ضرورت بازمعماری تجارت انرژی درمواجهه با تحریم‌ها‌

اقتصاد ایران: به عقیده کارشناسان، به منظور بازمعماری تجارت انرژی کشور، لازم است یک چارچوب تحلیلی برای مقایسه انواع حامل‌های انرژی به کار گرفته شود.

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ،نشست رونمایی از «طرح بازمعماری تجارت انرژی کشور» تهیه شده توسط گروه انرژی اندیشکده سیاست­گذاری امیرکبیر با حضور اقبال شاکری، نماینده مجلس شورای اسلامی، مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، ابوذر گوهری مقدم معاون سیاسی و بین‌­الملل مرکز بررسی‌­های استراتژیک ریاست جمهوری و مجید شاکری، کارشناس مسائل اقتصاد بین‌الملل، برگزار شد.

* طرح بازمعماری تجارت انرژی، نظم جدید اقتصاد سیاسی را بر کشور حاکم می‌کند

در ابتدا علیرضا صفری، مسئول اندیشکده سیاست­گذاری امیرکبیر، ضمن خیر مقدم به مدعوان و حضار در خصوص طرح بازمعماری انرژی اظهار داشت: این طرح پشتوانه پژوهشی بسیاری داشته و قدمت آن به تاسیس گروه انرژی اندیشکده در سال 1394 بازمی‌­گردد. اینک عصاره و خروجی عمده پژوهش‌­های گروه به طرح فعلی رسیده است که سرفصل‌­های پژوهش‌­های مذکور به عنوان نمونه شامل راهبرد آمریکا در حوزه گاز، مقایسه صادرات گاز به روش خط لوله و ال.ان.جی، تحریم نفت و غیره بوده است.

وی ادامه داد: این پژوهش‌­ها، گروه را به این نتیجه رساند که باید در سیاست تجارت انرژی بازنگری صورت گرفته و روش­‌های مرسوم نمی‌­تواند نتیجه مطلوب را برای کشور حاصل کند. یک نکته کلی در مورد این طرح این است که طرح توانسته از سطح سیاست­گذاری به طرح سیاسی خود را ارتقا بدهد و در سطح کلان سیاسی اظهار نظر کند. اهمیت این طرح از این جهت است که اگر پیگیری و اجرا شود، می‌­تواند زمین بازی را تغییر دهد و نظم جدید اقتصاد سیاسی را رقم بزند.

*جایگاه سنتی ایران به عنوان یک تامین‌کننده نفت در اقتصاد بین‌­الملل از بین رفته است

در ادامه حبیب الله ظفریان مسئول سابقه اندیشکده سیاست‌گذاری امیرکبیر و مدیر طرح  عنوان کرد: وجود منابع عظیم نفت و گاز در ایران اثرات جدی بر اقتصاد سیاسی کشور داشته است. به طور خاص، صادرات نفت خام از پیش از انقلاب، همواره نقش جدی در سیاست خارجی کشور از یک سو و تامین بودجه دولت از سوی دیگر داشته است. با این وجود تشدید تحریم‌­ها در دهه 90 ایده کلی حاکم بر فضای ذهنی مسئولین کشور ناظر به کسب امنیت و درآمد پایدار حاصل از صادرات نفت خام را با چالش مواجه کرد.

وی افزود: از طرف دیگر، اقتصاد بین‌­الملل شاهد تغییرات جدی به ویژه با ظهور چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی بوده است که نقش و جایگاه سنتی ایران به عنوان یک تامین‌کننده نفت در اقتصاد بین‌­الملل را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین، ایران می‌­بایست در یک طرح کلان سیاسی که مبتنی بر تحولات بین­‌الملل و مزیت‌­های خود از جمله انرژی است، کشور را در نظم جدید اقتصاد بین‌­الملل جانمایی کند.

ظفریان گفت: به منظور بازمعماری تجارت انرژی کشور، لازم است یک چارچوب تحلیلی برای مقایسه انواع حامل‌های انرژی به کار گرفته شود. در این گزارش ارزیابی و مقایسه صادرات نفت خام، صادرات گاز طبیعی و صادرات فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی از منظر تحریم‌ناپذیری، آورده سیاسی (ایجاد قدرت در روابط خارجی) و آورده اقتصادی (ارزش افزوده) پرداخته شده است. بر اساس این چارچوب تحلیلی بازمعماری تجارت انرژی باید مبتنی بر تجارت حداکثری گاز و افزایش داخلی‌سازی مصرف نفت به منظور کسب ارزش افزوده بیشتر باشد.

 

*تحریم انرژی، سلاح جدید و برنده برای تغییر رفتار سیاسی کشورها

ابوذر گوهری‌مقدم، معاون سیاسی و بین‌­الملل مرکز بررسی‌­های استراتژیک ریاست جمهوری، ضمن دعوت از دانشجویان و پژوهشگران برای مطالعه و پیگیری چنین طرح­‌هایی بیان کرد: انرژی می­‌تواند نقش پررنگ و موثری در روابط بین‌­الملل بگذارد. کشورها به طور سنتی به جنگ با سایر کشورها روی می‌­آورند تا به منبعی خاص دست یابند اما در دوران جدید به علت هزینه­‌های بسیار سنگین جنگ، به سمت سایر ابزارهای قدرت در جهت تامین منافع ملی مانند تحریم حرکت می­‌کنند.

