خبرگزاری فارس ـ گروه آموزش و پرورش: بغض گلویش را می‌فشارد و آرام و قرار ندارد. مثل همان روز اول تدریسش شده است، درست 20 سال قبل‌؛ آن روز هم یک چنین حسی را تجربه کرده بود. یک حس عجیبی وجودش را احاطه کرده و او شوق درونش را به سختی در مقابل دیگر همکارانش پنهان نگه می‌دارد. با خود می‌اندیشد به کلاسی پا می‌گذارد که سال‌هاست آرزویش چنین لحظه‌ای بوده است و همین است که دیگر صبر و قرار ندارد. 

برای دقایقی چشمانش را می‌بندد و افکارش به سال‌های دور باز می‌گردد؛ به همان روزی که برای نخستین بار نگاهش در نگاه ۴۳ کودک ۸ ساله گره خورد و حیات زمینی‌اش رنگ دیگر گرفت؛ او در چشمان پاک و معصوم این کودکان، کسوت دوست داشتنی «معلمی» را شناخت و لحظه لحظه زندگی‌اش سرشار از عشق شد.

چشمانش را می‌گشاید؛ حالا یک ربعی می‌شود که وارد حسینیه امام خمینی(ره) شده‌اند؛ اینجا دیگر دل در دل هیچکس نیست. همه بی‌صبرانه منتظرند و این لحظات خیلی دیر می‌گذرد. انگار ساعت‌هاست که نشسته‌اند و چشم به صندلی خالی «آقا» دوخته‌اند. 

*** سلام، ای مبدا تعلیم نور

ورود رهبر معظم انقلاب، با تکبیرهای بلند همراه است. همه ایستاده‌اند و سرشار از شوق‌اند. سعی می‌کند بغضی که ساعت‌هاست با آن کلنجار می‌رود را پنهان کند اما چهره خیس و پر اشک همکارانش، مجوزی می‌شود تا بغص فرو خورده‌اش را رها کند و باز حس شیرین 20 سال پیش به وجودش رخنه می‌کند. تنها با این تفاوت که آن روز، او معلم بود اما امروز فضای این حسینیه همچون کلاس درسی می‌ماند تا او پای درس «معلم» بنشینند.

قرار است معلمان سرودی را هم‌خوانی کنند. کاغذ متن سرود در دستان اکثر معلمان هست و علی‌اکبر حائری، آغازگر و همراه اصلی هم‌خوانی است. این شعر سروده حجت‌الاسلام جواد محمدزمانی است.

هر نفس این خاک، باغ ترنم شد/ هر رگ ابر اینجا، برق تبسم شد/رب الیک،  ثم الیک/ ثم ومنک السلام، رب و انت السلام/سلام، ای بانی هفت آسمان/ای فخر زمین و زمان/ای خالق پیر و جوان/سلام، ای باعث غیب و شهود/ ای مطلق من فی الوجود/ ای جان و فراتر ز جان/ الشکرولنا عاده یا من بیده الخیر/ وارزقنا شهاده یا من بیده الخیر/ یا من بیده الخیر/ یا من بیده الخیر 

رونق محفل‌ها، عطر بیان اوست/ شمع شب دل‌ها، شعله جان اوست/ مهر معلم، بر سرعالم/ پرتوفشاند مدام، سایه او مستدام/ سلام، ای مبدا تعلیم نور/ ای مکتب تدریس عشق/ ای دفتر مهر و وفا

سلام، ای رسم تو حق گستری/ ای شغل تو پیغمبری/ ای مشق کتاب خدا/نام معلم‌ها چون نام شهیدان زنده‌ است/عزتشان از حق است/ عزت حق پاینده‌است/ از عاطفه آکنده‌ است/از عاطفه آکنده‌ است.

مرد خدا جا در خانه نمی‌گیرد/ مثل دلیران در معرکه می‌میرد/ مثل شهیدان، در همه دوران/ در صف خیر العباد، مرد قیام و جهاد/ جهاد، ای ساحت تبیین گران/ ای صولت دین باوران/ ای آیت پیغمبران/ جهاد، ای باور جوشن به تن/ ای قدرت دشمن شکن/ ای شوکت نام آوران/ باید به صف تبیین/ شمشیر به کف باشیم/ از کرببلا باشیم/ از نسل نجف باشیم/ در راه هدف باشیم/ در راه هدف باشیم.

