به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، در فضایی که بازار خودروهای تجاری و مسافری ایران در سال‌های اخیر زیر سایه پیکاپ‌ها، کامیونت‌ها و حتی SUV های جادار قرار گرفته، ون‌های مسافری با کاربری ترکیبی از حمل‌ونقل سازمانی تا مصارف خانوادگی و توریستی درحال تجربه‌ رقابتی محدود در سبد محصولات خودروسازان هستند.

هرچند نبود استراتژی بلندمدت، قیمت‌های بالا، خدمات ناقص و کمبود تنوع محصول، همچنان موانع مهمی بر سر راه گسترش این بخش از بازار محسوب می‌شوند، اما سه ون شاخص در حال حاضر توانسته‌اند به‌عنوان نمایندگان واقعی این کلاس، نگاه بخشی از بازار را به‌خود جلب کنند. این سه خودرو شامل هیوندای H۳۵۰ مونتاژ سروش‌موتور، فیات دوکاتو مونتاژ پارسیان‌موتور و وانا تولید ایران‌خودرو دیزل هستند. هرکدام با ویژگی‌های خاص، مزایا و چالش‌هایی وارد میدان رقابت شده‌اند؛ یکی با برند معتبر و کیفیت ساخت کره‌ای، دیگری با سابقه اروپایی و موتور بهینه و سومی با تجربه طولانی حضور در ناوگان عمومی کشور. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به‌هویت، مشخصات، عملکرد و جایگاه هر یک از این ون‌های مسافری در بازار ایران خواهیم داشت.

هیوندای H۳۵۰؛ پرچمدار مدرن بازار ایران

در میان تمام گزینه‌های موجود، بدون تردید هیوندای H۳۵۰ با فاصله‌ای ملموس مدرن‌ترین، ایمن‌ترین و باکیفیت‌ترین ون مسافری بازار ایران به‌شمار می‌رود. این محصول که توسط شرکت سروش‌موتور مونتاژ می‌شود، نسخه‌ای تقریبا کامل از ون موفق کره‌ای هیوندای است که سال‌ها در بازار اروپا و آسیا حضور فعال داشته است.

از نظر طراحی بیرونی، H۳۵۰ چهره‌ای مدرن، متناسب و کاملا تجاری دارد. خطوط بدنه دقیق، گلگیرهای برجسته، چراغ‌های جلو با چیدمان هوشمندانه و ورودی‌های هوا، تصویری حرفه‌ای از یک ون چندمنظوره ترسیم کرده‌اند. اما آن‌چه H۳۵۰ را فراتر از رقبا قرار می‌دهد، فضای داخلی بزرگ، ارگونومی مناسب و سطح بالای تجهیزات ایمنی و رفاهی است. در نسخه مسافری این خودرو، ظرفیت ۱۴ تا ۱۶ سرنشین به‌صورت استاندارد پیش‌بینی شده و چیدمان صندلی‌ها نیز با هدف حداکثر آسایش طراحی شده است.

موتور ۲.۵ لیتری توربودیزل با قدرت حدود ۱۵۰ اسب‌بخار، در کنار گیربکس ۶ سرعته دستی، ترکیبی مناسب از توان و صرفه‌جویی در مصرف سوخت را ارائه می‌دهد. عملکرد نرم موتور در دورهای پایین، گشتاور کافی برای حرکت در شیب‌ها و قابلیت اطمینان بالا سبب شده است این ون برای مصارف سنگین‌تر مانند مسیرهای بین‌شهری نیز گزینه‌ای منطقی باشد. علاوه‌بر این، بهره‌مندی از سیستم‌های ترمز ABS، کنترل پایداری، کیسه‌هوای راننده و سرنشین، سیستم تهویه مجزا و حتی مانیتور عقب، سطح ایمنی و راحتی بالایی به‌همراه دارد.

نکته مهم اما قیمت تمام‌شده H۳۵۰ است که با وجود مونتاژ داخلی، همچنان در دسته‌ خودروهای نسبتا گران‌قیمت قرار می‌گیرد. البته اگر نگاه مشتریان به هزینه نگهداری پایین‌تر، دوام بیشتر و کارایی بالای این ون باشد، شاید این قیمت توجیه‌پذیرتر به‌نظر برسد. از سوی دیگر، سابقه سروش‌موتور در فروش و خدمات پس از فروش سنگین، می‌تواند اطمینان خوبی برای خریداران سازمانی فراهم آورد.

فیات دوکاتو؛ گزینه اروپایی با موتور کم‌مصرف

در کنار هیوندای، ون فیات دوکاتو نیز به‌عنوان یک محصول اروپایی‌الاصل، توسط شرکت پارسیان‌موتور وارد بازار ایران شده است. این خودرو که در اصل طراحی و توسعه آن توسط فیات-کرایسلر انجام شده و در کشورهای مختلف از جمله ایتالیا، فرانسه و ترکیه تولید می‌شود، از سال ۱۴۰۲ وارد سبد محصولات پارسیان‌موتور شد. طراحی خاص بدنه، عملکرد اقتصادی و شهرت خوب برند فیات در زمینه خودروهای تجاری، سه ویژگی کلیدی این خودرو هستند.

