به گزارش خبرگزاری اقتصادایران  ، پس از اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه و با توجه به امکان روسیه در راستای "اقدام متقابل" ؛ بازار جهانی چشم انتظار تصمیم سرنوشت ساز روسیه بود، انرژی ؛ دست برتر روسیه در معادلات جهانی است و غرب با درک این برتری صادرات انرژی روسیه را از تحریم معاف کرد بود.

روسیه سناریوهای مختلفی در جهت اعمال "اقدام متقابل" داشت ، سرانجام پوتین در تصمیمی سرنوشت ساز شرط صادرات کالا به کشورهای اتحادیه اروپا را معامله با ارز رایج روسیه (روبل) تعیین کرد.

اما چرا این تصمیم سرنوشت ساز است؟ 

در یک طرف ماجرا ؛ اتحادیه اروپا وابستگی ۴۰ درصدی به گاز و ذغال سنگ روسیه و وابستگی ۲۵ درصدی به نفت و مشتقات نفتی روسیه دارد ، در یک برایند کلی بالغ بر یک سوم انرژی اتحادیه اروپا توسط روسیه تامین میشود، در نتیجه نبض انرژی اتحادیه اروپا در دست روسیه است.

روسیه با شناخت نقطه ضعف اروپا در پی جلوگیری از اثرگذاری بیشتر تحریم هاست ، تجربه ایران به خوبی نشان داده که از این پس غرب بواسطه تحریم های هوشمند و حذف تدریجی نیاز جهانی به انرژی روسیه ، در راستای منزوی کردن و شرطی کردن اقتصاد روسیه گام بر خواهد داشت.

پس از شروع غائله اوکراین و افزایش بهای انرژی ، قیمت تمام شده انرژی  ۳۰ درصد گران تر به دست مصرف کنندگان اروپایی میرسد ؛ این افزایش قیمت در حالی اتفاق افتاده که صادرات انرژی روسیه به اتحادیه اروپا کما فی السابق در جریان بود، افزایش قیمتی که به تازگی تظاهرات گسترده ای را در اسپانیا آغاز کرده و جمعیتی بالغ بر ۱۰۰ هزار نفر را به خیابان‌ها کشیده در نتیجه هر گونه افزایش قیمت جدید همچون کبریت ، انبار باروت غرب را شعله ور میکند و منشا اعتراضات گسترده خیابانی در اروپا میشود.

پس اتحادیه دو سناریو احتمالی دارد ؛ ۱.جایگزنی انرژی روسیه ۲.پذیرش معامله با روبل 
موضوع جایگزینی دو مشکل اساسی دارد؛ اول آنکه جایگزینی در کوتاه مدت امکان پذیر نخواهد بود، دوم آنکه جایگزینی ، بهای گزافی برای اتحادیه اروپا خواهد داشت چراکه ارزان ترین و سهل الوصول ترین گازی که اتحادیه اروپا میتواند دریافت کند از سمت روسیه است و تامین گاز از گزینه های دیگر همچون خاورمیانه ، الجزایر ، دریای خزر بهای تمام شده گاز در اروپا را به شدت افزایش خواهد داد.

پس شاید پذیرش معامله با روبل منطقی به نظر برسد اما این ماجرا هم به سادگی امکان پذیر نخواهد بود 
چرا که معمر قذافی آخرین قربانی تلاش در جهت حذف دلار از اقتصاد جهانی است ؛ به نقل از هیلاری کلینتون دلیل اصلی اقدام نظامی ناتو در جهت سرنگونی معمر قذافی نه کمک به مردم افریقا بلکه پایان بخشیدن به تلاش او در راستای احداث ارز مشترک افریقایی بود.

در حال حاضر انچه که سلطه غرب بر اقتصاد جهانی را تضمین میکند امپراتوری دلار و یورو بر بازار های جهانی است ؛ سلطه ای که غرب از هر ابزاری (از جمله جنگ)در راستای تداوم حاکمیت ان بهره خواهد جست ، حاکمیتی که در حال حاضر در ضعیف ترین موقعیت خود از زمان تاسیس بانک جهانی رسیده است و پذیرش معامله بر اساس روبل میتواند تیری جدید بر پیکره حاکمیت دلار و یورو باشد.

در ثانی پذیرش معامله با روبل توسط اتحادیه اروپا میتواند آغازگر مطالبه سایر قدرت های نوظهور اقتصادی همچون چین و هند در راستای معامله با پول ملی (یوآن و روپیه) باشد و تداوم این اقدام میتواند آغازی بر پایان امپراتوری دلار و یورو بر اقتصاد جهانی و بالتبع آن فروپاشی اقتصادی غرب باشد، اما در طرف دیگر ماجرا اقتصاد نه چندان قدرتمند روسیه به شدت وابسته به صادرات انرژی به اروپاست ، چرا که جایگزین کردن سایر مشتریان همچون چین به جای اتحادیه اروپا عملا غیر ممکن است .

در حال حاضر تنها ۱۰ میلیارد متر مکعب از گاز صادراتی روسیه به چین صادر میشود و چشم انداز آتی آن ، صادرات ۵۰ میلیارد متر مکعب گاز به چین است ؛ یعنی باز هم کمتر از یک چهارم تولید روسیه، در نتیجه در سایه سایر تحریم های اقتصادی روسیه اگر اروپا بواسطه جایگزینی یا استفاده از ذخایر انرژی خود بتواند تا حدودی نسبت به این اقدام روسیه مقاومت کند ، ارزش روبل بیش از پیش دچار سقوط میشود 

اما چرا این تصمیم روسیه معقولانه ترین تصمیم ممکن است؟

پس از آغاز جنگ اوکراین و اتخاذ بسته های تحریمی غرب ، ارزش پول ملی روسیه (روبل) به کمتر از یک سوم نسبت به دلار کاهش یافت اما پس از اتخاذ رویکرد جدید مسکو (معامله با روبل) شاخصه های اقتصادی روی خوشی به این تصمیم نشان داده اند و ارزش روبل در حال بازگشت به نمودار سابق خود است ، البته تا بازگشت روبل به ارزش سابق خود راه زیادی برای طی شدن باقی مانده است.

از طرفی در صورت اجرایی شدن این تصمیم روسیه هم به صادرات خود ادامه خواهد داد و هم به ارزش روبل رونق خواهد بخشید.

در نتیجه ؛ بررسی ابعاد تصمیم جدید پوتین نشان از آن دارد که روسیه جدی ترین و مهم ترین تصمیم خود را از زمان شروع جنگ اوکراین گرفته است ، تصمیمی که میتواند جایگاه روسیه را بیش از پیش در معادلات جهاتی تقویت کند یا زمینه ساز محرومیت روسیه از بازار بزرگ انرژی قاره سبز شود.

یادداشت از: مهدی مزارعی