سریال‌هایی که هر بار روی آنتن آمده‌اند توجه طیف گسترده‌ای از مخاطبین را به جعبه جادو جلب کرده‌اند. یا به نوعی دوباره مخاطب را با آنتن تلویزیون آشتی می‌دهد که این روزها کمتر کارهای جان‌دار با محتوا می‌بینند. این تأثیرگذاری حوزه دینی و مذهبی تلویزیون با سریال‌های «امام علی(ع)»،‌ «مختارنامه»، «یوسف پیامبر»، «اصحاب کهف»، «امام رضا»، «تنهاترین سردار» و حتی «صاحبدلان» که این روزها دوباره تکرار می‌شوند نشان داده که چقدر مؤثر، مفید و پرطرفدار است. اما سال‌هاست که به‌غیر از گام برداشتن برای ساخت سریال «سلمان» و «موسی(ع)»، کاری برای امامان معصوم انجام نمی‌دهیم.

تماشای سریال‌های دینی، جوانان را به مطالعه تاریخ اسلام علاقه‌مند کرده است

همیشه سریال‌های دینی و مذهبی باعث شده‌اند بسیاری از افراد به‌ویژه جوانان به مطالعه تاریخ اسلام علاقه‌مند شوند. فارغ از هر نوع پرداخت دینی و مذهبی دیگر، اولویت ما باید ائمه معصومین(ع) باشد و محدودیت در به‌تصویر کشیدن چهره امامان معصوم بهانه خوبی برای نپرداختن به زندگی آن بزرگواران نیست. اکنون پرداختن به شخصیت امام صادق(ع) و ابعاد علمی و فقهی زندگی ایشان، ضروری به‌نظر می‌رسد.

در تحقیق و بررسی‌ها آمده که قرار بود دهه 1380 تلویزیون سریالی ویژه امام صادق(ع) ساخته و پرداخته کند. اتفاقاً آن روزها نام مهدی سجاده‌چی هم به‌عنوان نویسنده این سریال تلویزیونی اعلام شد. اما برای این کار هیچ‌وقت اتفاقی نیفتاد تا به مراحل تولید برسد و یک تیم سوری و کویتی وارد عمل شدند و سریالی به‌نام «امام الفقها الصادق(ع)» جلوی دوربین بردند در حالی که قرار بود سریال این حضرت ابتدا در صداوسیمای جمهوری اسلامی ساخته شود. «سامی جنادی» نام کارگردان سوری این سریال است.

در خلاصه داستان این سریال، آمده است: گفته شده او (امام صادق(ع)) نخستین مدرس علم کیمیا بوده است که جابربن حیان به‌دست او پرورش یافته است و «صادق» خوانده شده است. برخی از رسانه‌ها اعلام کردند که این سریال با توجه به نامش نگاهی به تربیت شدن ائمه اربعه اهل‌تسنن به‌دست مبارک امام صادق(ع) داشته باشد.

خبرهایی از ساخت سریال امام صادق(ع) پخش شد اما خودِ سریال آماده نشد!

بالأخره هر کمپانی، تلویزیون و نهاد فرهنگی در کشورهای مختلف، سَنگ فرهنگ و اندیشه‌های خودش را به سینه می‌زند و اگر ما همین‌طور در ورطه غفلت به‌سر ببریم، از دین، دیانت، تمدن و فرهنگ‌مان چیزی باقی نمی‌ماند و همه را با ساخت آثار فرهنگی و هنری خاصّ خودشان مصادره می‌کنند، در صورتی که همگان می‌دانند امام صادق(ع) رئیس مذهب شیعه‌اند و شیعه باید حرف‌های جدّی درباره این امام همام بزند. در سال 1382 خبرهایی درباره ساخت سریال امام صادق(ع) در سیمافیلم منتشر شد و اما هنوز منتظریم تا این مفاهیم ارزشمند را جلوی دوربین ببینیم.

اما نه‌تنها خبری از این سریال نشد بلکه سال‌های بعد کاری تحت عنوان «جابربن حیّان» به آنتن رسید که در گوشه‌ای از اتفاقات شاگرد معروف حضرت یک نگاه کوچک و کوتاهی به حضرت داشت و کماکان تلویزیون خودش را درگیرِ سریال‌های سطحی، پیش‌پاافتاده، زودگذر و تحت لوای لوکیشن‌های آپارتمانی کرده است. شاید به این باور نرسیده که چقدر فرهنگ دینی و اسلامی ما نیازمند کارهای مؤثر و باورساز است.

بعد از این‌همه سال هنوز هم مهدی سجاده‌چی به‌عنوان نویسنده آن سریال دغدغه‌ دارد برای امام صادق(ع) کاری ساخته شود. او همچنین چندی قبل به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، گفته بود: آن زمان این روال بود که زندگی ائمه اطهار در تلویزیون به‌تصویر کشیده شود اما بعد از مدتی اشتیاق و انگیزه، به‌یک‌باره اراده دوستان برای انجام چنین کار مهم و مؤثری، در سیما فیلم به پایان رسید. در میانه‌های راه تحقیق، پژوهش و نگارش، کار متوقف شد و تا امروز هم هیچ خبری از آن نشد. نه‌تنها در این سال‌ها هیچ صحبت دیگری با من نشد و حتی جایی ندیدم دغدغه‌ای برای ساخت سریالی درباره امام صادق(ع) به‌وجود بیاید. "به‌سراغ این وقایع مهم تاریخی و مذهبی نرفتن کار اشتباهی است و یک طیف گسترده‌ای از مخاطبین را از دست می‌دهد."