راهی این راهیم/ بر سر پیمانیم/ بر سر عهد دل/ یکدله می‌مانیم/ حامی قدسیم/ یار فلسطین/یاور مستضعفان/ هر گوشه‌ای از این جهان/جهان، مبهوت چنین همت است/ مسحور همین شوکت است/ در حیرت از این عزت است/ جهان، آغاز جدیدی به خود/ می‌بیند و فردا پر از/ امید و پر از نعمت است/ روزی برسد از راه آن چهره هم چون ماه/ پیدا بشود ناگاه/ رخسار ولی الله/ ادرکنی ولی الله/ ادرکنی ولی الله.

رهبر معظم انقلاب در ابتدای فرمایشات‌شان درباره این سرود فرمودند: «از سرودی هم که اجرا کردید تشکّر می‌کنم؛ سرود متفاوتی بود که با توحید الهی شروع شد، با مدح معلّم ادامه پیدا کرد؛ انصافاً جای همین هم هست که بعد از حمد الهی، انسان به مدح معلّمین بپردازد؛ خیلی خوب بود».

*** وزیر سابق و سرپرست جدید

قرار است گزارشی از عملکرد فعالیت دستگاه تعلیم و تربیت به رهبر معظم انقلاب ارائه شود و مسؤولیت آن بر عهده رضامراد صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش است. او به ارائه گزارشی از وضعیت آموزش و پرورش و اقداماتی که در یکسال گذشته انجام شده می‌پردازد و از یوسف نوری وزیر سابق آموزش و پرورش که 14 فروردین با استعفایش موافقت شد، تقدیر می‌کند. نکته قابل توجه این است که یوسف نوری هم در این مراسم حضور دارد و در طول مراسم کنار سرپرست آموزش و پرورش نشسته است.

در ادامه سرپرست وزارت آموزش و پرورش به ارائه برنامه‌هایی که در آینده قرار است اجرا شود می‌پردازد. در طول سخنرانی آقای سرپرست، سکوت حاکم است و انگار همه منتظرند که سخنرانی «آقا» شروع شود. تنها گهگاهی صدای کودکان می‌آید که فارغ از دنیای پیرامون‌شان، در حال بازی هستند.

پایان سخنان آقای سرپرست، یک درخواست از رهبر معظم انقلاب است: «برای ایفای چنین نقشی، استدعا دارم عنایت فرمایید تا وزیر این وزارتخانه، هر که باشد، به طور منظم خدمت حضرتعالی شرفیاب شود تا هم از نور ولایت بهره گیرد و هم آثار و برکاتش در نظام تعلیم و تربیت جاری شود».

*آیا کسانی که معرفت و دانش دارند و کسانی که بی‌بهره از معرفت و دانش‌اند، یکسانند؟

یکی از درس‌های دیدارهایی که در محضر رهبر معظم انقلاب است، حدیث، آیه یا نکته‌ای هست که پشت سر مقام معظم رهبری، نصب می‌شود. این درس در دیدار فرهنگیان با رهبر معظم انقلاب، آیه 9 سوره الزمر می‌درخشد. «هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُون» آیا کسانی که معرفت و دانش دارند و کسانی که بی‌بهره از معرفت و دانش‌اند، یکسانند؟ اما تفسیر این آیه چیست؟

بصیرت عامل شناخت اوضاع زمانه

رهبر معظم انقلاب: بصیرت خودتان را بالا ببرید، آگاهی خودتان را بالا ببرید. من مکرر این جمله‌ امیرالمؤمنین را به نظرم در جنگ صفین در گفتارها بیان کردم که فرمود: «الا و لایحمل هذا العلم الّا اهل البصر و الصّبر».

