همچنین سهم ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون از میزان مرگ‌ومیر کشور نیز ۱۲.۶ درصد بوده؛ این درحالی است که گفته می‌شود مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در ایران پایین‌تر از میانگین جهانی است. از طرفی طبق آخرین بررسی وزارت بهداشت، هزینه مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سال گذشته نیز ۱۲میلیارد دلار یعنی حدود ۶۰۰هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

آلودگی هوا، دومین عامل مرگ‌ومیر در جهان

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره پیامدهای آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا می‌تواند پیامدهای متعددی داشته باشد و تحت تاثیر قرار گرفتن حوزه سلامت از آثار پدیده آلودگی هوا محسوب می‌شود.

براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا، دومین عامل مرگ‌ومیر در جهان است. در این میان فشارخون، نخستین علت مرگ‌ومیرهاست که در این زمینه هم بررسی‌ها نشان می‌دهد بخشی از علل شیوع فشار خون به دلیل آلودگی هواست.

دکتر عباس شاهسونی گفت: میزان مواجهه استان‌های کشور ما با پدیده آلودگی هوا از الگوی جهانی پیروی می‌کند؛ یعنی شدت آلودگی هوای استان‌های کشور یکسان نیست. به عنوان مثال توفان‌های گردوغبار برخی مناطق کشور مانند شهر زابل سبب افزایش میزان غلظت ذرات معلق شده، به نحوی که میانگین غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون شهر زابل بسیار بالاتر از توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت است. همچنین میانگین غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ شهر تهران و کشور بیش از توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت است.

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در این باره بیان کرد: بررسی مقابله‌ای میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون کشور با توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت، بیانگر آن است که اختلاف چشمگیری میان این دو مولفه وجود دارد. نه‌تنها وضعیت میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون کشور با توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت بسیار فاصله دارد، بلکه میانگین ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون با استاندارد ملی ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون هم تفاوت دارد و حدود ۲.۵ برابر استاندارد ملی است.

استاد دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره شدت آلودگی هوای کشور گفت: نتایج بررسی وزارت بهداشت نشان می‌دهد میزان ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون در ۲۵درصد از روزهای سال گذشته حدود ۱۵میکروگرم بر مترمکعب کمتر بوده و همچنین در ۷۵درصد روزهای سال گذشته‌ (۱۴۰۲) از توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت بیشتر است.

شاهسونی با بیان اینکه امسال آلودگی هوای کلانشهرها از هفته پایانی آذر ماه آغاز شده، توضیح داد: تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی دولتی از ابتدای دی ماه سال جاری به دلیل بیماری‌های تنفسی غیرعفونی حدود ۳۰درصد افزایش یافته است. به طور قطع، افزایش مراجعه به مراکز درمانی سبب تحمیل هزینه بیشتر بر سیستم بهداشتی و درمانی کشور می‌شود و همچنین هزینه‌هایی برای مردم به دنبال دارد.

اهمیت ایجاد هماهنگی بین نهادهای تاثیرگذار

عضو هیات علمی گروه محیط‌زیست دانشگاه تهران نیز در این باره اظهار کرد: تکالیف، وظایف و قوانین مشخص شده در حوزه آلودگی هوا زمانی اثربخش است که هماهنگی مناسب و دقیقی بین نهادهای مرتبط وجود داشته باشد. ولی ما در این زمینه انگار یک کشتی را تکه تکه کرده و تبدیل به قایق‌های کوچکی کرده‌ایم. غافل از این که برای مقابله با توفان به کشتی بزرگ نیاز داریم.

مظاهر معین‌الدینی در ادامه افزود: برای مشکلی با این ابعاد، نیاز به یک عزم منطقه‌ای و ملی داریم که بخشی از این موضوع به دولت برمی‌گردد. ما اسناد بالادستی مهمی داریم که یکی از آنها چشم‌انداز جمهوری اسلامی در افق ۱۴۰۴ است. بر اساس این سند قرار بود که یک کشور توسعه یافته باشیم و این توسعه‌یافتگی در حوزه محیط زیست‌تاثیر و اهمیت خاص خود را دارد.

عضو هیات علمی گروه محیط‌زیست دانشگاه تهران افزود: در بررسی جزئیات مربوط به آلودگی هوا بخش‌هایی پنهانی در زمینه نحوه کنترل آلودگی هوا وجود دارد، مثل استانداردسازی خودروها و واردات آن که در این خصوص باید متخصصان اقتصادی و صنعتگران پای کار بیایند.

وی افزود: همچنین در مورد استانداردسازی خودروها، معاینه‌فنی و اثر بخشی آن را باید بررسی کرد. ما قوانینی در بخش خودروهای فرسوده داشتیم و زمانی که قانون هوای پاک مطرح و مصوب شد، در سال‌های ابتدایی خیلی از خودروهای فرسوده از رده خارج شدند. اما به دلایلی نتوانستیم این طرح را پیش ببریم.

این پژوهشگر اظهار کرد: ایجاد هماهنگی بین نهادهای تاثیرگذار خود به عنوان یکی از بخش‌های موثر در حوزه مدیریت هوا جزو مشکلات پنهان آن محسوب می‌شود. در این راستا دولت، مجلس و سایر قوا می‌توانند با تنظیم اصول و طراحی یک مسیر دقیق این همکاری نهادها را مدیریت کنند.

وی خاطر نشان کرد: پس لازم است یک نهاد و قرارگاهی در حوزه آلودگی هوا تشکیل شود که تمام نهادهای زیربط را کنار یکدیگر بیاورد و در راستای یک هدف مشخص به مقصد برساند.