به گزارش ایرنا، در هفته اخیر شیوه‌نامه مصوب جدید پذیرش و عضویت کتابخانه ملی اعلام و مشخص شد بر اساس این شیوه‌نامه شرایط عضویت در کتابخانه ملی برای اعضای ویژه، تخصصی و عمومی است. بر اساس تغییرات درنظر گرفته شده در شیوه‌نامه، دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد که پیش از این بدون قید می‌توانستند از امکانات کتابخانه ملی استفاده کنند، ملزم به بارگذاری تصویب‌نامه پیشنهاد پایان‌نامه هستند.

دیگر تغییر در شیوه‌نامه کتابخانه ملی شرایط تمدید عضویت است، بر این اساس فرد متقاضی برای تمدید عضویت بیش از یکسال، ملزم به طرح درخواست است. این درخواست مرد بررسی کمیته عضویت قرار می‌گیرد و در صورت پذیرش به فرد اعلام خواهدشد. همچنین در آیین‌نامه جدید آمده است: به منظور برقراری عدالت عمومی و رعایت حقوق فرهنگی و استفاده حداکثری متقاضیان از خدمات کتابخانه ملی، تمدید عضویت برای اعضای عادی، حداکثر ۳ سال و درخواست تمدید عضویت بیش از ۳ سال، منوط به بررسی و تصمیم کمیته عضویت و پذیرش خواهد بود.

در آیین‌نامه جدید در بخش اعضای عمومی، بند «جانبازان ، ایثارگران و اعضای درجه یک خانواده شهدا ، جانبازان و ایثارگران» به ایثارگران منطبق با قانون با مدرک کارشناسی تغییر کرده است. پیش از این، بازنشستگان دولت با داشتن حداقل مدرک کارشناسی و معادل آن می‌توانستند از عضویت عمومی بهره‌مند شوند، که چنین امکانی در شیوه‌نامه جدید دیده نشده است.

امید هاشمی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، با تاکید بر اینکه نگاه همراه با عدد و رقم به جامعه افراد بامعلولیت درست نیست، گفت: تغییراتی در شیوه‌نامه کتابخانه ملی ایجاد شد، این در حالی است که تعداد قابل توجهی از نابینایان مخاطب کتابخانه ملی هستند و مدرک ارشد و دکتری ندارند اما دوست دارند که پژوهش کنند، این محدودیت ممکن است به دسترسی آن‌ها به اطلاعات آسیب بزند. معلولیت ممکن است برای هر کسی پیش بیاید برای همین تلاش می‌شود تا امکانات را به شکلی بچینند که همه افراد دارای معلولیت بتوانند از محصول یا مرکز استفاده کنند.

به شرطی می‌توانیم با تبعیض مثبت مخالفت کنیم که امکانات دیگر را در جاهای دیگر شهر فراهم کرده باشیم

کنشگر در حوزه دسترسی‌پذیری وب و اپلیکیشن برای نابینایان درباره محدودیت جدید کتابخانه ملی برای دسترسی معلولان به امکانات این مجموعه فرهنگی بیان کرد: در نتیجه آیین‌نامه جدید تعدادی از نابینایان و سایر گروه‌های دارای معلولیت که از خدمات کتابخانه ملی استفاده می‌کردند، از آن محروم می‌شوند.

مسئول سرویس فناوری روزنامه ایران سپید با تاکید بر اینکه طرفدار تعویض مثبت برای معلولان نیست، افزود: اینکه افراد باید از مدرک فوق لیسانس یا دکتری برای عضویت در کتابخانه ملی استفاده کنند اما معلولان می‌توانند به شیوه‌های دیگر و با مدرک پایین‌تری عضو این کتابخانه شوند، تعویض مثبت است؛ اما به شرطی می‌توانیم با تبعیض مثبت مخالفت کنیم که امکانات دیگر را در جاهای دیگر شهر دیده و فراهم کرده باشیم؛ یعنی افراد دارای معلولیت بتوانند از امکانات در جاهای دیگر استفاده کنند.

افراد متخصص به افراد نابینا کمک می‌کردند

هاشمی با اشاره به فعالیت ۲۳ ساله بخش نابینایان کتابخانه ملی، ادامه داد: این بخش در طول این سال‌ها فراز و نشیب زیادی داشت، خدمت زمانی کم و زمانی زیاد می‌شد. برای مثال عموم دانشجویان نابینا از لیسانس تا دکتری برای پژوهش به آنجا مراجعه می‌کردند. در این بخش افراد متخصصی فعال بودند و با توجه به منابع مخازن کتابخانه ملی که خیلی دسترس‌پذیر نیست و افراد نابینا نمی‌توانستند از آن امکانات استفاده کنند، افراد متخصص که آموزش دیده بودند به افراد نابینا کمک می‌کردند تا بتوانند از این منابع در مخازن کتابخانه ملی استفاده کنند.