می‌دانید، سختی پرچم امیرالمؤمنین از پرچم پیغمبر، از جهاتی بیشتر بود؛ چون در پرچم پیغمبر دشمن معلوم بود، دوست هم معلوم بود؛ در زیر پرچم امیرالمؤمنین دشمن و دوست آنچنان واضح نبودند.

دشمن همان حرف‌هایی را میزد که دوست می‌زند؛ همان نماز جماعت را که تو اردوگاه امیرالمؤمنین می‌خواندند، تو اردوگاه طرف مقابل هم - در جنگ جمل و صفین و نهروان - می‌خواندند. حالا شما باشید، چه کار می‌کنید؟ به شما می‌گویند: آقا! این طرفِ مقابل، باطل است. شما می گوئید: اِ، با این نماز، با این عبادت! بعضی‌شان مثل خوارج که خیلی هم عبادتشان آب و رنگ داشت؛ خیلی.

امیرالمؤمنین از تاریکی شب استفاده کرد و از اردوگاه خوارج عبور کرد، دید یکی دارد با صدای خوشی می‌خواند: «أمّن هو قانت ءاناء اللّیل» - آیه‌ قرآن را نصفه شب دارد می‌خواند؛ با صدای خیلی گرم و تکان دهنده‌ای - یک نفر کنار حضرت بود، گفت: یا امیرالمؤمنین! به به! خوش به حال این کسی که دارد این آیه را به این قشنگی می‌خواند. ای کاش من یک مویی در بدن او بودم؛ چون او به بهشت می‌رود؛ حتماً، یقیناً؛ من هم با برکت او به بهشت می‌روم.

این گذشت، جنگ نهروان شروع شد. بعد که دشمنان کشته شدند و مغلوب شدند، امیرالمؤمنین آمد بالاسر کشته‌های دشمن، همین طور عبور می‌کرد و می‌گفت بعضی‌ها را که به رو افتاده بودند، بلندشان کنید؛ بلند می‌کردند، حضرت با اینها حرف میزد. آنها مرده بودند، اما می‌خواست اصحاب بشنوند. یکی را گفت بلند کنید، بلند کردند. به همان کسی که آن شب همراهش بود، حضرت فرمود: این شخص را می‌شناسی؟ گفت: نه.گفت: این همان کسی است که تو آرزو کردی یک مو از بدن او باشی، که آن شب داشت آن قرآن را با آن لحن سوزناک میخواند! اینجا در مقابل قرآن ناطق، امیرالمؤمنین (علیه افضل صلوات المصلّین) می‌ایستد، شمشیر می‌کشد! چون بصیرت نیست؛ بصیرت نیست، نمی‌تواند اوضاع را بفهمد. ۱۳۸۸.۰۵.۰۵

*** مرا عهدیست با جانان 

روایت امروز، روایت معلمانی است که شوق دیدار دارند؛ چفیه‌های منقش به تصویر رهبر معظم انقلاب، نوشته‌هایی که بر کف دستانشان نوشته‌اند و پلاکاردهایی که آماده کرده‌اند، در مراسم نمود دارند و آنها نیز در طول مراسم، خستگی ناپذیر بالا نگه داشته‌اند، همه و همه اینها نشان از ارادت ویژه این معلمان به ولی امر مسلمین دارد.

البته رهبر معظم انقلاب هم معلمان را پرورش‌دهندگان جواهر قیمتی «نسل نوجوان و جوان» و معماران آینده کشور خواندند و با تبیین بایدها و نبایدهای مهم نظام آموزش و پرورش گفتند: نظام در مقابل توقعات خود از معلمان، باید در قبال مشکلات مختلف آنها، حقیقتا احساس مسئولیت کند.

آیت‌الله خامنه‌ای، جامعه معلمین را از بهترین و شریف‌ترین قشرهای کشور دانستند و با سپاس از زحمات این مجاهدان بردبار و سخت‌کوش و متعهد در همه شهرها و روستاهای کشور افزودند: ارزش و اهمیت پرورش نسلی آگاه، عالم، اهل فکر و منطق، مومن، با اراده و «برخوردار از اخلاق اسلامی و تعهدات ملی» برای ساختن آینده کشور، با هیچ کار دیگری قابل مقایسه نیست.

