مهدی کُرد فیروزجایی، نویسنده رمان فقهی «ملداش» و مدرس داستان‌نویسی، در گفت‌وگو با خبرنگار  حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، با اشاره به ایجاد ظرفیت‌های ادبی در دوران پیروزی انقلاب اسلامی و جایگاه حوزه علمیه در این عرصه گفت: ذکر این نکته که چه نسبتی بین منِ نویسنده و طلبگی برقرار است یا نیست، جزو سؤالات پر تکراری است که معمولاً از نویسندگان می‌پرسند. برخی گلایه دارند و شاید من هم قبلاً از این حرف‌ها می‌زدم؛ اما اگر حوزه علمیه و سابقه طلبگی نبود، دست به نوشتن نمی‌زدم یا می‌زدم و ناقص رها می‌کردم. بی‌تردید حوزه علمیه قم یا اساساً حوزه علمیه در اینکه من به‌سمت نوشتن بروم نقش داشت.

وی افزود: معتقدم برای سایر طلبه‌ها نیز همین طور است. طلبه‌ای که می‌خواهد در هر عرصه‌ای جدی باشد با امر مکتوب و متن، ارتباط تنگاتنگ دارد؛ مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد که انقطاعی با متن صورت گیرد. نویسنده‌ای که این‌گونه با متن غیر داستانی درگیر باشد و ارتباط داشته ‌باشد، اثرش از محتوا و پختگی برخوردار است و این ویژگی طلبه‌ها در وادی نوشتن است.

نویسنده رمان «زخم خیابان» با اشاره به کاستی‌های موجود در وادی طلبگی در عصر انقلاب و حوزه علمیه می‌گوید ظرفیتی که انقلاب اسلامی برای طلبه‌ها حتی برای دانشجویان به وجود آورده در قبل از انقلاب نبود. درست است که وضعیت معیشتی طلبه‌ها در سخت‌ترین شرایط ممکن می‌گذرد، اما همین حداقل‌ها هم قبل از انقلاب نبود.

وی درباره نقش انقلاب اسلامی در تحصیل طلاب در علوم غیر حوزوی طلاب گفت: شرایط تحصیل طلبه‌ها در علوم غیر حوزوی در حوزه علوم انسانی بعد از انقلاب بیشتر فراهم شده است و این‌ها به برکت انقلاب اسلامی و رویکرد امام راحل و رهبر معظم انقلاب به وجود آمده است.

نویسنده حوزوی درباره تأثیر انقلاب اسلامی در رشد جریان ادبی تصریح‌کرد: خود این به‌هم ریختگی که از مثلاً چند سال قبل از سال 57 ایجاد شد و منجر به آمدن امام رحمت الله علیه و پیروزی انقلاب اسلامی شد، رَحِم زایش ادبیات است. کاری به کار هیچ‌کس نداریم؛ چپ باشی، راست باشی، لیبرال یا دین‌دار باشی و…؛ این شرایط، شرایط خلق اثر ادبی است. بعد از انقلاب متأسفانه بلافاصله جنگ را داشتیم این هم شرایط خلق اثر ادبی است. تحریم‌ها و اساساً گذر

زمان ظرفیت خلق ادبیات را دارد. این آدم‌ها هستند که از دل ماجراها باید ایده‌ها و سوژه‌ها را اصطیاد کنند و بپرورانند.

پیروزی انقلاب به رشد ادبی جامعه زنان شتاب بخشید

وی درباره حضور بانوان در عرصه ادبیات گفت: بعد از انقلاب طیف وسیعی از زن‌ها به ادبیات روی آوردند؛ هر چند هیچ‌کدام سیمین دانشور را تکرار نکردند و نتوانستند اثری مثل «سووشون» را خلق کنند، ولی خیلی‌ها آمدند و خودشان را در معرض این کار قرار دادند و این فرصت را انصافاً انقلاب اسلامی برای آن‌ها به وجود آورد.

مؤلف کتاب «سیاحت سیل» درباره تأثیر نویسنده در تبلیغ مکتوب و فرصت‌های پیش روی حوزه علمیه در این باره ابراز داشت: در حال حاضر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در این باره نقش دارند. الان تلفن همراه دست همه هست و فضای مجازی بخشی از ساحت زندگی انسان امروزی شده است. هر چقدر جلوتر می‌رویم انسان بیشتر به آن وابسته می‌شود. حداقل ده میلیون فردِ دغدغه‌مندِ جمهوری اسلامی و مذهبی، دستشان یک تلفن همراه است و همه هم خواندن و نوشتن بلندند، ولی تأثیر چندانی در فضای مجازی نمی‌گذارند. این جماعتی که ما داریم هیچ ارتباطی با متن ادبی فاخر ندارند و انگار از اول انقطاعی بوده و از ازل سر و کار نداشتند.

سنت تقریظ‌نویسی رهبر انقلاب پیام فرهنگ‌سازی دارد

یکی از جاهایی که ما به‌عنوان متولیان امر باید پاسخ‌گو باشیم، این است که چقدر توانستیم این قشر را با ادبیات مرتبط کنیم؟ اینجا باید چه کار کرد؟ اینجا باید جمله بسازیم، نقطه زنی کنیم. اینجا باید بلد باشیم که چه بنویسیم و چه بگوییم. این خیلی مهم است و از کسی بر می‌آید که با ادبیات ارتباط داشته ‌باشد.