کامپیوترهایی در بخش نابینایان مستقر بود که به مخازن کتابخانه ملی وصل بود

او ادامه داد: همچنین کامپیوترهایی در بخش نابینایان مستقر بود که به مخازن کتابخانه ملی وصل و به امکانات ویژه مانند صفحه‌خوان برای افراد با آسیب بینایی مجهز شده بود. با توجه به اینکه افراد نابینا نمی‌توانند از کامپیوترهایی که در بخش‌های عمومی کتابخانه است استفاده کنند، برای فعالیت پژوهشی ازاین بخش استفاده می‌کردند. قدیم‌ترها در بخش نابینایان کتابخانه ملی ضبط کتاب انجام می‌شد.

کنشگر در حوزه دسترسی‌پذیری وب و اپلیکیشن برای نابینایان درباره کارگاه‌هایی که در کتابخانه ملی برگزار می‌شد، توضیح داد: من در همکاری با بخش نابینایان کتابخانه ملی نزدیک ۱۰ کارگاه برگزار کردم. کارگاهی درباره فناوری‌های مرتبط با پژوهش مطالعه بود. تعداد مراکزی که به نابینایان آموزش می‌دهد محدود است، به همین دلیل تعطیل شدن یک مرکز می‌تواند اثر چشمگیری در دسترسی افراد نابینا به منابع داشته باشد. مراکز توان‌بخشی در تهران و ایران تا حدی کم هستند که حتی از شیراز و رشت برای شرکت در این کارگاه‌ها به تهران سفر کرده بودند.

او ادامه داد: همچنین ارتباط‌هایی را با اعضای هیات علمی کتابخانه ملی داشتیم و آموزش‌هایی را که لازم است متخصصان دراختیار افراد نابینا بگذارند در قالب کارگاه‌هایی در کتابخانه ملی برگزار می‌شد. برای مثال کارگاه نحوه استفاده از منابع ایرانی و خارجی مقالات علمی و پژوهشی برگزار می‌شد.

تردد یکی از مسائل اصلی افراد دارای محدودیت است

هاشمی با اشاره به اینکه نهاد کتابخانه‌های عمومی همکاری خوبی را با نابینایان دارد، ادامه داد: در همه شهرهای ایران کتابخانه‌های اصلی نهاد بخش نابینایان دارند و اما امکانات نهاد به این گستردگی نیست. باید در نظر داشت، تردد یکی از مسائل اصلی افراد دارای محدودیت است. اگر کتابخانه ملی تعطیل شود، افرادی که در محدوده حوالی کتابخانه ملی زندگی می‌کنند، باید مسیر طولانی برای دریافت خدمات طی کنند. در نتیجه باید سعی کنیم که مراکز حذف نشوند تا برای معلولان تردد مضاعف ایجاد نشود.

باید سعی کنیم که مراکز حذف نشوند تا برای معلولان تردد مضاعف ایجاد نشود

کنشگر در حوزه دسترسی‌پذیری وب و اپلیکیشن برای نابینایان درباره مطالبات این گروه توضیح داد: خواسته ما این است که آیین‌نامه به شکلی اصلاح شود که افراد بتوانند مانند سابق از خدمات کتابخانه ملی استفاده کنند. از طرفی درباره دسترس‌ناپذیر بودن محیط کتابخانه ملی صحبت می‌شود. گفته می‌شود معماری کتابخانه ملی مناسب افراد دارای معلولیت نیست و نمی‌توان برای آن کاری کرد، در حالی که وقتی با کارشناس‌های معماری و شهرسازی صحبت می‌کنیم می‌بینم که چنین مساله‌ای مطرح نیست و افراد می‌توانند از دو ورودی کتابخانه ملی وارد محوطه شوند و از امکانات آن استفاده کنند.

او افزود: مسئولان کتابخانه ملی گفته بودند که به مخاطبان معلول امکانات برخط(آنلاین) می‌دهند، این به نوعی حذف نابینایان از جامعه و کنشگر در حوزه دسترسی‌پذیری وب و اپلیکیشن برای نابینایان است و به معلول می‌گویند که در خانه بماند و بیرون نیاید.

به گفته هاشمی، کتابخانه ملی نماد است و جایی که پسوند ملی را یدک می‌کشد باید از نظر گوناگونی افرادی که به آن مراجعه می‌کنند، ملی باشد. اگر کسی از بیرون به آن نگاه می‌کند باید متوجه حضور افراد مختلف در آن باشد. پس به جای حذف باید محیط را به گونه‌ای مدیریت کنند تا افراد دارای معلولیت را هم بتوانند از این امکانات استفاده کنند.