خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: آب مایه حیات است، جمله‌ای کلیشه‌ای که تکرارش اهمیت آن را کم‌رنگ کرده، تشکیل جوامع بشری و تمدن‌ها همواره وابسته به این عنصر مهم است و بشر با استفاده از آب برای خود غذا تولید کرده و در آینده نیز تولید می‌کند، دید کوته فکرانه به این نعمت خدادادی، زنگ خطر طبیعت را به صدا درآورده و انسان را در این برهه حساس کنونی وارد چالش جدی به نام بحران کم‌آبی ساخته است.

کمبود آب، بحران کم آبی، تنش آبی لغاتی که چند سالی است بیشتر از هر زمانی دیگر شنیده می‌شود و چندین سال است که از مسئله خطرات کم آبی با شعارهای مختلف و به روش‌های مختلف به همه مردم گوشزد می‌شود و بارها از کارشناسان شنیده شده که جنگ سوم جهانی بر سر آب خواهد بود، در کشور ما که مساحت زیادی را کویر و بیابان تشکیل می‌دهد مصرف آب در بخش‌های متفاوت به حدی زیاد است که عملاً راندمان مصرف را نمی‌توان مثبت ارزیابی کرد، همواره راهکارهای بسیاری برای حفظ منابع آبی توسط کارشناسان ارائه شده اما عملی کردن این راهکارها نیازمند همکاری و ایجاد احساس خطر در جامعه است تا بحران کم‌آبی را بتوان کنترل کرد.

کاهش میزان بارندگی و نیاز روزافزون بشر به تولید غذا با توجه به رشد جمعیت باعث عدم توازن در چرخه آب در طبیعت شده است، به زبان ساده می‌توان این مساله را بیان کرد که در منابع آبی دخل و خرج متعادل نبوده و همواره استفاده بی‌رویه بشر از آب، باعث پدید آمدن بحران کم‌آبی شده است، در جوامع بشری کمتر توسعه‌یافته بدون توجه به عواقب هدر رفت آب از منابع آبی استفاده می‌شود و در حال حاضر استفاده از روش‌های نوین استحصال آب یکی از مهمترین دغدغه‌های حکومت‌ها است.

استان کرمانشاه به عنوان یکی از استان‌هایی که طی سال‌های اخیر در بسیاری از مناطق روستا و شهری با مشکلات کم آبی رو به رو شده و به گفته مسئولان حوزه آب در استان کرمانشاه بیش از ۷۰ هزار نفر از جمعیت روستاییان کرمانشاه به دلیل خشکسالی‌های اخیر به دلیل کاهش بارندگی، خشک شدن چاه‌ها و کاهش میزان آب در سفره‌های زیر زمینی با تنش آبی شدیدی مواجه شده‌است.

کمبود بارش‌ها و افزایش برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی منجر به افت شدید منابع آبی شده است و هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ در نیامده است و مجموعه اقداماتی که تا کنون در ارتباط با تأمین آب انجام شده عمدتاً در زمینه مدیریت تولید و عرضه آب بوده و کمتر به مصرف توجه شده است.

برای اصلاح الگوی مصرف لازم است آموزش‌هایی توسط رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی ارائه شود و ضرورت صرفه جویی در مصرف آب و حفظ منابع آبی و خطرات و بحران‌های مربوط به کمبود به صورت شفاف برای مردم بیان شود.

همایش‌های علمی در حوزه آب در دستور کار

در همین راستا و با توجه به ضرورت‌های نگاه ویژه به این حوزه، دومین همایش ملی جغرافیا و پایداری محیط، منابع و مسائل آب و چشم انداز آن در ایران به میزبانی دانشگاه رازی کرمانشاه در اواخر آبان سال جاری برگزار شد.

این همایش با محورهای منابع آبی کشور، برنامه‌های توسعه اول تا ششم دولت با رویکرد پیشگیری از وقوع بحران‌های آبی و برنامه توسعه هفتم دولت برای حل پایدار مسائل آبی کشور برگزار شد.

شرکت کنندگان در این همایش به صورت وبیناری و حضوری مقاله‌های خود را ارائه دادند که در این همایش علمی، آثار و مقالات برگزیده مورد تجلیل قرار گرفته و در مجلات معتبر داخلی و خارجی به چاپ خواهند رسید.

دانشگاه کلید خروج از چالش‌های آبی

ایرج جباری عضو هیأت علمی دانشگاه رازی و دبیر علمی دومین همایش ملی «جغرافیا و پایداری محیط» در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: برای چالش‌های پیش روی آب در کشور باید راهکارهای اساسی ارائه گردد و دانشگاه در این زمینه کمک کننده است.

