مجری: برنامه در ابتدای این برنامه آماری از وضعیت تولید محصولات اساسی کشاورزی در سال‌های گذشته و مقایسه آن با تولید این محصولات در سال زراعی که به خودکفایی در تولید گندم نان منجر شد ارائه کرد که بیانگر این نکته بود که با وجود ثابت بودن سطح زیر کشت، اما میزان تولید و خرید تضمینی گندم افزایش داشته است.
اما در همین حال آمار ارائه شده حاکی از این است که میزان تولید دانه‌های روغنی نسبت به گذشته کاهش داشته است.

خرید تضمینی 10 میلیون و 340 هزارتنی گندم 

سوال: آخرین وضعیت تولید و خرید تضمینی گندم را برای ما و بینندگان بفرمایید؟
سهرابی: آخرین گزارشی که ما امروز صبح از سامانه شرکت بازرگانی دولتی ایران دریافت کردیم میزان خرید تضمینی گندم از مرز 10 میلیون و 340 هزار تن گذشت و این جای تبریک دارد به مجموعه کشاورزان عزیز و مجموعه دست اندرکاران بخش کشاورزی چه در بخش‌های اجرایی، چه در بخش‌های تحقیقاتی و کشاورزان پرتلاش کشور عزیزمان، این اقدام و این اتفاق چندین دلیل داشته که شما فرمودید نیاز به توضیح دارد.
سوال: تولیدمان سرجمع چقدر بود؟
سهرابی: برآورد‌های اولیه ما عدد 13 و نیم میلیون تن پیش بینی را نشان می‌دهد که تولید را داشته باشیم و البته اعداد نهایی را حوزه مرکز آمار و فن آوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی در پایان برداشت نهایی اعلام خواهد کرد. این اتفاق خوب و میمون در سال جاری مزید استحضار شما و بینندگان محترم باشد که ما از سال 1368 دولت خرید تضمینی گندم را آغاز کرده و 34 سال از این خرید تضمینی می‌گذرد فقط ما در هشت سال از این 34 سال خرید تضمینی مان بیش از 10 میلیون تن بوده در حالی که در سال جاری با بارش‌های کشور حدود 20 درصد کاهش را نشان می‌دهد که آخرین گزارش که باز امروز صبح دریافت کردیم 188 میلی متر بارش‌های کشور بوده که میزان بلندمدت بارش 236 میلی متر بوده و علیرغم کاهش بارندگی در سایه لطف خداوند متعال تهیه و تدارک، توزیع و مصرف متعادل کود‌های شیمیایی که در توضیحات شما بود چه اتفاقی در امسال افتاده، گیاه زراعی ما، گیاه گندم علیرغم نیاز کود‌های ازته یا کود‌های اوره نیاز به کود فسفر، نیاز به کود پتاس و ریز مغذی‌ها دارد که ما با تلاش و همراهی تیم وزارت جهاد کشاورزی و کوشش کشاورزان توانستیم مصرف را به تعادل مناسبی برسانیم البته نسبت به شرایط مطلوب هنوز فاصله داریم.

افزایش بذور اصلاح شده
سهرابی : اتفاق دیگری که افتاد در سال جاری میزان بذور اصلاح شده لیبل ما افزایش پیدا کرد، تنوع بخشی در ارقام را داشتیم با تلاش مؤسسات تحقیقات اصلاح، تهیه و نهال بذر وابسته به تحقیقات دیم، توسعه کشت‌های مکانیزه را داشتیم، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری را که از گذشته شروع شده بود افزایش پیدا کرد، سطوح مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرزمان افزایش پیدا کرد.

اجرای طرح جهش دیمزار‌ها
سهرابی: نهایتاً گزارشی که پخش کردید طرح جهش تولید دیمزار‌ها پروژه بسیار خوبی که وزارت جهاد کشاورزی با همکاری ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) انجام می‌دادند برای سال سوم اجرا شد و سال چهارم هم ان شاءالله در سال جاری ادامه خواهیم داد. یک اتفاق خوبی دیگری که افتاده این که مردم ما بدانند ما در کنار افزایش تولید در واحد سطح به موضوع کیفیت هم توجه می‌کنیم. کیفیت دو تا شاخص دارد یکسری شاخص‌های کیفیت فیزیکی است که تحت عنوان افت‌های مفید، افت غیر مفید و سن زدگی سه شاخص اصلی هستند که ما در سال جاری میزان افت مفیدمان آخرین گزارشی که امروز صبح من باز دریافت کردم یک ممیز 9 صدم درصد افت مفید ما هست و یک ممیز 8 صدم درصد افت غیر مفید و در صد سن زدگی 28 صدم درصد سن زدگی مان در کشور بوده که عدد بسیار خوبی است.

