت موتور (تولید باد گرم)
• ارائه‌‌ندادن کارایی موردانتظار موتور در دورهای کند یا تند
• داغ‌شدن سریع موتور به‌دلیل ناتوانی در چرخش پروانه
• روشن و خاموش‌شدن متوالی موتور
• تیرگی سیم‌پیچ‌های دور موتور
• شنیدن صدای ناهنجار و غیرعادی از کولر هنگام کارکردن

ازآنجاکه تعویض موتور کولر آبی، تقریباً هزینه‌ای معادل خرید کولر نو را به شما تحمیل می‌کند. توصیه می‌کنیم که درصورت بروز هریک از نشانه‌های یادشده، دراسرع‌ وقت با فرد متخصص صحبت کنید تا از سوختن کامل موتور جلوگیری کنید.

خراب‌شدن کلید روشن و خاموش کولر ساده‌ترین دلیل روشن‌نشدن کولر آبی است. این کلیدها وظیفه قطع و وصل کردن جریان برق به موتور را بر‌عهده دارند و در‌صورت خراب‌شدن، برق به موتور نمی‌رسد و در‌نتیجه، کولر روشن نخواهد شد.

علاوه‌بر خطر برق‌گرفتگی، نصب غیرصحیح کلید کولر می‌تواند باعث بروز اتصال کوتاه و سوختن موتور کولر شود؛ ازاین‌رو، بهتر است که این کار را برق‌کار ماهر انجام دهد.

در مدل‌های دارای خازن راه‌انداز، این قطعه به‌عنوان منبعی برای ذخیره‌ی موقت انرژی الکتریکی عمل می‌کند و با دریافت برق و ارسال آن به موتور، باعث روشن‌شدن موتور و دورگرفتن آن در مدت‌زمان کوتاهی می‌شود.

عواملی مانند کارکرد طولانی‌مدت موتور بدون آب، نوسان‌های برق، کثیف‌بودن موتور یا فرسودگی آن، تنظیم نادرست تسمه‌ی دور موتور (شل یا سفت‌بودن تسمه)، نفوذ آب به داخل موتور به‌دلیل تنظیم‌نبودن شناور و اتمام عمر طبیعی خازن، ازجمله دلایلی هستند که می‌توانند باعث سوختن خازن و روشن‌نشدن موتور کولر آبی شوند.

توجه کنید که در‌صورت خرابی خازن در موتورهای دارای خازن راه‌انداز، چاره‌ای جز تعویض آن به‌دست برق‌کار وجود ندارد؛ زیرا این قطعه تعمیرشدنی نیست.

پوسیدگی یا قطعی سیم برق کولر باعث نرسیدن برق به موتور و درنتیجه، روشن‌نشدن کولر آبی می‌شود. این مشکل معمولاً به‌دلیل قرارگیری کولر در محل نامناسب یا تعبیه‌نکردن سایبان برای کولر، فرسودگی ناشی از عمر زیاد کولر آبی، کیفیت ضعیف سیم‌کشی کولر و... رخ می‌دهد.

ازآنجاکه مشکلات سیم‌کشی برق کولر امکان بروز نوسان برق و آسیب‌دیدن موتور کولر یا برق‌دار‌شدن بدنه را تا حد زیادی افزایش می‌دهد، بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن، کولر دچار این مشکل را متخصص بررسی و سیم‌کشی پوسیده‌شده را تعویض کند.

گاهی اوقات به‌دلایلی مانند پوسیدگی اتصالات برق، استفاده‌نکردن از سیم ارت برای کولر، مشکلات جعبه‌تقسیم، اتصالی پمپ آب یا پاشیدن آب به موتور کولر به‌دلیل نقص سیستم آبرسانی داخل کولر یا پارگی شیلنگ آب، بدنه‌ی کولر برق‌دار می‌شود.

