در شرایط کنونی جهان روند آزادسازی اقتصادی یک ضرورت اجتناب ناپذیر تلقی میشود، لذا ضرورت تشکیل مناطق آزاد از دیدگاه مفهوم جهانی شدن نیز لازم است مورد بررسی قرارگیرد . نقش اصلی مناطق آزاد در کشورهای درحال توسعه، تغییر تفکر اقتصادی در این کشورها و همسویی اقتصاد ملی این کشورها با اقتصاد جهانی است.  درک صحیح تغییرات گسترده در صحنه های اقتصادی ، تکنولوژی ، فن آوری اطلاعات ، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی واستقبال از آن و نیز مدیریت اینگونه تحولات در مقیاس پایلوت مناطق آزاد امری اجتناب ناپذیر است. مهمترین ابزارهای جهانی سازی در چهار مقوله تولید ، تکنولوژی ، سرمایه گذاری و تجارت خلاصه می گردد و سرمایه گذاری به عنوان مهمترین ابزار وموتور محرکه سایر موضوعات تلقی می گردد.

با توجه به اینکه این مناطق میتواند یاری دهنده کشورهای در حال توسعه در رهایی از فقر و عقب ماندگی باشد،این کشورها به ایجاد مناطق آزاد روی آوردند. ایران نیز با توجه به اینکه با احداث مناطق آزاد در پی آن است تا کشور را در مسیر توسعه و همسو با اقتصاد جهانی قرار دهد، به همین منظور در شمال، جنوب، شرق و غرب دارای مناطق آزاد است،منطقه آزاد انزلی یکی از مناطق آزاد در ایران است که درشمال کشور در پی جذب سرمایه گذاری و افزایش صادرات می باشد.
مهمترین ابزارهای جهانی سازی در چهار مقوله تولید ، تکنولوژی ، سرمایه گذاری و تجارت خلاصه می گردد و سرمایه گذاری به عنوان مهمترین ابزار تلقی می گردد.

منطقه آزاد انزلی یکی از مناطق آزاد در ایران است که درشمال کشور در پی جذب سرمایه گذاری و افزایش صادرات می باشد.

در دهه‌های اخیر رویکرد توسعه پایدار به یکی از بحث‌های مورد توجه اندیشمندان حوزه شهری تبدیل شده است. مفهوم پایداری از سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تشکیل شده است و هر کدام به تنهایی نمی‌توانند اهداف توسعه پایدار را برآورده کنند. امنیت اجتماعی از جمله مفاهیمی است که در ذیل توسعه پایدار اجتماعی مورد بحث پژوهشگران حوزه امنیت شهری قرار دارد.

ایجاد مناطق آزاد ازجمله ابزارهاي توسعه اقتصادي محسوب ميشوند كه ميتوانند موجبات جذب سرمايه، انتقال تكنولوژي، آموزش نیروي انساني و ارتباط با بازارهاي جهاني را فراهم آورند. در اين ارتباط يكي از فعالیتهايي كه در مناطق آزاد ميتوانند موجب افزايش درآمد ارزي و سرمايه گذاري خارجي و معرفي تمدن و فرهنگ ايراني به جهانیان گردد، صنعت گردشگري است.

گردشگري انواع مختلفي دارد كه از آن جمله ميتوان به گردشگري تفريحي، درماني، مذهبي، بازاري، همايشي، الكترونیك، بومگردي و ورزشي اشاره كرد. در اين میان گردشگري ورزشي شاخه جديدي از اكوتوريسم است كه بسیار مورد علاقه و استفاده مردم دنیا واقع شده و به حركتهاي مختلف ورزشي به صورت فعال و يا غیرفعال ميگويند كه با بهره گیري از جاذبه هاي طبیعي به فعالیتهاي ورزشي ميپردازند.
گردشگری یکی از راهکارهایی است که توان جذب سرمایه های داخلی و خارجی و به پیروی از آن توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع انسانی را به دنبال دارد. یکی از مناطقی که می تواند در توسعه ی گردشگری پایدار تأثیر گذار باشد مناطق آزاد تجاری- صنعتی در هر کشوری است.

این منطقه به تبع خصوصیات خود به لحاظ شرایط زیست محیطی و همچنین گستردگی فعالیت ها در صورت کنترل و هدایت اقدامات و پروژه های توسعه به خصوص طرح ساخت بندر کاسپین مجتمع صنعتی و مسکونی و همچنین استفاده از امکانات می توان در پیشبرد اهداف توسعه ی پایدار گردشگری نقش مؤثر ایفا نماید.
گردشگری صنعت صادرات است. این مفهوم در ابتدا ممکن است کمی عجیب به نظر برسد و بیشتر صادرات مواد نفتی، خودرو و میوه و ... را در نظر آشکار می کند.

اقتصاد دانان گردشگری را صادرات نامرئی می نامند.

امروزه گردشگری نقش مهمی در توسعه پایدار و ایجاد منافع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایفا می کند. براین اساس و با توجه به اهمیت توسعه مناطق آزاد در اقتصاد کشور، بخصوص بندرانزلی ، با برخورداری از منابع بالقوه گردشگری و موقعیت استراتژیک منطقه ای، و همچنین نقش و اهمیت بازاریابی در توسعه گردشگری.
مناطق ساحلی بدلیل وفور امکانات بالقوه جهت توسعه، از دیرباز مورد توجه نوع بشر جهت اسکان و بهره گیري از این امکانات می باشد و این را میتوان دلیل تمرکز 75درصد از جمعیت دنیا در شعاع 200 کیلومتري سواحل دانست
مدیریت یکپارچه ي مناطق ساحلی روشی است جهت خنثی نمودن اثرات نامطلوب فعالیت هاي انسانی در این مناطق یکی از اقدامات جهت توسعه شهرهاي ساحلی و بندرگاه ها ،ایجاد مناطق آزادتجاري-صنعتی در آنها میباشد.منطقه ي آزاد انزلی به تبع خصوصیات خود به لحاظ شرایط زیست محیطی و همچنین گستره ي فعالیت ها، در صورت کنترل و هدایت اقدامات و پروژه هاي توسعه ،بالاخص طرح ساخت بندر کاسپین، مجتمع صنعتی و مسکونی وهمچنین استفاده از امکانات، می تواند در پیشبرد اهداف مدیریت یکپارچه ي سواحل موثر واقع گردد.

نسیم نیکخواه :کارشناسی ارشد معماری