به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ، ۳۲ قلم به عنوان کالای اساسی ثبت شده است که در این راستا می‌توان به گندم، برنج، انواع گوشت قرمز و سفید، تخم مرغ، شکر، لبنیات، روغن، حبوبات و… اشاره کرد.

تولید، نیاز و واردات محصولات در یک نگاه

گندم: نیاز واقعی کشور به این محصول استراتژیک ۱۲ میلیون تن است که عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندم کاران به مهر گفت: میزان تولید بر اساس شرایط جوی و پراکندگی بارندگی سال به سال و استان به استان متفاوت می‌شود. ایران نزدیک به ۴ میلیون هکتار کشت دیم و ۲ میلیون هکتار کشت آبی دارد. در حوزه کشت آبی، تولید با کمترین نوسان تقریباً حدود ۵ درصد انجام می‌شود. اما در کشت‌های دیم میزان تولید بستگی زیادی به بارندگی و شرایط جوی دارد. امسال وضعیت کشت مناسب بود و پیش بینی می‌شود نزدیک به ۱۲ میلیون تن گندم برداشت شود. بنابراین به نظر می‌رسد اما نیاز به واردات گندم نداشته باشیم.

در سال‌های پایانی دولت هشتم ایران در تولید گندم به خودکفایی رسید (۱۳۸۵) و جشن خودکفایی را برگزار کرد، اما این جشن چندان دوامی نداشت. پس از ۱۰ سال تولید بر اساس نیاز بازار گندم دوباره تکرار شد و سال ۱۳۹۵ جشن خودکفایی برگزار شد.

برنج: مصرف سرانه برنج هر فرد ایرانی ۳۷ تا ۴۰ کیلوگرم است. سید علی طاهری، رئیس اتحادیه برنج فروش‌های بابل درباره نیاز بازار برنج کشور به مهر گفت: با توجه به آمار جمعیت کشور سالانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج نیاز است. از این عدد حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در کشور تولید می‌شود و ایران فقط به یک میلیون برنج خارجی نیاز دارد.

 با توجه قیمت تمام شده بالا برنج ایرانی و کاهش سطح درآمد عموم مردم مصرف برنج داخلی در بین خانوارها ایرانی کاهش چشمگیری داشته است.

گوشت قرمز: در حال حاضر که عنوان می‌شود سرانه مصرف انواع گوشت قرمز در کشور کاهش پیدا کرده و به حدود ۶ تا ۷ کیلو گرم به ازای هر نفر در سال رسیده، با برآورد جمعیتی ۸۵ میلیون نفری کشور، به حدود ۵۱۰ هزار تن گوشت قرمز نیاز دارد.

افشین صدر دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور درباره وضعیت تولید و میزان نیاز بازار گوشت به مهر گفت: در چند سال گذشته (۲ تا ۳ سال قبل) حدود یک میلیون تن مصرف گوشت قرمز کشور اعم از گوسفندی و گوساله بود؛ سال‌هایی که هر فرد ۱۲ کیلو گرم مصرف سرانه داشته است. از این عدد ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن در داخل تولید و تأمین می‌شد و ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تن هم گوشت صنعتی برای مصارف محصولات غذایی مانند سوسیس، کالباس و… وارد می‌شد.

به نظر می‌رسد با کاهش مصرف گوشت قرمز در کشور میزان تولیدات داخلی پاسخگوی تقاضای بازار باشد اما همان گونه که در محصولی چون برنج آمد، قیمت تمام شده بالا سبب شده تا دولت مبادرت به واردات گوشت قرمز با قیمت پایین‌تر کند؛ گوشت‌هایی که به لحاظ کیفیت نسبت به محصولات داخلی در سطحی پایین‌تر قرار دارد.

موجودی دام زنده در گوشت، مجتبی عالی، مدیر عامل اتحادیه سراسری دامداران درباره آمار دام کشور به مهر گفت: بر اساس آمار منتشر شده بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون رأس دام سبک در کشور وجود دارد و ۸ تا ۹ میلیون رأس دام سنگین. در واقع بعد از تولد به هر دام پلاک داده می‌شود اما با کشتار این پلاک‌ها حذف نمی‌شود از این رو آمار دقیقی درباره میزان دام سبک و سنگین کشور وجود ندارد.

گوشت مرغ: عنوان می‌شود ظرفیت تولید کشور در حوزه طیور و مشخصاً گوشت مرغ بین ۳ میلیون تا ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است. حبیب اسداله نژاد، مدیرعامل پیشین اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران در گفت و گو با مهر گفت: سرانه مصرف کشور بین ۳۰ تا ۳۲ کیلو گرم برای هر فرد است بنابراین با توجه به ظرفیت تولید در کشور، مصرف بازار بین ۲ میلیون و ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن است از این رو می‌توانیم سالانه بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تن صادر داشته باشیم.

 وضعیت بازار حکایت گر میزان تولید و مصرف کشور بوده و در حال حاضر نابسامانی بازار گوشت ایران نشان می‌دهد کشور در تولید گوشت مرغ برنامه‌ریزی درستی ندارد. پیش بینی‌ها از وزن‌گیری طیور، تعداد جوجه‌ریزی و… سبب شده تا شاهد رفتار فعلی بازار گوشت مرغ باشیم.

گوشت ماهی: رضا عباس پور نادری، مدیرکل دفتر امور صید سازمان شیلات کشور به مهر گفت: سرانه مصرف ماهی در کشور حدود ۱۳ کیلو گرم بوده که هدف این است این عدد افزایش یافته و به ۲۰ کیلو گرم برسد.

