به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، این کشور جز 7 کشوری است که پس از فروپاشی شوروی در سال 1372 به اکو ملحق  شد. در این سال کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجکستان نیز به سازمان اکو اضافه شدند.

این سازمان هم‌اکنون با 10 عضو، حدود ۳۳۰ میلیون تن جمعیت و ۸،۶۲۰،۶۹۷ کیلومتر مربع وسعت کشورها، امکانات نفت، گاز و صنعت در اختیار دارد.

سازمان همکاری اقتصادی(اکو) در ابتدا با مشارکت سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان بر اساس معاهده ازمیر و با هدف اعتلای سطح زندگی اقتصادی مردم منطقه در 1985-1363 تاسیس شد.

طبق اساسنامه این سازمان، اکو برای بهبود شرایط و توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش می‌کند؛ و برای حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه فعالیت دارد. از دیگر اهداف اکو، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این 10 کشور است. این سازمان هم‌چنین برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات فعالیت می‌کند.

با توجه به اهداف اکو، تاشکند با داشتن پتانسیل های مختلف اقتصادی می تواند با حضور قوی در سازمان همکاری های اقتصادی به ایجاد روابط مستحکم با 9 عضو دیگر اکو اقدام کند تا با ایجاد تبادل مختلف اقتصادی با این کشورها ، به رشد و شکوفایی بیش از پیش اقتصاد خود و نیز سایر کشورهای عضو کمک کند.

ازبکستان از تولیدکنندگان عمده پنبه در جهان است و جز چهارمین ذخیره بزرگ طلا در جهان محسوب می شود. تاشکند سالانه 80 تن طلا استخراج می کند که رتبه هفتم دنیا را از آن خود کرده است.

علاوه بر این، ذخایر مس ازبکستان در رتبه دهم جهان ، اورانیوم آن در رتبه دوازدهم و گاز طبیعی در رتبه یازدهم قرار دارد. این کشور دارای ذخایر قابل توجه استخراج نشده نفت و گازاست.

فرآورده‌های صادراتی این کشور شامل پنبه، طلا، انرژی، کودهای معدنی، فلزات آهنی و غیرآهنی، منسوجات، محصولات غذایی، ماشین‌آلات و خودرو است که به کشورهای روسیه، لهستان ، چین ، ترکیه، قزاقستان، اوکراین و بنگلادش صادر می‌شود.

تاشکند علاوه بر این با کشور چبن چند قرارداد به ارزش ۱۰ میلیارد دلار در حوزه جاده ابریشم امضا کرده‌ است.

ازبکستان حدود 29 میلیون نفر جمعیت دارد که ترکیب جمعیتی شامل ۸۰٪ ازبک، ۵٫۵٪ روس، ۵ تا ۵٫۵٪ تاجیک ، ۳٪ قزاق، ۲٫۵٪ قره قالپاق، ۱٫۵٪ تاتار و ۲٫۵٪ نیز از سایر اقوام است.

هر چند علاوه بر ازبکستان، خیلی از کشورهای قدرتمند مانند ایران و ترکیه نیز در این سازمان حضور دارند اما اکو هنوز نتوانسته در اندازه های یک سازمان تاثیرگذار در  مسایل منطقه ای و فرامنطقه ای ظاهر شود.

اختلافات سیاسی که در برخی از موارد در روابط کشورهای عضو بروز می کند یکی از عوامل این مساله است. ارتقای شرایط برای توسعه اقتصادی پایدار و افزایش سطح زندگی و رفاه مردم که از موضوعات اصلی اکو است که درمباحثات مختلف به نتیجه تاثیرگذار نمی رسد. درحالی که گسترش تجارت درون منطقه ای و فرامنطقه ای و حذف موانع تجاری هم هنوز در اکو به نقطه رضایت بخشی نرسیده است.

کشورهای عضو با تجارت جهانی و ارتقای همکاری های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و علمی می توانند نقش مهمی در رفع مشکلات یکدیگر داشته باشند اما هنوز در این زمینه ها کار و اقدام های زیادی باقی مانده است.

در بخش توسعه زیربناهای حمل و نقل و ارتباطات هر چند گام هایی برداشته شده است و برای مثال خطوط ریلی ایران در استان خراسان شمالی ایران با کشورهای هم مرز گشایش یافته یا در مسیر آستارا در حال راه اندازی است اما هرچه این خطوط و خطوط دیگر در داخل کشورهای عضو، زودتر ایجاد و راه اندازی شود مسایل حمل و نقل و توسعه این مناطق نیز زودتر به نتیجه خواهد رسید.

بهرحال کشورهای عضو اکو باید برای رشد و توسعه بیشتر، به سمت همکاری های اثربخش اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی گام بردارند تا از دخالت قدرت های فرامنطقه ای و بیگانه در این منطقه جلوگیری کنند.

حضور بیشتر قدرت های فرامنطقه ای می تواند مسایل این منطقه را پیچیده تر کند و به طور قطع این مساله یکی از عوامل توسعه نیافتگی این منطقه محسوب می شود.

گزارش از: علی حبیبی