به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، محمد حسن طالبیان گفت: پرونده راه‌آهن مربوط به میراث صنعتی کشور و پرونده اورامانات/ هورامان در زمره مناظر فرهنگی برای ثبت در فهرست میراث جهانی مطرح می شود. طی چند سال گذشته تلاش قابل توجهی برای تهیه پرونده و رفع موانع ثبت جهانی آن انجام شده است.

معاون میراث‌فرهنگی تأکید کرد: به‌دلیل پیچیدگی‌های فنی و گستردگی محدوده عرصه و حریم این دو پرونده، فرآیند بررسی کارشناسی آن در ایکوموس و کمیته میراث جهانی قابل توجه است.

طالبیان تصریح کرد: نظریه اولیه ایکوموس در خصوص این دو پرونده اعلام شده است و بر اساس نظرات اخذ شده، اورامانات / هورامان از بخت بالایی برای ثبت در فهرست میراث جهانی برخوردار بوده و در خصوص پرونده راه آهن البته مسائلی مطرح شده است. با این وجود در حال رایزنی‌هایی نهایی برای این دو پرونده هستیم.

او ادامه داد: در سال ۱۳۹۸ برای ارزیابی پرونده راه آهن، بازدیدهای میدانی توسط دو ارزیاب ایکوموس و در سال ۱۳۹۹ نیز ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است که پس از ارزیابی‌های میدانی گفت‌وگوهای کارشناسی قابل توجه نیز تاکنون بین ایران و ایکوموس انجام شده است.

طالبیان گفت: زمان بررسی پرونده‌های پیشنهادی در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی از ۲۴ جولای تا ۲۸ جولای (شنبه ۲ مرداد تا چهارشنبه ۶ مرداد ۱۴۰۰) است، بر اساس برنامه دریافتی از دبیرخانه یونسکو، پرونده ثبت راه آهن در روز یکشنبه ۲۵ جولای (۳ مرداد ۱۴۰۰) و پرونده ثبت منظر فرهنگی اورامانات در روز سه‌شنبه ۲۷ جولای (۵ مرداد ۱۴۰۰) در کمیته میراث جهانی مطرح خواهد شد.

او عنوان کرد: چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو بدلیل شرایط و پروتکل‌های ناشی از شیوع کرونا به شکل مجازی برگزار می‌شود و صرفا اعضای کمیته بین‌الدول در فوجو چین حضور دارند.

معاون میراث‌فرهنگی کشور اظهار کرد: در این نشست که تا نهم مرداد ماه ۱۴۰۰ ادامه خواهد داشت، در مجموعه ۳۹ اثر پیشنهادی از سوی اعضای کمیته میراث جهانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت که از این تعداد، ۲۲ اثر آن مربوط به آثار پیشنهادی سال ۲۰۲۰ است که نشست آن به‌دلیل پاندمی کرونا برگزار نشد.

منطقه اورامانات هورامان
جاذبه فرهنگی منطقه هورامان شامل روستاهای زراعتی است. ساکنان این روستا در شیب‌های تند به کشاورزی می‌پردازند. این منطقه در استان کردستان واقع شده و ساکنان آن به گویش هورامی که یکی از شاخه‌های زبان گورانی است، سخن می‌گویند. این منطقه عمدتا کوهستانی و دارای دره‌های پرپیچ و خم و عمیق و رودبارهای بی‌شمار است. از مجموع آب این چشمه‌ها و رودبارها دو رودخانه سیروان و لیله تشکیل می‌شوند که در نقطه‌ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق به هم می‌پیوندند. 

بر اساس تحقیقات باستان‌شناسی، قدیمی‌ترین ساکنان غرب ایران که هورامان امروزه نیز جزئی از آن است، مردمانی به نام کرتو در حدود هزاره هشتم قبل از میلاد بوده‌اند که معیشتشان را از دامداری می‌گذراندند و زندگی کوچ نشینی داشتند که بعدها و در حدود هزاره دوم قبل از میلاد، اولین دسته از آنان یکجانشین شدند و اولین شهر را در منطقه هورامان بنا نهادند. این شهر معروف باستانی که در منطقه‌ای به نام آتورگه قرار گرفته بود، ءاتوور نام داشت و توسط آشوریان حدود ۳هزار سال پیش به آتش کشیده شد و اکنون در زیر تلی از خاک مدفون است. آتورگه نام قدیمی مکانی در مجاورت پاوه امروزی است که شامل حد فاصل بانوره تا روستای زردوئی است. نام روستای زردوئی تا حدود ۲۰۰ سال پیش آتورگه  بوده است که بعدها به زردوئی تغییر نام یافت. بنابراین اولین یکجانشینان هورامان، اجداد مردم زردوئی هستند.  

راه‌آهن سراسری ایران

پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق نخستین راه‌آهن در ایران به دوره قاجار در سال ۱۲۲۷ خورشیدی (۱۸۴۸ میلادی) از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی بازمی‌گردد و بقایای این مسیر هنوز در مسیر رشت به پیربازار و یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان وجود دارد. 

ایجاد راه‌آهن سراسری در ایران همواره یکی از آرزوهای بزرگ و ملی محسوب می‌شد و با اینکه در حدود نیم قرن کوشش‌هایی برای تحقق آن به عمل آمده بود، تحقق کامل این آرزوی ملی تا سال ۱۳۰۶ به طول انجامید. در سال ۱۳۰۶، قرارداد نقشه‌برداری برای احداث خطوط راه‌آهن با کنسرسیومی متشکل از کمپانی آمریکایی یولن و شرکت‌های آلمانی فیلیپ هولتسمان- ویولیوس برگر زیمینس باواونیون به بهای هر کیلومتر حداکثر ۳۶۸ تومان بسته شد. 

بهره‌برداری کامل از راه‌آهن سراسری ایران در سال ۱۳۱۴ آغاز شد. علی منصور، وزیر راه و شهرسازی وقت، در دوازدهم مرداد ۱۳۱۴ لایحه‌ای برای تشکیل مؤسسه راه‌آهن دولتی کشور به تصویب مجلس شورای ملی رساند تا از اول مهر ۱۳۱۴ نگاه‌داری و به کار انداختن کلیه اموال و اثاثیه و ابنیه و وسائل نقلیه و ساختمان‌های فنی متعلق به خطوط آهن و کشتی‌رانی دریاچه ارومیه را به عهده بگیرد.  

تا کنون ٢٢ اثر  فرهنگی،تاریخی و ٢ اثر طبیعی ایران به عنوان آثار ملموس و ١۶ اثر و عنصر ارزشمند به عنوان آثار فرهنگی ناملموس در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌اند.