به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران , ایران با برخورداری از حدود 5800 کیلومتر خط ساحلی در شمال (دریای خزر) و جنوب (خلیج فارس و دریای عمان)، ظرفیت‌های بی‌بدیلی در حوزه اقتصاد دریا محور دارد. در حالی که سال‌هاست پتانسیل‌های نفتی کشور در کانون توجه بوده، به نظر می‌رسد زمان آن فرا رسیده که به دریا به عنوان یک موتور محرکه قدرتمند برای تجارت، توسعه و ایجاد ثروت پایدار نگاه شود. اما سوال اینجاست که این ظرفیت تا چه اندازه می‌تواند در عمل به توسعه اقتصادی ایران کمک کند؟

موقعیت ژئوپلیتیک و ترانزیت:
ایران در چهارراه مسیرهای ترانزیتی بین‌المللی قرار دارد. سواحل جنوبی ایران در خلیج فارس و دریای عمان، به ویژه بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور، می‌توانند نقش حیاتی در اتصال آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد و مسیرهای کشتیرانی بین‌المللی ایفا کنند.
این کریدور با محوریت دریا، می‌تواند حجم عظیمی از کالاها را از هند به روسیه و اروپا منتقل کند و درآمد ترانزیتی قابل توجهی برای ایران به ارمغان آورد.

صنایع دریایی و کشتیرانی:
با تمرکز بر توسعه و نوسازی ناوگان کشتیرانی تجاری و صیادی، می‌توان سهم ایران را در حمل‌ونقل دریایی منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش داد.
احیا و توسعه صنعت کشتی‌سازی و تعمیرات کشتی، علاوه بر ایجاد شغل، می‌تواند به خودکفایی کشور در این حوزه کمک کند.

شیلات و آبزی‌پروری:
دریاهای ایران دارای ذخایر غنی از ماهیان و آبزیان هستند. توسعه صید و فرآوری محصولات شیلاتی و صادرات آن‌ها، ارزآوری قابل توجهی دارد.
 پتانسیل عظیم آبزی‌پروری در سواحل و مناطق ساحلی، به ویژه در پرورش میگو و ماهیان پرورشی، می‌تواند به یکی از ستون‌های اقتصاد غیرنفتی تبدیل شود.

گردشگری دریایی و ساحلی:
سواحل زیبای خلیج فارس، جزایر کیش، قشم و هرمز، و همچنین سواحل خزر، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دریایی، ورزش‌های آبی، اکوتوریسم و گردشگری فرهنگی دارند.
با توسعه هتل‌ها، تفریحات آبی و زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی، می‌توان میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی را جذب کرد.

تانسیل تولید انرژی از باد در مناطق ساحلی و از امواج دریا در برخی نقاط وجود دارد که می‌تواند به تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور کمک کند.

چالش‌ها و موانع: موانع پیش روی یک رویا

برخی بنادر ایران نیازمند نوسازی و توسعه هستند تا بتوانند حجم بیشتری از کالاها را با سرعت و کارایی بالا جابجا کنند. تجهیزات تخلیه و بارگیری نیز در برخی موارد قدیمی است.

عدم توسعه کافی شبکه ریلی و جاده‌ای به بنادر، مانع بزرگی در بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های ترانزیتی است.

موانع قانونی و بوروکراتیک:

 قوانین و مقررات پیچیده و متعدد در حوزه‌های تجارت دریایی، سرمایه‌گذاری و محیط زیست دریایی می‌تواند مانع توسعه باشد.

 وجود نهادهای متعدد متولی در حوزه دریا و عدم هماهنگی کافی میان آن‌ها، برنامه‌ریزی یکپارچه را دشوار می‌کند.

محدودیت‌های سرمایه‌گذاری:

 توسعه اقتصاد دریا محور نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان دولتی و خصوصی است که در شرایط کنونی با محدودیت‌هایی مواجه است.

حریم‌ها و ریسک‌های سیاسی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی را با مشکل مواجه کرده است.

مسائل زیست‌محیطی:

 آلودگی‌های نفتی و صنعتی، صید بی‌رویه و تخریب سواحل، تهدیدی جدی برای پایداری منابع دریایی و پتانسیل‌های گردشگری و شیلات است.

به گزارش اکونیوز، اقتصاد دریا محور می‌تواند نقشی محوری در آینده توسعه اقتصادی ایران ایفا کند. این حوزه نه تنها پتانسیل عظیمی برای افزایش درآمدهای ارزی و ایجاد شغل دارد، بلکه می‌تواند به تنوع‌بخشی اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت کمک کند.

برای تحقق این مهم، نیاز به یک برنامه راهبردی جامع و بلندمدت، سرمایه‌گذاری‌های هدفمند، اصلاح قوانین و مقررات، و هماهنگی میان تمامی نهادهای ذی‌ربط است.

تمرکز بر تکمیل زیرساخت‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین، و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، می‌تواند ایران را به یک قدرت دریایی منطقه‌ای و بازیگر مهم در تجارت جهانی تبدیل کند. نادیده گرفتن این پتانسیل، فرصتی بزرگ را از دست خواهد داد.