*** روند آموزش و پرورش ضربه خورده است

رهبر معظم انقلاب در این دیدار به موضوعات روز اشاره داشتند و ضربه‌هایی که به آموزش و پرورش وارد شده است.حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تشویق دانش‌آموزان به حضور در مراکز برکت‌آفرین از جمله مساجد و هیأت‌ها را توقعی از معلمان بیان کردند و گفتند: حضور دانش‌آموزان در مدارس، علاوه بر یادگیری برکات دیگری دارد که از روش‌های مجازی قابل تحقق نیست؛ ضمن اینکه روند آموزش و پرورش از کرونا، فتنه‌ها، اغتشاشات و ایجاد ناامنی در خیابان‌ها و برخی مسائل دیگر ضربه خورده است.

رهبر انقلاب زنده کردن احساس «هویت ایرانی-اسلامی و شخصیت ملی» در نوجوانان و جوانان باهوش کشور را وظیفه‌ای اساسی دانستند و گفتند: در این روند، مسأله زبان فارسی، پرچم کشور و احساس عزت و افتخار به ایرانی بودن مهم است که البته این مسائل با توصیه و حرف حاصل نمی‌شود، بلکه باید مفاخر و سوابق فرهنگی، علمی و تاریخی را به دانش‌آموز تعلیم حقیقی داد.

***معیشت معلمان خیلی مهم است اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست

معلمان امروز قبل از شروع دیدار با رهبر معظم انقلاب، در جمع‌های کوچک و چند نفری‌شان، درباره مسائل آموزش و پرورش صحبت می‌کردند و جالب اینکه رهبر معظم انقلاب نیز به این موارد اشاره داشتند و حاکی از این نکته است که ایشان نسبت به اتفاقات نظام تعلیم و تربیت آگاهی دارند.

از جمله گلایه‌های معلمان نیز این بود که آموزش و پرورش مورد بی‌مهری برخی مسؤولان قرار می‌گیرد و هنوز اهمیت این دستگاه ناشناخته است.

رهبر معظم انقلاب پس از بیان توقعات از معلمان، احساس مسؤولیت همه‌جانبه حاکمیت در قبال جامعه معلمین را ضرورتی واقعی دانستند و گفتند: معیشت معلمان خیلی مهم است اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست و دایره گسترده‌ای دارد که مهارت‌آموزی، تجربه‌آموزی و رسیدگی به دانشگاه فرهنگیان از جمله آنهاست.

رهبر انقلاب درباب مسائل اصلی آموزش و پرورش، عبور از گردنه‌های دشوار پیشرفت همه‌جانبه کشور را بدون کمک و ایفای نقش آموزش و پرورش غیرممکن دانستند و با تأکید بر اهمیت درک جایگاه عظیم این مجموعه در نظام مدیریتی کشور، افزودند: خطای راهبردی برخی مسؤولان گذشته این بود که متأسفانه قدر و عظمت و قدرت تأثیرگذاری آموزش و پرورش را نمی‌دانستند و به این مجموعه به عنوان مزاحم و مصرف‌کننده‌ بی‌فایده بودجه نگاه می‌کردند.

 آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اتفاق‌نظر بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان بر محور بودن مدرسه برای گره‌گشایی از مشکلات کشور، افزودند: همانگونه که این متخصصان می‌گویند، اگر در ۲۰ سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامه‌ریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسؤولان، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش و پرورش را درک کنند.

*** ضربه مهلک بی‌ثباتی مدیریتی در آموزش و پرورش

نکته بسیار با اهمیت دیدار فرهنگیان با رهبر معظم انقلاب، موضوع مهم و بااهمیت، بی‌ثباتی مدیریت در دستگاه تعلیم و تربیت بود؛ موضوعی که احتمالا داغ یوسف نوری وزیر سابق آموزش و پرورش را تازه کرد! اینکه برنامه‌هایی که در نظر داشت، ناتمام مانده است.