وی افزود: دانشگاه می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های علمی خود یک نقش مرجع را برای حل مشکلات مختلف جامعه داشته باشد، اما متأسفانه تاکنون آنگونه که باید به این مسئله توجه نشده است، درحالیکه جامعه دانشگاهی در جریان آخرین و بروزترین اتفاقات جهانی در هر حوزه‌ای قرار دارند.

دبیر علمی دومین همایش ملی جغرافیا و پایداری محیط از تلاش این همایش برای کمک به حل برخی از چالش‌های آب خبر داد و گفت: آلودگی آب، مصرف بی رویه، آب‌های زیرزمینی و تجدید ناپذیر، از مهمترین این چالش‌ها هستند که هرکدام تبعات منفی زیادی را به دنبال دارند.

وی خاطرنشان کرد: فرونشست زمین به علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی اتفاق افتاده که به هر میانی که برداشت‌ها بیشتر باشد بیشتر خواهد شد.

جباری با تأکید بر اینکه برای حل مشکلات جامعه باید با علم و دانشگاه‌ها ارتباط برقرار کرد، یادآور شد: کل زندگی موجودات زنده وابسته به آب هستند، برای استفاده طبیعت و انسان از آب نیاز به مدیریت مناسب داریم، لذا راهکارهایی باید از سوی دانشگاه‌ها برای مدیریت آب ارائه شود.

چالش‌های اجتماعی پیش روی منابع آبی کشور

آئیژ عزمی عضو هیأت علمی دانشگاه رازی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای حل مشکلات حوزه آب باید به مباحث علمی توجه ویژه داشت که برگزاری نشست‌های علمی و همایش‌های علمی در این حوزه تأثیر خاصی خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: چالش‌های اصلی ایران در ارتباط با منابع آبی کشور، برنامه‌های توسعه اول تا ششم و رویکرد پیشگیری از وقوع بحران‌های آبی، کفایت برنامه توسعه هفتم دولت برای حل پایدار مسائل آبی کشور و چالش‌های اجتماعی پیش روی منابع آبی کشور با توجه به برنامه هفتم توسعه، در همایش ملی «جغرافیا و پایداری محیط» بررسی شد که می‌توان برای بهره گیری از مقالات این همایش همکاری پیوسته‌ای میان دستگاه‌های متولی حوزه آب و دانشگاه شکل گیرد.

بهره‌برداری از ۱۲ سد آبی در استان کرمانشاه

مرتضی حسن‌آبادی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ۱۲ سد استان کرمانشاه در حال بهره‌برداری است برای کشاورزی استفاده می‌شوند.

وی افزود: با توجه به بارندگی‌های اخیر در چند روز گذشته حجم آب بارندگی جمع شده پشت سدها هم اکنون ۵۴ درصد است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تصریح کرد: تعداد حلقه چاه‌های مجاز در استان کرمانشاه بالای ۱۲ هزار حلقه چاه و تعداد حلقه چاه‌های غیر مجاز ۴۷۰۰ حلقه است.

حسن‌آبادی گفت: از چاه‌های مجازی که دارای پروانه بهره‌برداری هستند در مصارف آب شرب، کشاورزی و صنعت استفاده می‌شود.

وی افزود: برای محقق شدن برنامه‌ای برای مسدود شدن ۶۰۰ حلقه چاه در سال ۱۴۰۳ به ما داده شده است.

حسن‌آبادی گفت: ۱۱.۸ هکتار از اراضی بستر رودخانه‌ها آزادسازی و از تصرف افراد سودجو خارج شد.

افزایش بارش‌ها نسیت به سال زراعی گذشته

محمدعلی زورآوند مدیرکل هواشناسی استان کرمانشاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: میزان بارش‌ها در میانگین بلند مدت نسبت به سال گذشته در استان کرمانشاه کاهش داشته است.

وی افزود: این کاهش در استان کرمانشاه ۱۶ درصد تغییر بارش امسال نسبت به میانگین طولانی مدت سال گذشته است.

مدیرکل هواشناسی استان کرمانشاه تصریح کرد: میزان بارش‌ها در استان کرمانشاه نسبت به سال زراعی گذشته تا امروز ۲ درصد افزایش داشته است.

وی ادامه داد: میزان بارش در یک سال زراعی در استان کرمانشاه و مجموع میانگین ایستگاه‌های ثبت بارش ۴۶۸ میلیمتر گزارش شده و از این حیث مشکلی در استان نداریم.