به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران،از میان برگهای تقویم، هر «شهریور» ماه برای صنعت گردشگری در مشهد، نوید یک پیک و موج بزرگ سفر بود و بخشهایی که ذیل این عنوان فعالیت میکردند، در این ماه رونق بیشتری را از ظرفیت حضور زائر و گردشگر تجربه می کردند اما حالا دو سال است که شرایط این صنعت در پیوند با کرونا، بسیار پیچیده و دشوار شده است و پیکها جای خود را به تعطیلی دادهاند.
اگرچه با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون، متولیان حوزه مقابله با کرونا این نوید را میدهند که طی ماههای آینده، خدمات گردشگری با ارائه مستندات واکسیناسیون، تسهیل خواهد شد، موضوعی که شاید سرآغازی برای رونق گرفتن دوباره این صنعت باشد.البته بخش گردشگری که دو سال محدودیت و تعطیلی، کمر آن را خم کرده است برای احیای خود به حمایتهای متعددی نیاز دارد. فعالان این صنعت تاکید دارند که دولت باید از هماکنون سیاستهای حمایتی خود را به منظور احیای این صنعت به کار گیرد، در غیر این صورت بسیاری از واحدهای فعال در این بخش قادر نخواهند بود فعالیت خود را تداوم ببخشند.
۲۵ درصد حجم سرمایهگذاری پروژه های گردشگری کشور در خراسان رضوی متمرکز است
علی اکبر علیزاده قناد، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی خراسان رضوی در همین خصوص بیان می کند: 60 درصد اقتصاد کلان شهر مشهد مرتبط با بخش گردشگری است، از این رو شیوع کرونا طی یکسال و نیم گذشته لطمه های بسیاری به فعالان این حوزه و البته اقتصاد شهرمان تحمیل کرده است. تعطیلی 80 تا 90 درصدی مراکز اقامتی طی هر مرحله اوجگیری این بیماری باعث شد تا بعضی از مراکز مرتبط با خدمات گردشگری، در مقابل فشارها تاب نیاورند و ناگزیر از توقف کامل فعالیت باشند.وی ادامه می دهد: برآوردهایی که از خسارت های وارد شده اعلام میشود، نگران کننده است اما تنها با عبور از این بیماری است که میتوانیم متوجه عمق بحران شویم. خطر بزرگ برای سرمایهگذاریهایی است که در گذر این سالها در بخش خدمات گردشگری در مشهد انجام گرفته است و در این مدت تهدید شدند.
تنها راهکار برون رفت از این بحران نیز، حمایتهای متمرکز و هدفمند دولت از بخش گردشگری و کمک به جبران خسارتهای وارد شده از طریق بخشودگی مالیات وعوارض، ارائه تسهیلات با نرخ بهره پایین ریال، کاهش هزینهها و تسهیل رویهها برای این بخش و... است.
پارهای سیاستهای تشویقی در بخش سرمایهگذاری نیز کمک خواهد کرد تا انگیزه سرمایهگذاران برای ورود به این بخش و کمک به بازسازی ظرفیتهای موجود، افزون شود. بنا بر اعلام مسئولان ، ۲۵ درصد حجم سرمایه گذاری پروژه های گردشگری کشور در استان خراسان رضوی متمرکز است پس از دست رفتن این حجم سرمایهگذاری نه فقط برای این خطه که برای کل کشور، چالشزا خواهد بود.
با علیزاده قناد، بحث حضور سرمایه گذاران خارجی را پیش میکشیم، او تحقق چنین ظرفیتی را در گرو ثبات و کشورهای موفق منطقه در بحث گردشگری را کامیاب در تحقق این مولفه میداند.
علیزاده قناد در عین حال تاکید می کند که باید مزیتها و مشوقهای ویژهای نیز در این حوزه شکل بگیرد که انگیزه سرمایهگذاران خارجی را تقویت کند.وی به تجربه ارمنستان که به بهانه واکسیناسیون، صنعت گردشگریاش را نیز احیا کرد، اشاره می کند و متذکر می شود : باید هر فرصتی را برای جذب سرمایه و گردشگر مغتنم بدانیم. حالا که محدودیتها در حال کاهش هستند و با تکمیل واکسیناسیون، سفرها بیشتر می شود باید هر فرصتی را مغتنم شمرد.