رهبر معظم انقلاب فرمودند: «یکی می‌آید یک برنامه‌ای می‌ریزد، یک کاری را شروع می‌کند، [با رفتنِ او] نیمه‌کاره رها می‌شود، دیگری می‌آید. اینجا به من گزارش دادند ــ البتّه خود بنده هم می‌توانستم بفهمم، امّا در گزارش‌ها هم بود ــ که از سال ۹۲ تا کنون که ده سال است، ما پنج وزیر و چهار سرپرست در آموزش‌ و پرورش دیده‌ایم! این چیز خیلی عجیب‌ و غریبی است. خب در وزارت‌های دیگرِ‌ ما، [مثل] وزارت خارجه یا وزارت جهاد کشاورزی، هفت سال، هشت سال، گاهی بیشتر، یک وزیر در دو دولت می‌مانَد؛ چرا در وزارت آموزش‌ و پرورش این‌جور بی‌ثباتی در مدیریّت وجود دارد؟».

***از توجه به نیروی کار تا جذب معلم

رهبر معظم انقلاب، در جمع تعداد زیادی معلمان کشور، به موضوعات مهم دیگری نیز چون «سند تحول»، «ضرورت انطباق ساختار، محتوا و نظام درسی آموزش و پرورش با نیازهای کشور»، «تألیف جذاب، به‌روز و مبتکرانه کتاب‌های درسی»، «گنجاندن مفاهیم اسلامی و معرفی مفاخر اسلامی و ایرانی و سرآمدان دانش و اکتشافات علمی در تاریخ ایران» و توجه به نیروی کار ماهر اشاره کردند.

ایشان افزودند: کشور به همان اندازه که به نیروی متفکر و دانشمند احتیاج دارد به نیروی ماهر کار هم نیازمند است اما آیا اکنون نسبت متعادلی بین آموزش‌های رایج در دبیرستان‌ها با آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای برقرار است؟ و دالان عبور از مدرسه و دبیرستان برای رسیدن به دانشگاه و نحوه توزیع منابع انسانی در بخش‌های مختلف کشور، مسیری درست است؟

موضوع دیگری از نظام مسائل اصلی آموزش و پرورش که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به آن پرداختند، مسأله سرنوشت‌ساز «جذب معلم» بود. ایشان با اشاره به کمبود معلم به علت نبود پیش‌بینی‌های درست در گذشته، گفتند: معلمان زیادی در سراسر کشور از جان مایه می‌گذارند اما همچنان با کمبود معلم متعهد و کارآمد روبرو هستیم که راه حل آن، تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی تقویت زیرساختها و ظرفیتهای دستگاههای تربیت معلم بخصوص دانشگاه فرهنگیان و همچنین استفاده از معلمان مجرّب، مؤمن و قدیمی است.

رهبر انقلاب، رصد شایستگی‌های حرفه‌ای و عمومی معلم در طول دوران خدمت و اکتفا نکردن به گزینش‌های بدو خدمت را نیز ضروری دانستند و گفتند: ضوابط گزینش نباید کمرنگ شود.

توصیه پایانی رهبر انقلاب در این دیدار، اهتمام به امور پرورشی در مدارس بود که با قدردانی از توجه به این موضوع در ستاد آموزش و پرورش، گفتند: البته اهتمام به امور پرورشی باید در مدارس نیز امتداد داشته باشد اما اکنون اثر چندانی از آن مشاهده نمی‌شود و مدارس زیادی مسئول پرورشی ندارند البته کار پرورشی هم باید به‌گونه‌ای جذاب باشد که بچه‌ها را فراری ندهد.

*** حال و هوای کودکان در مراسم 

در دیدار معلمان با رهبر معظم انقلاب، کودکانی که به همراه والد یا والدین خود در این جمع حضور داشتند، رنگ و بوی خاصی به مراسم داده بودند. کودکانی که مانند والدین‌شان بی‌صبرانه چشم انتظار دیدار رهبر معظم انقلاب بودند و بعد از پایان مراسم ذوق‌شان را با شادی حضورشان نشان می‌دادند. البته برخی هم آنقدر کوچک بودند که باید گفت ذوق بیشتر را والدین داشتند که توانسته‌ بودند فرزندشان را به دیدار بیاورند.

