به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران،سعید لیلاز، اقتصاددان کشورمان با برنامه «گفتگوی اقتصادی» درمورد موضوع کاهش ارزش پول ملی؛ حاصل تحریم ها یا ناکارآمدی مدیریتی مصاحبه تلفنی کرد.
لیلاز مهم ترین علت کاهش ارزش پول ملی را از نظر فنی در تفاضل رشد نقدینگی با رشد اقتصادی می داند و می گوید: مسئله اصلی در اقتصاد ایران افزایش نقدینگی و رشد پایین اقتصادی است.
وی کسری بودجه دولت و فساد در شبکه بانکی (ناترازی منابع بانکی) را به عنوان دو عامل رشد نقدینگی عنوان کرد و افزود: کاهش درآمدهای ارزی و ریالی دولت در سه سال اخیر از یک طرف و هزینه های دولت در حمایت از طبقات محروم نیز از طرف دیگر دست به دست هم داده و نرخ تورم را به بالاترین حد ممکن رسانده است.
این مدرس دانشگاه همچنین نقش تحریم ها را نیز در کاهش رشد اقتصادی، کاهش ارزش پول ملی و افزایش تورم بسیار پررنگ دانست و گفت: نرخ تورم در سال های 95 و 96 تک رقمی بود اما از سال 97 به بعد به دلیل کاهش شدید درآمدهای ارزی دولت ناشی از تحریم ها تورم افزایش یافت.
لیلاز خاطرنشان کرد: اقتصاد ایران قبل از شروع تحریم ها و کرونا از یک ناترازی وحشتناک مزمن تاریخی در حوزه تورم رنج می برد بطوریکه نرخ تورم از اوایل دهه 50 تاکنون به جز دو سه سال، همیشه دو رقمی بوده که این هم ناشی از بار مالی تکفل دولتها و استقراض از بانک مرکزی بوده است.
این اقتصاددان ناکارآمدی مدیریتی را نیز در این قضیه دخیل دانست و گفت: البته این ناکارآمدی را نمی توان فقط محصور در دولت دانست چون وقتی قوه مقننه دائماً وظایف سنگینی را بر دوش دولت می گذارد بازتاب آن هم در حوزه نقدینگی نمایان می شود.
وی که اعتقاد چندانی هم به استقلال بانک مرکزی ندارد به دلایل آن اشاره و اظهارکرد: طبق قانون اساسی، تنها حوزه ای که دولت می تواند در آن دخالت کند اقتصاد است و اگر بانک مرکزی هم مستقل باشد عملاً نمی توان کاری انجام داد و دولت، دیگر کنترلی بر اقتصاد نخواهد داشت.
همچنین، ارسلان ظاهری، کارشناس اقتصاد راهبردی بحث ارزش پولی ملی و نرخ ارز را از مهم ترین مسائل اقتصاد ایران خواند و گفت: موضوع ارز همچون جراحی مغز و اعصاب یک موضوع کاملاً تخصصی بوده و نسخه پیچی برای آن نیز نیازمند تخصص ویژه است.
وی افزود: از سال 1971 به بعد که نظام ارزی دنیا از حالت ثابت به شناور تغییر کرد کشورهای پیشرفته هم تعیین نرخ ارز را به بازار عمیق رقابتی که توان کشف نرخ داشته باشد سپردند.
کارشناس اقتصاد راهبردی حفظ ارزش پولی ملی را نیازمند اقتدار بانک مرکزی دانست و گفت: علت رشد نقدینگی، کسری بودجه دولت نیست بلکه این بانکهای خصوصی هستند که نقش اصلی را در رشد پایه پولی ایفا می کنند.
ظاهری در پاسخ به این سوال که اگر تحریم ها برداشته شوند ارزش پول ملی افزایش خواهد یافت یا خیر گفت: طراح تحریمها علیه ایران به دنبال هوشمند کردن تحریم ها بود و الان هم اقتصاد ما حالت شرطی پیدا کرده است و مهم ترین مانع تولید نیز مه آلود بودن مسیر اقتصاد و رویکرد وابستگی به مذاکرات است.
این کارشناس اقتصاد راهبردی یادآور شد: محاسبات نشان می دهد که صادرکنندگان غیرنفتی فقط در سال 98، حدود 210 هزار میلیارد از محل جهش نرخ ارز، رانت ریالی بردند که این رقم در قالب تورم از جیب مردم رفته است.