ضرورت مبارزه به موقع با آفات و علف‌های هرز
سوال: این باید چقدر باشد که می‌گویید عدد خوبی است؟
سهرابی: اگر ما مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز را به موقع انجام ندهیم، اگر مدیریت برداشت را در زمان مناسب به خوبی انجام ندهیم این افت هایمان می‌توانند به 4 درصد، 5 درصد و 6 درصد برسند که خوشبختانه این نتیجه تلاش‌های مجموعه و همکاران بوده است. کیفیت محصول از لحاظ خواص رئولوژیک گندم و خمیر. ما در شاخص‌های گندم تأمین کننده 40 درصد از انرژی و 44 درصد از پروتئین مردم ایران است. ما با همکاری که با مؤسسات تحقیقاتی کشور داریم توانستیم میزان پروتئین دانه گندم را افزایش بدهیم که آخرین گزارشی که ما از پژوهشکده غله شرکت بازرگانی دولتی ایران داریم این عدد به 12 ممیز 55 صدم درصد رسیده.
سوال: از چقدر به این عدد رسیدیم؟
سهرابی:  در گذشته این عدد کمتر از 12 درصد بوده که الان به نزدیک 13 درصد رسیدیم.
سوال: منظورم این است که چقدر رشد کردیم؟
سهرابی:  حدود 11 و نیم بوده رسیده به نزدیک 12 ممیز 55 درصد و یک شاخص دیگری که داریم شاخص گلوتن مرطوب است که این هم رشد قابل توجهی داشته به 28 ممیز 64 صدم درصد رسیده از 25 درصد در همین عدد‌هایی که می‌خوانم مال سه سال اخیر است در گذشته اگر بخواهیم برگردیم به 10 - 12 سال پیش این عدد‌ها پایین‌تر بوده که این چیزی نبوده به جز سعی و تلاش، همت و این مصرف متعادل را می‌خواستم اشاره کنم در نمودار‌های شما بود به درستی اشاره کردید نه تنها تولید در واحد سطح افزایش پیدا کرده بلکه کیفیت گندم تولیدی هم افزایش پیدا کرده است.

پرداخت 110 هزار میلیارد تومان از مطالبات گندم کاران
سوال: یک نکته‌ای که خیلی مطرح است و اشاره هم کردند، بحث پرداخت مطالبات است، چقدرش باقی مانده یک وعده‌ای ما در برنامه میز اقتصاد هم از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی داشتیم که فرمودند با هماهنگی که با سازمان برنامه بودجه صورت گرفته تا آخر شهریور این اتفاق می‌افتد البته داخل پرانتز من خدمت شما بینندگان بگویم که ما دعوت کردیم که از مسئولان سازمان برنامه بودجه در برنامه ما امروز حضور پیدا کنند چرایی تأخیر را بگویند تمایلی نداشتند و تشریف نیاوردند، 15 دقیقه‌ای که تا پایان برنامه مانده می‌توانند تشریف بیاورند و توضیحاتشان را ارائه دهند. بفرمایید چقدرش باقی مانده و تا کی قرار است پرداخت شود؟
سهرابی: ما از ابتدای خرید تضمینی تا به الان ارزش گندم‌های خریداری شده 155 هزار میلیارد تومان است که از این مقدار 110 هزار میلیارد تومانش پرداخت شده و مابقی آن تا الان پرداخت نشده که به هر حال مجموعه سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد تلاش‌های خودشان را دارند انجام می‌دهد.
سوال: آخرین وعده‌ها تا کی هست، کی قرار است پرداخت شود مابقی اش؟

پرداخت مانده مطالبات گندم کاران تا نیمه مهرماه
سهرابی: آخرین گزارشی که ریاست محترم سازمان برنامه و بودجه کشور و مصاحبه‌ای که از صدا و سیما پخش شد اعلام کردند تا پایان شهریور ماه پرداخت می‌شود، ما امروز هم پیگیری کردیم از طرف وزارت جهاد کشاورزی گفتند که ظرف یکی دو هفته آینده مطالباتش پرداخت خواهد شد.
سوال: برای تأخیر دیرکرد هم برنامه‌ای دارید؟
سهرابی: باید خود دوستان برنامه و بودجه درباره تأخیرات توضیح بدهند.