وی افزود: از نظر تاریخی، تحریم نفتی اعراب در برابر مصرف‌­کننده­‌های اروپایی و آمریکایی به عنوان ابزاری برای تغییر رفتار طرف مقابل صورت گرفت. جدیدترین نمونه بهره­‌گیری از انرژی به عنوان یک ابزار سیاسی، کاهش دو میلیون بشکه‌­ای عرضه نفت توسط اوپک است. بنابراین انرژی به عنوان یک سلاح برنده استفاده می­‌شود. این اخلال‌­های عامدانه ثبات و امنیت انرژی را بیش از قبل مهم کرده و بحث امنیت صادرکنندگان و مصرف­‌کنندگان را تحت تاثیر قرار داده است.

گوهری‌مقدم اظهار داشت: به عنوان نمونه در اسناد امنیت ملی ایالات متحده و سایر کشورها تامین انرژی پایدار همیشه مورد تاکید قرار گرفته است و آمریکایی‌­ها از تامین انرژی از منطقه غرب آسیا و خاورمیانه و استمرار آن به عنوان یک هدف راهبردی نام برده‌­اند. انرژی در یک جمله به سلاح و ابزار راهبردی تبدیل شده است. بنابراین نگاه صرف تجاری به صادرات و واردات انرژی تغییر کرده و به روابط راهبردی تبدیل شده است.

*ما به خاطر از دست دادن نقش‌مان در جهان، تحریم شدیم

مجید شاکری کارشناس مسائل اقتصاد بین الملل، از نظر اقتصاد بین الملل بر نحوه تسویه ارز حاصل از صادرات انرژی تاکید ویژه داشته و گفت: این امر نباید به گونه‌ای باشد که ما به یک کشور خاص جهت تسویه مبادلات تجاری بین الملل وابسته شویم. بعد از اینکه غرب تحریم‌های گسترده‌­ای را علیه روسیه اعمال کرد، بانک مرکزی روسیه برای تقویت روبل نرخ بهره را بالا برد، اما این فقط به معنای کم و زیاد کردن نرخ بهره صرف نیست. اگر مردم به برنامه‌­های آتی اعتماد نداشته باشند، اگر ساختار برنامه‌­های خارجی شما سالم نمانده باشد نرخ بهره کار نمی­‌کند. یعنی جابجایی انتظارات تورمی از لنگر نرخ ارز به لنگر نرخ بهره نیازمند شرایطی است که مهم‌­ترین آن امکان سیاست­گذاری ارزی است.

وی گفت: سیاست­گذاری ارزی و پولی به هم وابسته هستند. ما نمی­‌توانیم سیاست­گذاری ارزی کنیم مگر اینکه ساختار رسمی پرداخت خارجی را احیا کنیم. ما به خاطر تحریم نقش خودمان در جهان را از دست ندادیم بلکه به خاطر از دست دادن نقش‌مان در جهان، تحریم شدیم. نمونه آن کشور روسیه که با تمام قدرت می‌­خواهند آن را تحریم کنند اما ناچارند در حوزه انرژی معافیت­‌هایی را در نظر بگیرند.

*عملکرد مثبت دولت در احیای رابطه با ترکمنستان و سهامداری پالایشگاه‌های فراسرزمینی 

مالک شریعتی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بیان داشتند که رویکرد دولت سیزدهم نسبت به گذشته تغییر کرده است و رویکرد تک بعدی ارتباط با غرب به تنهایی منتفی شده و رویکردهای چندجانبه­‌ای اتخاذ شده است گفت: در خصوص دیپلماسی انرژی و کشورهای منطقه تمرکز بر گاز و فرآورده­‌ها صورت گرفته است. احیای رابطه ما با ترکمنستان اتفاق مهمی است چرا که بخشی از ارتباط با روسیه از طریق ترکمنستان اتفاق می‌­افتد. علاوه بر افزایش درآمد فرآورده‌­ها بخشی از تمرکز ما بر روی پالایشگاه­‌ها و پتروپالایشگاه­‌های فرامنطقه‌­ای است که نمونه آن در ونزوئلا محقق شد.

وی ادامه داد: موضوع ناترازی انرژی مسئله مهمی است. اگر چه ممکن است امسال و سال آینده به نحوی از این ناترازی عبور کنیم اما چه تضمینی است که مثلا در سال 1405 برداشت از میادین پارس جنوبی با افت فشار روبه‌­رو نشود و با بحران مواجه شویم. در سمت مصرف نیز توجه زیادی نشده است. سرمایه‌­گذاری در سمت مصرف هم زودبازده‌­تر و هم راحت‌­تر است.

در پایان نیز اقبال شاکری نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر و رئیس هیئت امنای اندیشکده سیاست‌گذاری امیرکبیر ضمن تقدیر از مدعوین و حضار، طرح بازمعماری تجارت انرژی با محوریت گاز را قابل تقدیر بیان کرده و بر تدوین چنین سندهایی در راستای پیشبرد کشور تاکید داشت. سپس این طرح توسط مدعوین و تدوین‌کنندگان رونمایی شد.

نظرات کاربران

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

نرخ ارز

عنوان عنوان قیمت قیمت تغییر تغییر نمودار نمودار
دلار خرید 24759 0 (0%)
یورو خرید 28235 0 (0%)
درهم خرید 6741 0 (0%)
دلار فروش 24984 0 (0%)
یورو فروش 28492 0 (0%)
درهم فروش 6803 0 (0%)
عنوان عنوان قیمت قیمت تغییر تغییر نمودار نمودار
دلار 285000 0.00 (0%)
یورو 300325 0.00 (0%)
درهم امارات 77604 0 (0%)
یوآن چین 41133 0 (0%)
لیر ترکیه 16977 0 (0%)
ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