به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ، در این نمایشگاه بیش از هشتاد شرکت از پنج کشور عضو اتحایه اوراسیا شامل کشورهای روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان و نزدیک به چهل شرکت داخلی آخرین دستاوردهای خود را به نمایش گذاشتند. این نمایشگاه با حمایت دبیرخانه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اتاق های بازرگانی پنج کشور عضو و وزارت صمت ایران شکل گرفت و در شناسنامه نمایشگاه از وزارت خانه های جهاد کشاورزی، نفت، امور خارجه، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت نیرو به عنوان حامیان معنوی نام برده شده است.

اهداف برگزاری نمایشگاه

در چند ساله اخیر اوج گیری تحریم های اقتصادی ایران و محدودیت شدید فروش نفت باعث شده است تا از اتکای اقتصاد ایران به فروش نفت کاسته شود و سیاست گذاران اقتصادی کشور به سمت کسب درآمدهای غیرنفتی هدایت شوند. علاوه بر این، تحریم های مالی و بانکی نیز بر شرایط تجاری و بازرگانی ایران اثرات ناخوشایندی ایجاد کرده است. با وجود این شرایط و به دلیل مبهم بودن چشم انداز رفع تحریم ها؛ توجه به صنایع صادرات محور بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. برای گذار از این شرایط، ایران به سمت کشورهای همسایه کشیده شده است چرا که امکان تبادلات تجاری و امکان پیمان های پولی دو جانبه با این کشورها قابل دستیابی است. یکی از مجموعه کشورهای مناسب برای تبادلات تجاری، کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا می باشد. مجموع پنج کشور با بازاری 185 میلیون نفری که می تواند تبدیل به مهمترین بازار هدف برای ایران شود. تراز اقتصادی اوراسیا با دنیا بیش از هشتصد میلیارد دلار است که سهم ایران کمی بیش از دو و نیم میلیارد دلار است. برگزار کنندگان نمایشگاه اختصاصی اوراسیا بر این باورند که برگزاری این نمایشگاه می تواند به شکل گیری پتانسیل بالای روابط تجاری ایران و اوراسیا کمک کند و با افزایش سطح روابط تجاری؛ سهم ایران از تراز اقتصادی منطقه اوراسیا افزایش یابد.

این نمایشگاه همچنین اهدافی مانند ایجاد بازار مشترک، حذف تدریجی تعرفه های گمرکی، جابجایی آزاد کالا و سرمایه و نیروی کار در مرزهای اوراسیا، آشنا نمودن تجار و تولیدکنندگان کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا با تجار و تولیدکنندگان ایرانی و در نهایت عملیاتی نمودن تجارت ایران با کشورهای اتحادیه اوراسیا را دنبال می کرد.

شرکت کنندگان در نمایشگاه و برنامه های جانبی

حضور شرکت های خارجی عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به شکل پاویون های اختصاصی طراحی شده بود که در مجموع سی شرکت از روسیه، سی شرکت از قرقیزستان و بیش از سی شرکت از کشورهای ارمنستان، قزاقستان و بلاروس در نمایشگاه حضور داشتند. شرکت های خارجی در زمینه بانکی و فاینانس، انتقال فناوری های نوین، ساخت انواع کارخانه، ساخت بنادر و اسکله، ساخت سیلو و مخازن روغن، صنایع کشتی سازی، صنایع فولاد و سیمان و تجهیزات پزشکی فعالیت داشتند. در کنار این شرکت ها، فروشندگان کلان نهاده های دامی، روغن و محصولات کشاورزی نیز تولیدات و خدمات خود را به نمایش گذاشته بودند. بر خلاف تصور برگزارکنندگان، نمایشگاه با استقبال کم شرکت های ایرانی روبرو بود و حضور شرکت های ایرانی در سطح مطلوبی نبود. نزدیک به چهل شرکت ایرانی که در زمینه های پلیمر، صنایع پتروشیمی، مقوا، کانی ها، تولید محصولات غذایی و لبنیات، تولید تجهیزات و لوازم پلیسی و ایمنی و تولید فرش و صنایع دستی فعالیت داشتند در کنار این مجموعه، شرکت های حمل و نقل و هلدینگ تجاری مستقر در مناطق آزاد نیز حضور یافته بودند. در زمینه بیمه؛ دو شرکت بیمه ما، با شعار راه و رسم ما معتبر است و شرکت بیمه تعاون که یونس مظلومی مدیرعامل آن از این شرکت به عنوان تنها عضو انفرادی ICC یاد می کند نیز در نمایشگاه حضور داشتند. در مجموع؛ شرکت های خارجی به دنبال بازاریابی برای صادرات تولیدات خود و یافتن شرکایی برای تولید مشترک بودند و شرکتهای ایرانی نیز به دنبال بازار هدف در کشورهای اوراسیا برای تولیدات و خدمات بودند.