البته گفتنی است، بخشی از گوشت ماهی در قالب کنسرو ماهی در حال توزیع در بازار داخل و صادرات است. بنا به گفته مسعود بختیاری، رئیس هیئت مدیره سندیکای کنسرو ایران سالانه حدود ۲۵۰ میلیون قوطی کنسرو ماهی در کشور تولید می‌شود.

تخم مرغ: محمد مرادی، عضو هیأت مدیره اتحادیه مرکزی مرغداران میهن به مهر گفت: سال گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن تخم مرغ در کشور تولید شد و نیاز بازار داخل با یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن تخم مرغ تأمین است؛ از این رو سال گذشته ۵۵ هزار تن تخم مرغ صادر شد.

به گفته این فعال بازار تخم مرغ، پیش بینی می‌شود تولید امسال بین یک میلیون و ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تن باشد تا ضمن پوشش بازار داخل، باقی صادر شود.

شکر: تولید شکر در کشور بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن بوده که بخشی از نیاز را بازار را پوشش می‌دهد. پیمان حصادی، مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی درباره میزان تولید شکر در کشور به مهر گفت: سال گذشته شکر استحصال شده از چغندر قند و نیشکر تولیدی کشور یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن بود امسال هم با توجه به شرایط اقلیمی و بارندگی پیش بینی می‌شود حداقل به این عدد برسیم.

وی درباره نیاز سالانه کشور هم افزود: سالانه ایران به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن شکر نیاز دارد که باقی شکر مورد نیاز باید وارد شود.

در دو سال اخیر با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، مصرف سرانه شکر در کشور کاهش پیدا کرده که این موضوع در مقابل سایر کالاهای اساسی مانند لبنیات و گوشت نمی‌تواند پدیده بدی باشد زیرا آمار دیابت در کشور بالاست. در حال حاضر سرانه مصرف شکر به ازای هر فرد ۲۴ کیلو گرم است در حالی که این عدد در سال‌ها قبل ۲۷ و پیش تر ۲۹ کیلو گرم بود.

روغن: روغن از دیگر اقلام اساسی بوده که در ایران ۹۵ درصد وابستگی ارزی دارد. سالانه کشور به یک میلیون و ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن روغن نیاز دارد. در راستای تأمین بازار سالانه حدود ۳ میلیون دانه روغنی وارد می‌شود تا به بازار تقاضا پاسخ داده شود.

محمد جعفری، دبیر انجمن صنایع روغن کشی کشور در گفت و گو با مهر بیان کرد: امسال در کشور حدود ۷۰ هزار تن دانه کلزا برداشت می‌شود که اگر این عدد ضربدر عدد ۳۷ برای استحصال شود، نهایت بین ۲۲ تا ۲۵ هزار تن روغن خام تولید می‌شود. سویا تولید داخل هم حدود ۳۰ هزار تن بوده که ضربدر ۱۸ درصد استحصال شود نهایت ۲۵ هزار تن روغن خام به دست می‌آید.

وی افزود: اولویت در واردات دانه‌های روغنی با دانه سویا است و حدود ۹۸ درصد واردات دانه‌های روغنی به این محصول اختصاص دارد. دانه‌های روغنی آفتابگردان، کلزا، ذرت از اولویت‌های بعدی است؛ البته بخشی از نیاز بازار هم با واردات روغن خام تأمین می‌شود.

لبنیات: بازار لبنیات سال گذشته ۱۶.۳ درصد کاهش یافت و پیش بینی می‌شود امسال هم با افزایش ۲۵ درصدی نرخ شیر خام ریزش ادامه داشته باشد و شاهد کاهش ۳۰ درصدی این بازار باشیم.

رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی درباره میزان تولید و نیازمندی بازار کشور به مهر گفت: نیاز سرانه انواع شیر در انواع بسته بندی کشور ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تن است. هر چه بازار کشور کشش داشته باشد کارخانجات لبنی انواع شیر اعم از UHD (ماندگاری بالا بدون نیاز به یخچال)، ESL و پاستوریزه تولید و عرضه می‌کنند. در دو سال اخیر تقریباً ۲۵ درصد شیرها تحویل بازار، برگشت می‌شود.

وی افزود: ۲۵ درصد شیر خام مازاد در کارخانجات تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیر خشک می‌شود. در این چند سال سهم شیر خشک بیشتر شده چون بازار همسایه هم به لحاظ محصولات لبنی اشباع شده است.

به طور کلی، سالانه ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار تن محصول لبنی مختلف مازاد نیاز بازار از کشور صادر می‌شود.

حبوبات: افزایش قیمت گوشت سبب شده تا خانوارها برای خرید تخم مرغ و حبوبات که جایگزین به نسبت ارزان‌تری است اقدام کنند. سید عبدی افتخاری، دبیر انجمن حبوبات ایران درباره تولید و نیاز حبوبات به مهر گفت: نیاز بازار داخل بین ۹۰۰ هزار تن تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن است. از این مقدار ۲۵۰ هزار تن وارد و باقی در داخل تولید و تأمین می‌شود.

به گفته دبیر انجمن حبوبات ایران، بخش اعظم واردات حبوبات کشور مربوط به عدس و نخود است.

در ادامه قیمت هر یک از این محصولات در هفته جاری می‌آید (قیمت‌ها به تومان است).

قیمت کالاهای اساسی