بحران کرونا و آمار بالای تعطیلی آژانسهای مسافرتی
محمدسعید ولیزاده، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی دفاتر خدمات مسافرت هوایی، جهانگردی و زیارتی خراسان رضوی نیز از ضرورت سیاست های حمایتی دولت از صنعت گردشگری می گوید، او بر این باور است که هر اتفاقی که قرار است در دوران پساکرونا در بخش گردشگری بیفتد، ریشه در وضعیت کنونی و تدابیر دولت برای کمک به احیای ظرفیت های این صنعت خواهد داشت. این بیمار کودکی نیست که بعد از کرونا متولد شود بلکه انسان بالغی است که ارگانیسم آن در گذر سالها به وجود آمده است. بنابراین باید از هم اکنون و حتی ماهها قبل، عملیات احیای آن آغاز شود.
این بدین معنی است که سیاست های کنونی در صنعت گردشگری و رفع موانع و چالش های موجود میتواند زمینه ساز نحوه رفتار ما در پساکرونا باشد.ولی زاده ادامه میدهد: سرمایه گذاران بسیاری در دو سال گذشته یا ورشکست شده یا سرمایههایشان را به مسیر دیگری هدایت کردهاند. چالش اساسی ایجاد اعتماد مجدد در میان سرمایهگذاران است تا متقاعد شوند که دوباره به حوزه گردشگری ورود کنند.
وی از موانع کسب و کار در حوزه گردشگری این گونه گلایه میکند: قوانین فعلی آنقدر دست و پاگیر و دارای الزامات پیچیده بوروکراتیک هستند که سرمایه گذاران را گاهی دچار تردید و در بیشتر مواقع پشیمان میکنند. البته ناگفته نماند بخش اساسی دیگری که از الزامات سرمایهگذاری خارجی است ایجاد حس امنیت در میان سرمایهگذاران است.
رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی دفاتر خدمات مسافرت هوایی، جهانگردی و زیارتی خراسان رضوی یادآور میشود: دفاتر خدمات مسافرتی تا پیش از این بحران، در چالش رقابت با سایتهای مجازی بودند و شیوع کرونا نیز برای بعضی از آنها حکم تیر خلاص را داشت و ناگزیر تن به تعطیلی دادند. بررسیهای ما نشان میدهد که بیش از ۴۰ درصد از آژانسهای مسافرتی استان خراسان رضوی تعطیل شدهاند و همچنان درخواستهای بیشتری برای تعطیلی ارائه میشود که ناشی از کاهش درآمد و ناکافیبودن آن برای تامین هزینههای جاری مانند اجاره، حقوق کارمندان، بهای خدمات و... است.
وی تاکید میکند: آنهایی هم که دوام آوردهاند، بحرانهای جدی را تجربه میکنند. دستگاههای دولتی متولی باید سریعتر برای عبور از این بحران اقدام کنند.
صنعت گردشگری برای قامت راست کردن، به حمایتهای موثر نیاز دارد
مهدی آجیلیان، کارشناس گردشگری نیز از چالشها و مشکلات فراوانی سخن میگوید که پیش روی این صنعت قرار گرفته است و بیان میکند: خسارت کرونا به مراکز اقامتی مشهد، سهمگین بود. یک مرکز اقامتی در هر سطحی، به هزینه نگهداری نیاز دارد و حتی در تعطیلات کرونایی نیز برای گردانندگان آن، دارای هزینه خواهد بود. به این شرایط، پرداخت حقوق کارکنان و دیگر هزینههای مضاعف را نیز بیفزایید.
وی تاکید میکند: بخش گردشگری خراسان رضوی، برای قامت راست کردن به حمایتهای جدی دولت نیاز دارد. سرمایهگذاران برای ورود دوباره به این عرصه، رغبتی ندارند و تا مشوقها نباشد، نمیشود توقع ورود و تثبیت سرمایه را در این بخش داشت. به هر رو، با رشد آمار واکسیناسیون در کشور، مسئولان باید تدابیر بهتر و بیشتری برای آینده این صنعت و تقویت دوباره آن بیندیشند.
آجیلیان ضمن مطالبه از دولت جدید به منظور در پیش گرفتن سیاستهای حمایتی کارآمد اضافه می کند: انتظار ما از دولت سیزدهم و وزیر جدید میراث فرهنگی و گردشگری این است که رویکرد نوینی را درباره صنعت گردشگری در پیش بگیرد و حمایت، هدایت و نظارت را در تمامی سطوح از جمله سرمایه گذاری، ترک امور تصدی گری و حمایت همه جانبه از سرمایه گذاران رسمی و قانونی و... به عمل آورد.
روند کند رسیدگی به درخواستهای سرمایهگذاران، دلسردی آنها را موجب میشود
مژگان ثابت تیموری، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی مشهد نیز برنامه ریزی برای دوران پساکرونا را دشوار توصیف می کند و معتقد است: این صنعت برای احیا به کمکهای بیرونی نیاز دارد. رویکرد دولت در این خصوص مشخص نیست.
آن چه میتواند موجب حفظ سرمایهگذاری در این بخش شود، فراتر از اقدامات معمول و وعدههای مرسوم است.
وی ادامه میدهد: شاهدیم کشورهایی مانند ارمنستان و ترکیه برای جذب گردشگر اقداماتی همچون کاهش هزینههای اقامت و حتی پیشنهادهای ویژه مانند واکسینه کردن گردشگران را در دستور کار قرار میدهند. همین مسائل خود زمینه جذب گردشگر و ارتقای ظرفیت تابآوری این صنعت را در کشورهای مذکور فراهم میکند.
ثابت تیموری به ورود سرمایههای خارجی، خوش بین نیست و تحقق چنین ظرفیتهایی را در گرو اما و اگرهای متعددی میداند و بیان میکند: بررسیها حاکی است که روند رسیدگی به درخواستهای سرمایه گذاری خارجی بسیار کند است و حتی با وجود ظرفیت های بسیار در کلان شهر مشهد، فرایند رسیدگی به درخواست ها به طور میانگین یک تا چهار سال به طول میانجامد و این در حالی است که در دیگر کشورها به محض این که سرمایهگذار از طریق سایت، درخواست خود را ثبت میکند، رسیدگی فوری به تقاضای او در دستور کار قرار میگیرد و ظرف یک هفته پاسخ لازم را دریافت می کند. صرفا وجود موانع قانونی باعث خواهد شد تا روند کار دچار اختلال شود.
وی خاطر نشان میکند: کشورهای منطقه برای جذب سرمایه گذار خارجی علاوه بر تضمین سودآوری پروژه، پیشنهادهای جذابی مانند اعطای اقامت، کاهش تعرفه ها، اقساطی کردن پرداخت هزینهها، ارائه وام های کم بهره یا بدون بهره و ... را مطرح میکنند.
این کارشناس حوزه گردشگری یادآور میشود: هم اکنون و در این برهه خطیر، تاکید ما بر حفظ سرمایهگذاریهای موجود است که شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مکرر در صنعت گردشگری، آن را به بحران دچار کرده است.
وی مطالبات فعالان و سرمایه گذاران حوزه گردشگری را از دولت سیزدهم و وزیری که تازه بر صندلی مدیریت وزارت میراث تکیه زده این گونه بیان میکند: دولت جدید باید از طریق ارائه تسهیلات ویژه، رفع بوروکراسیهای موجود، ارائه بستههای سرمایه گذاری مشخص و هدایت سرمایه گذار به سمت حوزه های تقریبا بکر، بستر را برای جذب سرمایهگذار مهیا کند. علاوه بر این، باید حوزههای متنوعی برای سرمایهگذاری در بخش گردشگری(با نگاه به ظرفیتهای موجود و سهم تقاضا) تعریف شود تا از یک سو بتوانیم فضای جذابی را برای گردشگران به وجود بیاوریم و از سوی دیگر، سرمایه گذار نیز در کوتاهترین زمان ممکن به اصل و سود سرمایه خود در این چهارچوب، دست یابد.