علاوه بر ارایه کالا و خدمات در غرفه ها؛ برگزارکنندگان برای افزایش بازدهی نمایشگاه، نشست هایی با حضور سخنرانانی از کشورهای اتحادیه اوراسیا و ایران را در سالن خلیج فارس برگزار کردند. این نشست ها در حوزه بانکی و فاینانس، حمل و نقل، گمرک و استاندارد، نقش فروشگاه های زنجیره ای در چرخه تولید و توزیع، سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران و دیگر کشورهای اوراسیا و در زمینه قراردادهای بین المللی بود. علاوه بر این، نشست هایی در قالب B2B برگزار شد که توانست مشتاقان زیادی را به سوی خود جذب کند. ستاد برگزاری نمایشگاه همچنین برای بالا بردن میزان اهمیت و تلاش برای عملیاتی نمودن اهداف نمایشگاه، مسئولان زیادی را از کشورهای اتحادیه اوراسیا و ایران دعوت کرده بود که در نشست ها و در سالن نمایشگاه حضور داشتند.

راه دراز رسیدن به اهداف نمایشگاه

اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک مجموعه نوپاست و در سال 2015 و با عضویت پنج کشور روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان آغاز به کار کرده است. جدای از برخی از تحلیل های سیاسی که شکل گیری اتحادیه اوراسیا را به سودای روسیه و ولادیمیر پوتین برای احیای اتحاد جماهیر شوروی مربوط می داند،کشورهای عضو این اتحادیه می تواند یکی از بازارهای هدف اصلی برای تجارت ایران در شرایط فعلی باشد. ایران به عنوان عضو ناظر در اتحادیه اقتصادی اوراسیا حضور دارد و در سال 1397 موفق به عقد موافقت نامه ترجیحی برای تشکیل منطقه تجارت آزاد با این اتحادیه شد. این موافقت نامه که از سال 1398 اجرایی شد قراردادی است که به طرفین اجازه می دهد در برخی از کالاها از معافیت پرداخت حقوق گمرکی برخوردار باشند. ایران برای دائمی شدن عضویت اش در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تلاش می کند و مسئولان سازمان توسعه تجارت ایران وعده داده اند که به زودی موافقت نامه منعقده با این اتحادیه را به سطح تجارت آزاد ارتقا خواهند داد.

اهمیت حضور در بازارهای کشورهای اتحادیه اوراسیا بر کسی پوشیده نیست . علاوه بر پنج کشور عضو فعلی این اتحادیه؛ کشورهای هند و تایلند نیز خواهان عضویت در آن هستند که افزایش اعضا می تواند بازارهای هدف را نیز گسترش دهد. علی رغم تلاش مسئولان تجاری کشور برای دستیابی ایران به موافقت نامه تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا نباید از مشکلات پیش رو به سادگی گذشت. در حال حاضر و با توجه به موافقت نامه ترجیحی؛ بیشتر کشورهای اتحادیه اوراسیا از این معافیت ها استفاده می کنند و سود می برند و سهم ایران اندک است. حضور در بازارهای هدف زمانی ارزش دارد که حضوری مستمر باشد. اما متاسفانه با شرایط فعلی، ایران توان حضور دائمی در بازار منطقه را ندارد. برای دستیابی به اهداف نمایشگاه و رسیدن به سطح فتح بازارهای منطقه و بالابردن تراز اقتصادی ایران با کشورهای اتحادیه اوراسیا باید راه طولانی پیمود. مهم ترین کارهایی که می توان در این زمینه انجام داد تغییر سیاست های تجاری و اقتصادی متناسب با توانایی و نیازهای داخلی و بازارهای هدف و همسان سازی کالا و خدمات با وحدت رویه های تجاری میان کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. برای این منظور باید از ساختارهای سنتی تولید و صادرات فاصله گرفت و آن را متناسب با اتحادیه اوراسیا نوسازی کرد. در کنار این موارد؛ دست اندر کاران اتحادیه اقتصادی اوراسیا ، وجود تحریم های مالی و بانکی و تحریم های حوزه حمل و نقل؛ نداشتن زیرساخت های لازم در زمینه مالی و تجاری و عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی را از موانع حضور گسترده ایران در بازارهای اتحادیه اوراسیا می دانند.

گزارش و عکس: جواد عرفانیان عالی منش