غربی‌ها با سریال‌هایی به دنبال تحریف در دین و تاریخ‌اند

اساساً باید از مدیران مربوطه پرسید که وقت آن نرسیده کاری برای شیعه، رئیس مذهب شیعه و آغازگر فصل جدیدی از اتفاقات شیعه، ساخته شود؛ البته درست است که ما درباره احیای فرهنگ جهاد و شهادت در ساخت یک کار خوب برای خانواده‌های شهدای‌مان، هم نتوانسته‌ایم کار تأثیرگذار و فاخری ارائه دهیم اما جامعه دینی و مذهبی ما منتظر یک نگاه شیعه در یک مجموعه تلویزیونی به‌نام امام صادق(ع) است.

هر روز این خلأ جدّی‌تر می‌شود؛ چون به کارهای زودبازده و اصطلاحاً کم تأثیرگذار بیشتر بودجه و میدان اختصاص داده می‌شود که هیچ‌کدام نتوانسته‌اند اقبال مخاطب را نسبت به خودشان جلب کنند. در حالی که هنوز مخاطب طرفدار همان قدیمی‌ها و نوستالژی‌های تلویزیونی است که بخش عمده‌ای از آن‌ها به همین آثار مذهبی و دینی برمی‌گردد. اما چرا امروز بیش از هر برهه‌ای اهمیت دارد واردِ ساخت کارهای دینی و مذهبی بشویم و یا این حوزه را بیشتر جدّی بگیریم؟! چون غربی‌ها با ساخت سریال‌ها و فیلم‌های نامربوط تیشه به ریشه اعتقادات و شرعیات دینی جوامع اسلامی می‌زنند باید از آثار دینی و مذهبی حمایت کرد، البته کارهایی می‌سازند که در داخل توجهات بسیاری را جلب می‌کند اما به‌لحاظ بین‌المللی نتوانسته‌اند تأثیرگذاری داشته باشند.

گفت‌وگو با رئیس صداوسیما درباره فقدان آثار دینی و الف ویژه 

با پیمان جبلی رئیس صداوسیما درباره این خلأها و کمبودها و همچنین کم‌کاری که در حوزه ساخت آثار درباره فلسطین و حقایقی از جنایت‌های اسرائیل صحبت کردیم؛ او با اشاره به اضافه شدنِ چند الف ویژه جدید به خبرنگار تسنیم گفت: «یکی از دستورکارهای جدّی سیمافیلم در سال جاری تعیین عنوان سوم الف ویژه تاریخی که کلید بخورد و  تولید آنها آغاز شود. در حال حاضر دو سه عنوان در حال بررسی است. علی‌رغم اینکه تولید الف ویژه‌ها هزینه سنگین و برنامه‌ریزی بسیار دقیق و زمان‌مندی را نیاز دارد اما فکر می‌کنیم علاوه بر این دو سریال الف ویژه که در دست ساخت داریم بایستی یک یا دو عنوان دیگر پیش تولید آن را آغاز کنیم تا به تدریج الف ویژه‌های فعلی به مراحل پایانی‌اش می‌رسد وارد تولید و پس‌تولید سریال‌های بعدی برسیم. امیدواریم بتوانیم به گونه‌ای طراحی کنیم در طول سال‌های آینده هر هفته یک اپیزود الف ویژه پخش کنیم و متناسب با تولید ان‌شاءالله این تأمین را در جدول پخش‌مان داشته باشیم.»  

وی در خصوص کم‌کاری‌ها در حوزه ساخت آثار درباره فلسطین به این نکته اشاره کرد: حتماً درباره جریان تحریف در این حوزه درست اشاره کردید. چون دشمنان با برنامه‌هایی که در هالیوود و نتفلیکس می‌سازد عملاً تلاش می‌کنند یک موضوع حق را به باطل تبدیل کند و واقعیت را در مقابل چشم جهانیان تحریف کند. وظیفه ما بسیار سنگین است. شاید توانایی‌های فنی ما با کشورهای غربی برابری نکند اما حرف حقی که ما، مردم فلسطین و مردم منطقه می‌زنند قطعاً بر فناوری غلبه پیدا می‌کند؛ همان‌طور که در ماجرای طوفان‌الاقصی و ماجرای غزه همگان حقیقت‌ها را دیدند.

باید به سرعت عقب‌ماندگی‌مان را در حوزه فلسطین جبران کنیم

جبلی در خاتمه افزود: با ابزار فیلم و سریال‌سازی می‌توانیم ‌این منطق را به مردم منتقل کنیم که زوال اسرائیل نزدیک است. ما در صداوسیما پذیرای طرح‌های خوب در زمینه تولید فیلم و سریال هستیم؛ باید به سرعت عقب‌ماندگی خود را در این زمینه جبران کنیم. نباید روزی فرابرسد که شاهد آزادی فلسطین باشیم و ما به عنوان رسانه کاری در شأن آن روز انجام نداده باشیم.