اگرچه تمامی دلایل ذکر‌شده می‌توانند باعث اتصال برق به بدنه کولرهای آبی شوند، در اغلب مواقع، این مشکل به‌دلیل پاشیدن آب به موتور ایجاد می‌شود. این عیب در کولرهای گازی به‌دلیل نیازنداشتن به آب وجود ندارد و یکی از دلایل برتری این نوع کولرها به مدل‌های آبی نیز، همین مزیت است.

در مقایسه کولر آبی و گازی به‌ویژه برای مناطقی که بارندگی زیادی دارند یا به‌دلیل گرمای بیش‌ازحد محیط امکان آسیب‌دیدگی تجهیزات آب‌رسانی داخل کولر وجود دارد، مزیت اتصال‌نداشتن برق به بدنه به‌دلیل پاشیدن آب به موتور، به‌عنوان برگ‌برنده‌ای برای خرید کولرهای گازی به‌جای مدل‌های آبی شناخته می‌شود.

نیروی موردنیاز برای راه‌اندازی و شروع به کار موتورهای کولر آبی را سیم‌پیچ تأمین می‌کند و هرگونه مشکل در سیم‌پیچ مانع روشن‌شدن موتور کولر آبی خواهد شد. کیفیت ضعیف هسته‌ی آهنی سیم‌پیچ، داغ‌شدن بیش‌از‌حد سیم‌پیچ به‌دلیل درصد کم مس، نوسان‌های برق و استفاده از سیم‌های بی‌کیفیت در سیم‌پیچ از‌جمله دلایلی هستند که باعث سوختن و خرابی سیم‌پیچ موتور کولر می‌شوند.

تعویض سیم‌پیچ را باید متخصص و با درنظرگرفتن نکاتی دور موتور انجام دهد و هرگونه دست‌کاری افراد غیرمتخصص در سیم‌پیچی موتور کولر علاوه‌بر افزایش خطر برق‌گرفتگی، می‌تواند باعث واردشدن فشار بیش‌از‌حد به موتور و سوختن آن شود.

موتور انواع کولر آبی در دو سرعت کند و تند کار می‌کند. کارایی مطلوب موتور در این دو سرعت مختلف به عواملی مانند تنظیم صحیح تسمه دور موتور، سالم‌بودن سیم‌پیچ موتور، کلید تبدیل و کلید کولر بستگی دارد. درصورتی‌که هر‌یک از این بخش‌ها در وضعیت مناسبی نباشند، موتور کولر روشن نمی‌شود یا درصورت روشن‌شدن، صرفاً در حالت کند کار می‌کند و نمی‌تواند دورگیری موردانتظار را ارائه دهد.

تنظیم‌نبودن سیستم سرعت در موتور کولرهای آبی علاوه‌بر مشکلات گفته‌شده، باعث اختلال در عملکرد پمپ آب، قطع و وصل‌شدن جریان برق در یکی از حالت‌های تند یا کند، روشن‌شدن موتور صرفاً در دور تند یا کند و خاموش‌بودن در حالت دیگر، تولید صدای ناهنجار یا بوی سوختگی می‌شود. پس بهتر است که این مشکل پس از تشخیص تعمیرکار، در سریع‌ترین زمان ممکن رفع شود.

برخلاف باور عموم، کولرهای آبی محصولاتی نیستند که پس از خرید، آن‌ها را به حال خود رها کنید و توقع کارکرد طولانی‌مدت و بی‌نقص را از این محصولات داشته باشید. در اغلب مواقع، کولر آبی به‌دلایلی نیازمند تعمیر است که به‌راحتی و با سرویس‌کاری منظم و درنظرگرفتن بازه‌ی استراحت موتور در هر ۲۴ ساعت و استفاده از لوازم جانبی باکیفیت پیشگیری‌کردنی هستند. ازاین‌رو، پیشنهاد می‌کنیم که برای جلوگیری از بروز آسیب‌های جدی به موتور کولر آبی، سرویس‌کاری دوره‌ای این محصول به‌کمک متخصص را جدی بگیرید.