خبرگزاری فارس – کرمان؛ مهسا حقانیت: گاهی دختران نوجوانی را در کافه‌های شهر و یا در تاریکی کوچه‌ها در حال سیگار کشیدن می‌بینم، دخترکان زیبای دوست‌داشتنی که باید غرق در درس، ورزش، شعر و موسیقی باشند، اما نفس‌های‌شان بوی سیگار گرفته است و گاهی مثل پیرزن‌ها سرفه‌های خشک می‌زنند، اولین سوؤالی که با دیدن‌شان به‌ذهنم می‌آید این است که پدر و مادرشان کجا هستند و آیا از این لحظه دخترشان خبر دارند؟.

افزایش 133 درصدی مصرف سیگار در دختران نوجوان

بنا به گفته رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت طبق مطالعات انجام شده از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰، میزان مصرف سیگار در دختران نوجوان ایرانی ۱۳۳ درصد افزایش یافته است.

دختران سیگاری چه می‌گویند؟

در همین حال نوذر نخعی استاد پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان امروز ۸ خردادماه ۱۴۰۲ در نشست خبری به‌مناسبت هفته بدون دخانیات شرکت کرد.

وی در پاسخ به سؤوال خبرنگار فارس درباره علت افزایش مصرف سیگار بین دختران نوجوان می‌گوید: مصاحبه‌هایی را با دختران مصرف‌کننده سیگار و قلیان انجام داده‌ام، بعضی از آنها می‌گویند می‌خواهم، ثابت کنم، بزرگ شدم و این یعنی تا حالا دیده نشده‌ام و به این شکل می‌خواهم ثابت کنم وجود دارم و بحث عزت‌نفس در اینجا مطرح است.

نخعی این بیت از شعر مولانا را می‌خواند « تا دمی از هوشیاری وا رهند/ننگ خُمر و زمر بر خود می‌نهند» و ادامه می‌دهد: فائق آمدن بر مشکلات روحی و استرس از دیگر دلایلی‌ست که دختران نوجوان از آن به عنوان یکی از دلایل مصرف سیگار نام می‌برند».

وی می‌گوید: وقتی ریشه‌های مشکلات را در خانواده نگاه می‌کنیم، یکی از دلایل اصلی که در بحث مصرف دخانیات مطرح می‌کنند، این هست که یک عارضه‌ای‌ با عنوان نقص سیستم پاداش در کودکی اتفاق می‌افتد و به معنای سوخت مهر و محبت است.

بچه‌های‌تان را زیاد ببوسید

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بیان می‌کند: تاکید شده در ۲۴ ماه ابتدای زندگی باید بچه زیاد بوسیده و بغل شود و او را ناز و نوازش کنند زیرا گرایش وی به‌سمت انواع دود در آینده به‌شدت کم می‌شود و سیگار کشیدن حکایت از بحران تنهایی و کم‌محبتی در خانواده‌ها دارد.

مرگ ناشی از بیماری‌های ریوی در کرمان بالاست

این پزشک اجتماعی در پاسخ به سؤوال دیگر خبرنگار فارس درباره آمار بیماری‌های مرتبط با مصرف دخانیات در کرمان می‌گوید: استان کرمان در سال‌های متمادی در زمینه مرگ مرتبط با بیماری‌های ریوی رتبه یک یا دو کشور را دارد که متاثر از دو عامل مصرف دخانیات و تریاک است بنابراین هر دوی این دود مشکل‌آفرین است.

احتمال ته‌خطی شدن دختران بیشتر از پسران است

نخعی همچنین با بیان اینکه دو ترس از مصرف سیگار و قلیان دارم، عنوان می‌کند: منابع دنیا به‌صراحت می‌گوید دختران نسبت به پسران کمتر به مصرف مواد روی می‌آورند، اما اگر دختری وارد وادی مصرف شد، احتمال اینکه به آخر خط برسد خیلی بیشتر از پسر است، بنابراین برای دختری که سیگار و قلیان می‌کشد خیلی بیشتر باید دلواپس باشیم.

وی با اشاره به اینکه شتاب افزایشی مصرف مواد در سال‌های ۲۰۰۱۵ تا ۲۰۰۱۹ در دختران بیشتر از پسران است، درباره ترس دوم خود از دخانیات می‌گوید: دخانیات دروازه ورود به مصرف مواد هستند و حالا که بحث ماده مخدر گل جدی است و خانمان‌سوز شده است و همه چیز جوانان ما را به هم می‌ریزد، مصرف آن از طریق سیگار صورت می‌گیرد.

 وی بیان می‌کند: دختران و پسرانی که دور هم می‌نشینند و سیگار می‌کشند درباره قضیه انیشتین و فیثاغورت صحبت نمی‌کنند و چیزهای دیگری را رد و بد می‌کنند، بنابراین ترسی که از سیگار داریم این است که سیگار دروازه ورود به سایر مواد سنگین است و از سیگار و قلیان در استان کرمان باید بیشتر بترسیم، زیرا کرمان دروازه ورود موادمخدر است.