خرید 109 هزارتن کلزا
سوال: آقای منصوری شما بفرمایید وضعیت تولیدتان به چه صورت بود در سال زراعی که گذشت، چقدرش خرید تضمینی شد، چقدرش پرداخت شده، چقدرش مانده؟
منصوری: خدمت جنابعالی و همکارانتان عرض سلام و ادب و احترام دارم. من الان، چون موضوع اصلی تان کلزا است، کلزا را عرض می‌کنم و بعد مایلم یک اطلاعات جامع تری درباره دانه‌های روغنی خدمت مردم عرض کنم. کلزا آن چیزی که بخش دولتی خرید کرده تا الان 109 هزار تن است و براساس قیمت هر کیلو 30 هزار تومان 3 ممیز 14 صدم همت بهای آن دانه تولید شده است، از این عددی که عرض کردم 2 و 3 دهم همت پرداخت شده یعنی 73 درصد خدمت مردم عزیز، خدمت کشاورزان عزیز پرداخت شده و حدوداً 800 الی 900 میلیارد تومان کمتر یا حدود یک همه اس (دقیقه 36 و 23) از مطالبات کشاورزان عزیز. مایلم که به مردم عزیزمان یک اطلاعات کامل تری از وضعیت کشت دانه‌های روغنی عرض بکنم.
سوال: فقط، چون کلزا را گفتید خرید تضمینی اش 109 هزار تن بوده، کل تولیدمان چقدر بوده؟

140 هزارتن تولید کلزا در سال زراعی گذشته

منصوری: کل تولیدمان 140 هزار تن بوده مابقی اش را بخش خصوصی خرید کرده است. ببینید یکی از پیچیده‌ترین و سنگین‌ترین موضوعات سبد امنیت غذایی در کشور تولید روغن است، تجربه کشور ما در مورد روغن گیاهی به یکی دو دهه اخیر برمی گردد، کشور‌های پیشرو حدود یک قرن در این زمینه سابقه دارند و ما باید با توجه به اقلیمی که در اختیار داریم، با توجه به منابعی که در اختیار داریم، راهکار‌های مناسب با کشور خودمان را ارائه دهیم و از همان مسیر‌ها با رشد‌های آهسته، اما پیوسته امیدوار باشیم که بتوانیم لااقل نیمی از روغن مورد نیاز را در کشور تأمین کنیم.

تناوب کشت دلیل تمرکز بر کشت کلزا
سوال:، ولی آمار‌ها نشان می‌دهد ما داریم افت می‌کنیم در تولید، علتش چیست؟
منصوری: تولید دانه‌های روغنی در کشور مبتنی بر کلزا، سویا، آفتابگردان، کنجد و گلرنگ هست عمدتاً. از این گیاهانی که عرض کردم کلزا، سویا و آفتابگردان گیاهانی هستند که موطن اصلی آن‌ها خارج از کشور است یعنی به کشور ما به یک نوعی وارد شدند، اما کنجد و گلرنگ گیاهانی هستند که موطن اصلی شان یا یکی از مراکز تنوع شان اولیه و ثانویه شان در کشور ما هست و از این حیث ما ژن پلاسم یا مواد ژنتیکی قابل اتکا و غنی در کشور داریم که می‌توانیم از آن‌ها برای توسعه این دو گیاه استفاده کنیم. به لحاظ این که بیشترین اتکای ما با توجه به استقرار زراعت کلزا در فصل پاییز همراه با گندم اتفاق می‌افتد روی گیاه کلزا مستقر شده. برنامه ریزی‌های وزارت جهاد بر مبنای توسعه کلزا بیشتر و در تابستان بر توسعه گیاهان کم آب بر استقرار پیدا کرده.