وی افزود: سنتی که رهبر انقلاب در امر تقریظ به راه‌انداخته، برای این است که جامعه به ویژه حوزویان کتاب بخوانند و با ادبیات ارتباط بر قرار کنند. ادبیات هست که باعث می‌شود این‌ها حرف خودشان را بزنند و حرف را درست بزنند و حرف حق را درست بیان کنند. اولین گام در حوزه تبلیغ مکتوب این است که مردم کتاب بخوانند.

فیروزجایی ضرورت شور همگانی در مسیر کتابخوانی و نویسندگی را به دنیای کشتی تشبیه کرد و گفت: چرا کشتی مازندران موفق است و در فواصل زمانی کوتاه، استعدادهای جدیدی را رو می‌کند. به‌خاطر اینکه اولاً مردمش کشتی دوست هستند، دوماً کشتی خانه‌ها پر از نوجوان‌هاست و حتی در زندگی‌شان کشتی جریان دارند. در عروسی‌ها، یکی از برنامه‌های اصلی جشن عروسی برگزاری مسابقات کشتی لوچو بود و مسابقات کشتی برگزار می‌شد. معلوم است از دل این جمعیت دو سه میلیونی حسن یزدانی و کامران قاسم پور بر می‌خیزد و آوازه جهانی پیدا می‌کند.

مدرس داستان نویسی ابراز کرد: ما جماعتی داریم که با کتاب و متن ارتباط خوبی ندارد و حوزه علمیه اگر می‌خواهد امر تبلیغ مکتوب را جدی بگیرد پیش‌نیاز این است که لااقل همسران طلاب و فضلا را ترغیب به امر خواندن کند. این کنشگری‌های جزئی و سطحی را مدیریت می‌کند و منجر به تولید آثار ارزشمند می‌شود.

رمان‌نویس حوزوی در چرایی موفقیت طلاب در جشنواره‌های ادبی گفت: هر دوره از جشنواره جلال را در نظر بگیرید، بالاخره طلبه‌ها، یا داور هستند یا نامزد؛ این طلبه‌ها از یک جمع 150 هزار نفری کتاب‌خوان بر آمدند. حالا در جاهای دیگر هم هست. مثلاً در رشته فلسفه، در دوره دکتری دانشگاه تهران یک طلبه بود، در کارشناسی‌ارشد که زیاد بود.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا تا به حال در کارهایش به بن‌بست رسیده یا نه، گفت: اگر کسی گفت به مشکل بر نخوردم، معلوم است که کارش را جدی نگرفته ‌است. به بن‌بست نرسیدم، ولی با موانع اساسی بر خورد داشته‌ام و از آنها گذر کردم.

در تاریخ غنی هستیم باید به ثبت و ضبط شفاهی اهمیت داد

فیروزجایی درباره اهمیت تاریخ شفاهی در ادبیات گفت: در تاریخ، غنی هستیم و ظرفیت ما خیلی بیشتر از چیزی است که در دست داریم. کتاب از «سلاخ‌خانه تا مهدیه» روایت‌های یک نفر از نزدیکان مرحوم کافی از کافی است؛ ولی شاید اگر خیلی از مسائل با آقای کافی مصاحبه می‌شد، بیان و ثبت می‌شد که الان امکانش نیست. بسیاری از این محتواها با شخصیت‌ها دفن می‌شوند. خیلی بیشتر از این باید به ثبت و ضبط تاریخ شفاهی اهتمام بورزیم.

وی درباره سیاستگذاری حوزه در این باره ابراز داشت: در حوزه باید کارهایی انجام شود که جریان‌ساز باشد. مجموعه‌ای از فعالیت‌ها که به خروجی می‌رسد پیگیری شود؛ حالا یک کار از جشنواره برمی‌آید، یا بانک شخصیت‌ها تهیه بشود و اساساً افرادی که در حوزه روایت تاریخ شفاهی فعال هستند به ثبت و ضبط خاطرات دعوت بشوند و از علما درخواست شود که روزنوشت داشته ‌باشند و خاطرات خودشان را بنویسند.

گفتنی است، «زخم خیابان» تازه‌ترین رمان مهدی کرد فیروزجایی است. این اثر، داستان نوجوانی دبیرستانی به‌ نام «شروین» است که دوستش «شباهنگ» به ‌دلیل شرکت در فتنه ززآ سال 1401 در تهران دستگیر می‌شود. رسانه‌ها خبر از این می‌دهند که مأمورها به شباهنگ تعرض کرده‌اند. مهم‌ترین ویژگی کتاب «زخم خیابان»، قصه و تعلیق پرکشش آن است. داستان این رمان نوجوان، دارای پیرنگی پرکشمکش است و به لحاظ موضوعی و محتوایی به یکی از موضوعات درخور توجه مانند اعتراضات خیابانی می‌پردازد که هر از چند گاهی در کشور اتفاق می‌افتد و نوجوانان یا جوانانی را با خود همراه می‌کند؛ البته بدون اینکه به عواقب آن آگاهی داشته باشند.

گفت و گو از بابک شکور زده

انتهای‌پیام/