یک نکته مهم در دیدار معلمان با رهبر انقلاب، تبریک روز معلم از سوی پرسنل بیت رهبر معظم انقلاب به معلمان بود؛ آنها با خوشرویی، روز معلم را به معلمان حاضر در مراسم تبریک می‌گفتند و آرزوی موفقیت می‌کردند.

*** حسی که نمی‌شود وصف کرد

مراسم پایان یافته است. هنوز شوق دیدار فروکش نکرده است. زینب فتحی‌زاده معلم نمونه استان گیلان به خبرنگار فارس درباره حس و حالش گفت: بسیار دیدار خوبی بود. حسی بود که نمی‌شود وصف کرد. تازه ما معلمان نمونه در ردیف جلو نشسته‌ بودیم. تجربه خیلی خوبی بود. اصلا فکرش را هم نمی‌کردم که معلم نمونه شوم و چنین هدیه‌ای یعنی دیدار با رهبر معظم انقلاب نصیبم شود. 

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب در این دیدار به چالش‌های آموزش و پرورش و لزوم اجرای سند تحول اشاره کردند و ما متوجه شدیم که باید پرتلاش‌تر فعالیت کنیم چرا که ریشه حل مشکلات به مدرسه و معلم باز می‌گردد.

زهرا میراعلایی امین از دیگر معلمان نمونه است که از استان چهارمحال و بختیاری به دیدار رهبر معظم انقلاب آمده است؛ خانم میر اعلایی اظهار کرد: برای من تجربه واقعا شیرینی بود و از فرمایشات رهبر معظم انقلاب بسیار بهره بردم. اما نکته بسیار مهم این بود که رهبر معظم انقلاب نسبت به دغدغه‌ای که یک معلمان در کلاس 34، 35 دانش‌آموز دارد، کاملا آگاهی داشتند و حاکی از این بود که نسبت به مسائل آموزش و پرورش بررسی و اشراف دارند.

وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب بر اینکه ما دانش‌آموزان را چون فرزندان خود بدانیم، تأکید کردند؛ آری اگر ما با این نگاه به دانش‌آموزان‌مان بنگریم، بهترین‌ها رقم می‌خورد و البته معتقدم معلمان در همین مسیر گام بر می‌دارند که رهبر معظم انقلاب هم بر این موضوع تأکید داشتند.

خانم معلم نمونه به دغدغه رهبری درباره مدیریت بی‌ثبات اشاره کرد و افزود: ما هم به این موضوع گلایه داریم و معتقدیم که اصل مشکلات آموزش و پرورش به بی‌ثباتی مدیریت باز می‌گردد. وزیر آموزش و پرورش طرح و برنامه می‌ریزد و تا می‌خواهد به مرحله اجرا برساند، مجبور می‌شود، جایگاه خود را به فرد دیگری بدهد. در حال حاضر معلمان با تلاش‌های خودشان، کار را جلو می‌برند چرا که بی‌ثباتی مدیریت به بی‌ثباتی برنامه‌ها می‌انجامد و اگر برنامه مدون و ثبات مدیریت بود، تحول عظیم را در آموزش و پرورش شاهد بودیم. 

خانم میراعلایی امین ادامه داد: رهبر معظم انقلاب در این دیدار سخنانی را گفتند که اگر واقعا با جان و دل گوش دهیم و اجرا کنیم، شاهد اتفاقات بسیار خوب و تحول در آموزش و پرورش خواهیم بود. امروز کلاس درسی بودیم که واقعا برایمان ارزشمند بود. 

*** 

مراسم تمام شده است اما هنوز تعدادی در حسینیه امام خمینی(ره) حضور دارند؛ انگار دلشان نمی‌خواهد که بروند. آنهایی هم که از حسینیه بیرون آمد‌ه‌اند، در محوطه ایستاده‌اند. همگی می‌گویند روز بزرگی را گذرانده‌اند و با کوله‌باری از تجربه به مدرسه‌شان باز می‌گردند.