تولید 10 درصد از نیاز به روغن در داخل کشور
سوال: الان چقدر نیاز واردات داریم؟
منصوری: تمامی دانه‌های روغنی در کشور 10 درصد نیاز مردم را تأمین می‌کند و مابقی را از خارج تأمین می‌کنیم.
سوال: برنامه شما برای یکسال آینده چه هست برای این که این عدد بیشتر شود؟ اول علت این کاهش را بفرمایید؟
منصوری:برخی از علل این مانند هر توسعه‌ای که می‌خواهد در سایر گیاهان اتفاق بیافتد در سه گروه اساسی قرار دارد یک گروه، گروه عوامل اقتصادی و بازرگانی است، گروه دوم عوامل اقلیمی و محیطی است و گروه سوم موضوعات تکنیکی و علمی است.

نقش به روز شدن مولفه‌های قانون خرید تضمینی محصولات اساسی در افزایش تولید

سوال: آقای مؤدیان مهمترین چالشی که در سال زراعی از آن عبور کردیم چه بود و فکر می‌کنید برای این که سال زراعی خوبی داشته باشیم و بتوانیم تولید پایدار داشته باشیم و به آن هدف خودکفایی کامل برسیم باید وزارت جهاد کشاورزی چه راهکاری را اتخاذ کند؟
مؤدیان: عرض سلام. بعد از دو سالی که از تشکیل شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی حوزه قانون گذشته اتفاق خوبی را شاهد هستیم و آن این است که قیمت گذاری محصولات اساسی که خرید تضمینی می‌شوند و اتخاذ برخی از سیاست‌های حمایتی که برای نیل به خودکفایی در محصولات اساسی است به دست وزارت جهاد کشاورزی افتاده و با چهار مؤلفه‌ای که به اصطلاح دیده شده در این قانون بعد از آن قانونی که سال 68 قانون خرید تضمینی محصولات داشتیم خیلی به روز نشده بود مؤلفه‌های قیمت گذاری و در سال 99 این مؤلفه‌ها به روز شد. وزارت جهاد کشاورزی در دو سال گذشته یعنی 1400 - 1401 و 1402 توانست قیمت گذاری مناسب و پیش بینی مناسبی از قیمت گندم و برخی محصولات اساسی در فصل برداشت را داشته باشد که 11 و 500 بود در سال اول و امسال هم 15 هزار تومان بود و خود قیمتی که گذاشته شد قیمت مناسبی بود، قیمتی بود که قابل رقابت بود و کشاورز را تشویق می‌کرد که این محصول خودش را به خصوص گندم را به دولت بفروشد.

تاخیر در اعلام قیمت خرید تضمینی چالش پیش روی تولید

مؤدیان: نکته دیگری که در بحث خرید تضمینی وجود دارد غیر از قیمت گذاری بحث اعلام قیمت است که حالا در قانون مدتی برایش دیده شده حالا تا یک ماه مانده به فصل زراعی و قبل از شهریور ماه است که باید قیمت را اعلام کند. در سال اول یک مقدار ما تأخیر داشتیم، پارسال هم یک مقدار تأخیر داشتیم، این تأخیر می‌تواند منجر بشود به این که کشاورز تصمیم درستی را نگیرد برای انتخاب محصولی که قرار است کشت کند کما این که امسال هم می‌بینیم با توجه به این تقریباً قیمت قطعی شده که مسئولین باید اعلام کنند، اما هنوز اعلام نشده و در دست است که هر چه سریعتر هماهنگی‌ها حالا اگر با سازمان برنامه قرار است انجام شود، اگر با هیئت دولت قرار است انجام شود، این هماهنگی انجام شود و قیمت اعلام شود.

دیرکرد در پرداخت مطالبات کشاورزان چالش دوم پیش روی تولید

سوال: یک راهکار هم می‌فرمایید برای سال جاری پیش رو؟
مؤدیان: یک مسئله‌ای که وجود دارد که بحث سازمان برنامه هم مطرح است و حالا این جلسه حضور نیافتند در این برنامه بحث متکی شدن عدد در بودجه‌ای هست که برای خرید تضمینی هست معمولاً از محل تبصره 14 و محل پول نفت تأمین می‌شود و معمولاً این بودجه تا می‌آید محقق شود مثلاً پنج شش ماه از سال گرمسیر می‌گذرد حال این که ما معمولاً برداشت گندممان به خصوص از اواخر فروردین ماه در کشور شروع می‌شود، اگر که این بودجه به لحاظ قانونی سوییچ کند یعنی منتقل شود به بحث درآمد‌های مالیاتی که ما بتوانیم بحث تأخیر را نداشته باشیم، دیرکرد را نداشته باشیم و کشاورزان به موقع بتوانند پولشان را دریافت کنند یکی از آن پیشنهاد‌هایی است که از لحاظ بودجه می‌تواند ما تأمین کند و بهانه‌هایی که پیش از این بود را از سر مسیر خودکفایی و تولید گندم به خصوص بردارد.

