سؤالی که ممکن است برای برخی مطرح شود این است که چه عاملی سبب میشود بعد از گذشت قرنها، هنوز قلوب بسیاری با یاد امام حسین علیهالسلام بلرزد و اشک از دیدهها جاری شود؟ آیا این اشک و اندوه صرفاً یک عادت یا تأثیر فضای احساسی است یا ریشهای عمیقتر در جان و فطرت انسان دارد؟
پیامبر اکرم صلیالله علیه و آله درباره جایگاه و اثر شهادت امام حسین علیهالسلام در دل مؤمنان فرمودهاند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لا تَبْرُدُ أَبَداً» یعنی «همانا برای شهادت حسین، در دلهای مؤمنان، حرارت و شوری است که هرگز سرد و خاموش نمیشود.» و نیز فرمودند: «لا یَذْكُرُهُ مُؤْمِنٌ إِلا بَكَى» یعنی «هیچ مؤمنی نیست که حسین را یاد کند، جز آنکه بر او میگرید.»
این بیان نورانی پیامبر صلیالله علیه و آله نشان میدهد که اندوه و سوز بر امام حسین علیهالسلام، تنها یک واکنش عاطفی نیست، بلکه حقیقتی فطری و الهی است که در ژرفای دل مؤمنان جای گرفته است. چنین پیوندی، ریشه در خلقت دارد و از جانب پروردگار در نهاد انسانهای پاکسرشت نهاده شده است. از اینرو، پیوند با عاشورا، نهفقط احساسی گذرا، بلکه ارتباطی همیشگی، زنده و مقدس است؛ پیوندی که شعلههای آن، همواره در جان مؤمنان روشن میماند و عزای سیدالشهدا علیهالسلام را تا همیشه در دلها زنده نگه میدارد.
بنابراین گریه بر اباعبدالله، صرفاً واکنشی نفسانی و گذرا نیست، بلکه شعلهای است الهی که حرارت آن دلهای بیدار را گرم نگه میدارد و دلیل آن، پیوند وجودی مؤمنان با حقیقت و عدالت است. عشقی که در دل پاکان به امام حسین شکل میگیرد، واکنش طبیعی جان به فریاد مظلومیت و عهد با آرمانهای بلند انسانی است.
اگر به تاریخ انبیاء الهی و پیامبران عظیمالشأن بنگریم، درمییابیم که حتی پیش از واقعه کربلا، بسیاری از پیامبران با آگاهی از مصائب امام حسین علیهالسلام در پرتو وحی الهی بر مظلومیت و شهادت او گریستند. این واقعه، نمایانگر آن است که پیوند میان فطرت پاک و سوز بر مصائب حق و حقیقت، اختصاص به عصر خاصی ندارد و تمام پاکان تاریخ اشک و اندوه خود را نثار سیدالشهدا کردهاند.
گریه بر امام حسین علیهالسلام نه فقط تجلی محبت است، بلکه واکنش به مظلومیت مطلق و ستم آشکار در واقعه عاشورا محسوب میشود. احساس اندوه نسبت به ظلمی چنان بزرگ و بیپاسخ، واکنشی طبیعی و انسانی است که فطرت هر انسان آزادهای را برمیانگیزد. این اشک، زبان بیزبانی عدالتخواهان و نشانه بیزاری از پلیدی و ظلم و دوستی با حقیقت و آزادگی است.
در بُعد اجتماعی و جهانی، اشک بر امام حسین علیهالسلام عاملی در احیای ارزشهای انسانی است. شعله عاشورا فقط دل مسلمانان را نگدازنده، بلکه بسیاری از آزادگان جهان با یادآوری مظلومیت حسین بن علی(ع) و یارانش اندوهگین شدهاند. الگو گرفتن بسیاری از رهبران آزادیخواه در تاریخ معاصر از قیام حسین و گریه بر او، نشانه جهانی بودن این حرارت جاودان است.
گریه بر امام حسین علیهالسلام علاوه بر سر زنده ماندن ارزشهای انسانی و دینی، عامل پالایش دل و پیوند خوردن انسان با منبع نور و حقیقت است. این اشک، سوختی برای ادامه راه آزادگی و ضمانتی برای باقی ماندن یاد حقطلبان در تاریخ است. به همین خاطر، حرارت شهادت حسین هیچگاه در دل مؤمنان خاموش نمیشود و یاد و نامش همواره با اشک و سوز دلهای پاک همراه خواهد بود.