راه‌اندازی سامانه 3747 برای سؤوال‌های محرمانه کرمانی‌ها

نخعی که تاکنون دو بار معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بوده و استعفا داده است، با یادآوری خاطرات خود در برخورد با مراکز عرضه دخانیات می‌گوید: وقتی برای اولین برا معاون دانشگاه شدم، ۹ مرکز عرضه قلیان در کرمان بود و می‌خواستیم این مراکز را ببندیم و یکی از عزیزان که خدا رحمتش کند، تماس گرفت و گفت، چکار به نان مردم داری و با تجربه به این نتیجه رسیدم اگر بخواهیم برای پیشگیری از مصرف قلیان کاری بکنیم باید خانواده‌ها را توانمند کنیم.

وی با اشاره به اینکه جرقه ایجاد سایت خانواده بانشاط از سال ۹۳ در ذهنم زده شد، ادامه می‌دهد: چند هزار ساعت برای تولید محتوای سایت خانواده بانشاط کار شده است تا خانواده‌ها و کارشناسان به‌صورت رایگان از آن بهره ببرند.

نخعی بیان می‌کند: خانواده‌ها اگر می‌خواهند، بچه‌ها به سمت موادمخدر و ارتباطات جنسی خارج از خانواده نروند و زوج‌ها ارتباط بهتری با هم داشته باشند، باید دانش و آگاهی‌های‌شان بیشتر شود.

وی از راه‌اندازی سامانه مشاوره تلفنی ۳۷۴۷ برای سؤوال‌های محرمانه کرمانی‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: این سامانه در ساعت اداری فعال است و کارشناس ارشد روانشناسی، مامایی و تغذیه حضور دارند و به مردم مشاوره می‌دهند و اگر استقبال از این سامانه خوب باشد، شیفت بعد از ظهر را نیز راه‌اندازی می‌کنیم.

ترک سیگار سخت‌تر است یا موادمخدر؟

این پزشک اجتماعی دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان می‌گوید: احتمال اعتیادآوری سیگار از همه مواد بیشتر و ترک سیگار از بقیه مواد سخت‌تر است و تلفن همراه رفیق بچه‌های ما برای ورود به مرحله مصرف موادمخدر از گُل تا دیگر مواد است.

نخعی همچنین با اشاره به نقشه جهانی مصرف سیگار ادامه می‌دهد: مصرف سیگار در کشورهای اروپای شرقی بیشتر از دیگر نقاط دنیاست و ایران جزو کشورهای متوسط ابتلاست.

راز قفسه‌های سیگار  در سوپرمارکت‌ها چیست؟

وی با بیان اینکه استان کرمان بر روی نقشه کشوری مصرف سیگار در سال ۲۰۱۱ جزو استان‌های کمرنگ بوده اما در نقشه سال ۲۰۱۶ پررنگ شده است، می‌گوید: هرچند مصرف سیگار در استان کرمان نسبت به شمال‌غرب کشور شدت کمتری دارد اما این نباید ما را به خواب ببرد.

نخعی از ذائقه‌سنجی و کار کردن برندهای خارجی دخانیات به‌عنوان یکی از مشکلات اصلی در مصرف سیگار نام می‌برد و ادامه می‌دهد: مصرف سیگار از ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۶ در خانم‌ها ۴ درصد و آقایان ۲۴ درصد است و ۲۴ درصد ایرانی‌ها مصرف سیگار دارند و کرمان جزو استان‌هایی‌ست که مصرف قلیان بالایی دارند.

وی با اشاره به اینکه سازمان جهانی بهداشت می‌گوید حواس‌تان به تبلیغات دخانیات باشد، می‌افزاید: قفسه‌های دیوار پشت فروشنده‌های سوپرمارکت یک خط قرمز برای کمپانی‌های سیگار است، ما در کرمان هم‌افزایی داشتیم و قفسه‌ها را جمع کردیم و بعد از مدتی مسؤول یک کمپانی با هدیه‌های خاص به کرمان آمد که ما را راضی کند، کوتاه بیاییم و قفسه‌ها جمع نشوند.

این پزشک اجتماعی از فیلم، کارتن و قفسه‌های سوپرمارکت به عنوان سنگرهای مهم صنعت دخانیات نام می‌برد و می‌گوید: جمعیت هدف کمپانی‌های دخانیات در قفسه‌های دیوار پشت فروشنده سوپرمارکت بچه‌های سه تا پنج ساله هستند، زیرا در این سن شرطی‌شدن کلاسیک برای کودک اتفاق می‌افتد و در نوجوانی وقتی دوستانش سیگار تعارف می‌کنند، برایش حس خوبی دارد.

نخعی از خانواده‌ها می‌خواهد تخلف سوپرمارکت‌ها در زمینه قفسه‌های سیگار را با شماره رایگان ۱۹۰ اطلاع‌رسانی کنند و مطالبه‌گری برای حذف تبلیغات قلیان را فراموش نکنند.

وی با تاکید بر اینکه یک دست صدا ندارد و دادستانی، نیروی انتظامی و بهداشت باید پای کار بیایند تا بتوان کاری انجام داد، می‌گوید: وقتی مالیات سیگار زیاد شود، قیمت بالا می‌رود و مصرف کمتر می‌شود.

به دختران‌تان عشق بدهید

به‌نظر می‌رسد دختران ما بیش از هر زمان دیگری باید توسط پدر و مادر مورد توجه و محبت قرار بگیرند تا کمبود عاطفه موجب گرایش آنها به مصرف سیگار و سایر موادمخدر نشود.

پایان پیام/۸۰۰۱۹/ب