دوکاتو در ایران با موتور ۲.۳ لیتری توربودیزل و گیربکس ۶ سرعته دستی عرضه می‌شود؛ پیشرانه‌ای که برای مصارف شهری و بین‌شهری ایده‌آل است و مصرف سوخت آن در کلاس خود بسیار پایین ارزیابی می‌شود. این موتور با حدود ۱۳۰ اسب‌بخار قدرت و گشتاور بالا، عملکردی روان و قابل

پیش‌بینی دارد که برای رانندگان ناوگان‌های تجاری و گردشگری، نکته‌ای بسیار مهم محسوب می‌شود. کابین دوکاتو با تمرکز روی سادگی، دوام و کاربری طراحی شده است. در نسخه‌های واردشده به ایران، چیدمان ۱۴ نفره با تهویه جداگانه، سیستم روشنایی سقفی و کف‌پوش ضدسایش وجود دارد.

اگرچه طراحی داخلی آن در مقایسه با H۳۵۰ ساده‌تر است، اما کیفیت متریال و فضای سر و پای سرنشینان در سطح مطلوبی قرار دارد. ضمن آن‌که طراحی صاف دیواره‌ها و سقف، امکان شخصی‌سازی بهتر و نصب تجهیزات جانبی مانند مانیتور، یخچال یا قفسه‌های توریستی را فراهم می‌کند.

قیمت دوکاتو در مقایسه با H۳۵۰ کمی پایین‌تر است و این می‌تواند برای برخی مشتریان که به‌دنبال یک ون اقتصادی‌تر با برند اروپایی هستند، مزیت محسوب شود. اما نقطه‌ضعف اصلی این خودرو، وضعیت خدمات پس از فروش و تامین قطعه است. پارسیان‌موتور به‌عنوان یک عرضه‌کننده نوپا در بازار خودروهای تجاری، هنوز شبکه خدمات گسترده‌ای مانند رقبای باسابقه ندارد و همین موضوع می‌تواند در بلندمدت چالشی برای ناوگان‌های پرتردد باشد.

وانا؛ قدیمی اما همچنان در میدان

در کنار دو گزینه مدرن بالا، ون وانا که توسط ایران‌خودرو دیزل عرضه می‌شود، همچنان یکی از بازیگران فعال بازار ون‌های مسافری ایران است. این خودرو که در اصل بر پایه ون جین‌بی چینی و با الهام از تویوتا هایس قدیمی طراحی شده، بیش از یک دهه است که در بازار حضور دارد و همچنان به‌صورت محدود تولید می‌شود.

وانا با موتور ۲.۷ لیتری بنزینی تویوتا، گیربکس دستی و ظرفیت ۱۳ نفره، شاید از نظر طراحی و فناوری فاصله زیادی با H۳۵۰ یا دوکاتو داشته باشد، اما چند ویژگی مهم باعث شده که هنوز مورد توجه خریداران سازمانی، تاکسیرانی و آمبولانس قرار گیرد. مهم‌ترین مزیت آن قیمت پایین‌تر، فراوانی قطعات، هزینه نگهداری کمتر و در دسترس بودن خدمات پس از فروش است. طراحی داخلی وانا بسیار ساده است و تجهیزات ایمنی آن در سطح پایه قرار دارد. ترمز ABS و تهویه‌مطبوع تک‌مداره از معدود امکانات این خودرو هستند.

با این حال، دوام فنی نسبتا مناسب، تجربه چندین ساله ناوگان‌های دولتی با آن و تعمیرپذیری بالا باعث شده‌اند که در برخی استان‌ها و شهرستان‌ها همچنان گزینه قابل اتکایی باشد. بدیهی است که وانا گزینه‌ای برای مصارف لوکس یا رقابت با خودروهای مدرن نیست. اما برای آن ‌دسته از مشتریانی که به‌دنبال ون ارزان‌قیمت برای استفاده روزمره، جابه‌جایی کارکنان یا سرویس هستند، این خودرو هنوز هم منطقی به‌نظر می‌رسد. ضمن آن‌که زیرساخت خدمات پس از فروش ایران‌خودرو دیزل، مزیتی مهم در مقایسه با برندهای تازه‌وارد محسوب می‌شود.

سه گزینه برای سه نیاز متفاوت

با مقایسه سه ون فعال در بازار ایران می‌توان به این نتیجه رسید که هرکدام برای طیفی خاص از نیازها طراحی شده‌اند.

هیوندای H۳۵۰ انتخاب نخست برای ناوگان‌های تشریفاتی، گردشگری سطح بالا و موسسات بین‌ شهری است که به‌دنبال کیفیت و دوام هستند.

فیات دوکاتو می‌تواند گزینه‌ای جذاب برای ناوگان‌های هوشمند و خصوصی باشد که به‌راندمان سوخت و طراحی اروپایی اهمیت می‌دهند. وانا نیز برای مشتریانی با بودجه محدود، استفاده شهری و تاکید بر خدمات و هزینه نگهداری، همچنان یک انتخاب کارآمد است.

اگر نگاهی کلان‌تر به بازار بیندازیم، نبود تنوع در کلاس ون‌های مسافری، فرصت مغفولی است که می‌تواند با اصلاح قوانین واردات، حمایت از مونتاژکنندگان داخلی و گسترش خدمات پس از فروش، به بخش پررونق‌تری در بازار خودروهای تجاری ایران تبدیل شود.