سوال: آقای سهرابی جمع بندی شما را داشته باشیم برنامه وزارت کشاورزی برای این که در سال زراعی که در پیش رو داریم تولید پایدار بماند و این بیشتر هم بشود چیست، وضعیت آمادگی تان برای تأمین کود به چه صورت است؟

تدارک کود‌های شیمیایی برای پایداری تولید گندم

سهرابی: ما در سال جاری با دستوری که مقام عالی وزارت دادند و پیگیری‌هایی که معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی دارند تدارک کود‌های شیمیایی در سرلوحه برنامه‌ها است.

سوال: چقدر قرار است بیشتر شود عددی، درصدی؟
سهرابی: ما چیزی حدود 10 درصد نسبت به سال گذشته برنامه افزایش را داریم و پیش بینی‌ها این است و با توجه به کار‌هایی که انجام شده در قالب کلاس‌های آموزشی، کارگاه‌ها اشتیاق کشاورزان برای مصرف کود نسبت به گذشته افزایش یافته است.

برنامه ریزی برای افزایش خرید تضمینی گندم

سوال: پیش بینی تان این که امسال چقدر تولید می‌کنیم با توجه به این که هواشناسی هم اعلام کرده پاییز پربارشی داریم؟
سهرابی: الان نمی‌توانیم عددی را دقیق بگوییم، اما هدف گذاری ما این است که ابتدا این تولید سال جاری را حفظ کنیم، چون خودش کار بسیار مهمی است. در گزارش شما هم بود البته شما گفتید 5 هزار و 800، 5 میلیون و 800 هزار هکتار عدد کشت مان خیلی تغییراتی را در رابطه با کشت نداشتیم و همچنان افزایش کشت در برنامه ما نیز در زراعت گندم، اما افزایش بهره وری و افزایش تولید هم همین طور.
سوال: خرید هم قرار است افزایش پیدا کند؟
سهرابی: برنامه ما این است که ان شاءالله برای سال آینده هدف گذاری ما این است که از خرید سال جاری افزایش داشته باشیم.
سوال: کود چقدر الان تأمین کردید، فرمودید که برنامه تان این است که 10 درصد افزایش بدهید؟
سهرابی: هدف گذاری که شده 2 میلیون و 400 هزار تن کود اوره، 550 هزار تن کود‌های فسفاته و بین 250 تا 300 هزار تن کود‌های پتانسه را برنامه ریزی برای تدارک دیدیم، 400 هزار تن بذر اصلاح شده گندم در طبقات مختلف را پیش بینی کردیم. برنامه‌های آموزشی ترویجی داشتیم، توسعه مکانیزاسیون را داریم و سایر اقدامات دیگر.

هدف گذاری برای افزایش سطح زیر کشت کلزا به 200 هزار هکتار
سوال: آقای منصوری در 30 ثانیه شما بفرمایید که مهمترین اقدامی که می‌کنید و هدف گذاری تان برای افزایش تولید چیست؟
منصوری : مایلم که روشن‌تر موضوع رکود کشت دانه‌های روغنی را با مردم در میان بگذاریم. زراعت گیاه کلزا باید حداقل یک ماه یا 40 روز زودتر از زراعت گندم شروع شود. به لحاظ این که گیاه باید مرحله 4 تا 6 برگی برسد در غلظت شیره سلولی آن را به درجه‌ای از مقاومت برساند.
سوال: هدف گذاری تان برای رشد چقدری است امسال ان شاءالله؟
منصوری : هدف گذاری مان این است که کلزا را به 200 هزار هکتار برسانیم و همین الان امروز من آمار گرفتم نسبت به پارسال این موقع کشت آن از دو برابر عبور کرد.