احتمالا بهترین جایگزین برای جای خالی مهمانی‌های نوروزی، دید و بازدیدها و سفرهای عیدانه تلویزیون است؛ البته در لابه‌لای فیلم‌ها و سریال‌ها جای خالی یک چیز دیگر هم احساس می‌شود و آن هم سینمای شگفت‌انگیز مستند است؛ هنری که می‌تواند ما را به اقصی نقاط کشور سرسبزمان ایران ببرد، ما را از اتفاقات کشورهای همسایه آگاه کند و تجربه‌هایی را نشان‌مان بدهد که شاید قبلا ندیده باشیم. 

ما در یک مجموعه گزارش سعی داریم تا تعدادی از مستندهای خوبی که به صورت رایگان در دسترس قرار دارد را معرفی کرده و مخاطبان را تشویق کنیم که این فیلم‌ها را ببینند. در شماره اول این گزارش دو مستند «مسروقه» به کارگردانی محمد کارت و «کویرس، وطن کوچک من» به کارگردانی سعید صادقی را معرفی کردیم و در این گزارش قصد داریم تا دو مستند دیگر را معرفی کنیم؛ «تنها میان طالبان» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده و «پرسپولیس شیکاگو» به کارگردانی ارد عطار‌پور. تا پایان تعطیلات نوروزی با ما همراه باشید. 

الواح تاریخی تخت جمشید به کشورمان برگشت؟ 

نام تخت جمشید برای همه ایرانیان آشناست و یکی از آثار باستانی کشورمان است که هنوز هم رمز و رازهای زیادی در دل آن نهفته است. در سال 1312 شمسی و در حین حفاری تخت‌جمشید که با همکاری دانشگاه شیکاگو و به سرپرستی «ارنست هرتسفلد» باستان‌شناس شهیر آلمانی انجام می‌گرفت، به هزاران لوح گلی برخورد کردند که روی آن‌ها با خط میخی ایلامی متونی نوشته شده بود. با توافق طرفین و برای کشف رمز و راز این متون، این الواح به دانشگاه شیکاگو فرستاده شد تا این کتیبه‌ها خوانده شده و به کشورمان برگردد؛ بخشی از این کتیبه‌ها برگشت اما هنوز هم تعدادی از آنان در اختیار دانشگاه شیکاگو است و موانعی برای بازگشت این الواح به ایران وجود دارد. 

مستند «پرسپولیس شیکاگو» روایتی مستند از این اتفاق تاریخی است؛ ماجرای فیلم از پرسپولیس در عمارت تخت جمشید شروع شده و به ماجرای برگشت این الواح از دانشگاه شیکاگو می‌رسد. کارگردان این فیلم 40 دقیقه‌ای ارد عطار‌پور کارگردان باسابقه سینمای مستند است. این فیلم برنده جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی مستند از جشن مستقل مستندسازان سینمای ایران و جشن خانه سینما شده است و در جشنواره سینماحقیقت نیز با استقبال بسیار خوب مخاطبان همراه بود. 

ترس و دلهره برای زندگی 15 روزه در دل طالبان

نام طالبان همواره همراه با نوعی ترس در اذهان مردم جای گرفته است و خیلی‌ها آن را یک گروه تروریستی می‌دانند؛ حال تصور کنید که یک مستندساز با دوربین روشن وارد طالبان شده و با فرماندهان اصلی آن وارد گفت‌وگو شده است!! آیا امکان‌پذیر است؟ بله. محسن اسلام‌زاده، مستندساز کشورمان فیلم «تنها میان طالبان» را در دل افغانستان و در پایگاه‌های حکومتی طالبان ساخته است. 

این مستند یک روایت بی واسطه در مورد نگرش طالبان به مسائل مختلفی از جمله سیاست، مذهب و قومیت است. اسلام زاده چند بار به کشور افغانستان سفر کرد تا سرانجام موفق شد اجازه حضور بین این گروه را پیدا کند و 15 روز در میان طالبان زندگی کرد. وی با مقام‌های ولایتی طالبان در استان «هلمند» مصاحبه کرده‌است و همچنین با یکی از اعضای شورای رهبری و چند نفر از وزرای طالبان از جمله رئیس کمیسیون اقتصادی، رئیس کمیسیون نظامی و معاون کمیسیون فرهنگی که همه از مسئولان امارتی طالبان بودند، مصاحبه کرده‌ است.

این مستند برای اولین بار در نهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت روی پرده رفت و در بخش مستند نیمه‌بلند، تندیس شهید آوینی را از آن خود کرد. این فیلم مستند جوایز دیگری را از آن خود کرده است که از آن جمله می‌توان به بهترین فیلم بخش مستند دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ماربیا، فانوس طلایی ششمین جشنواره مردمی فیلم عمار در بخش مستند، دیپلم افتخار از جشنواره فیلم‌های پلیسی مسکو و جایزه بهترین فیلم بلند مستند در جشنواره بین‌المللی فیلم آتن اشاره کرد.

این مستند همچنین در بخش مسابقه جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک 2016، حقوق بشر میلان ایتالیا 2017، اسماعیلیه مصر 2017 و تین لاین ایالت تگزاس امریکا 2017 حضور داشته است.