به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ، در کشورهای مختلف جهان، دولت‌ها نقش محوری در تسهیل این انتقال را بازی کرده‌اند. اما در ایران، این فرآیند با چالش‌های متعددی مواجه است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق دولت است.

 *نقش دولت در تسریع انتقال به اقتصاد دیجیتال

دولت به عنوان نهادی که مسئولیت تنظیم‌گذاری، سیاست‌گذاری، و ایجاد محیط مناسب برای رشد اقتصادی را برعهده دارد، باید در فرآیند انتقال به اقتصاد دیجیتال نقش برجسته‌ای ایفا کند. در این زمینه، نقش دولت می‌تواند به سه بخش اصلی تقسیم شود: تنظیم‌گذاری، سرمایه‌گذاری در فناوری و آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی.

1. تنظیم‌گذاری و ایجاد قوانین مناسب
دولت باید قوانین و مقرراتی را وضع کند که حمایت از انتقال به اقتصاد دیجیتال را تسهیل کند. این شامل مدیریت امنیت اطلاعات، محافظت از حقوق مصرف‌کنندگان در محیط‌های دیجیتال، و ایجاد چارچوب‌های قانونی برای معاملات الکترونیکی است. در حال حاضر، یکی از مشکلات اصلی در ایران عدم وجود چارچوب قانونی مناسب برای مدیریت داده‌ها و حفاظت از حریم خصوصی است. این موضوع باعث می‌شود مردم و شرکت‌ها از استفاده از خدمات دیجیتالی با احتیاط بیشتری رفتار کنند.

همچنین، دولت باید با ایجاد قوانین مناسب، محیطی را فراهم کند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی بدون نگرانی می‌توانند در فناوری‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند. برای مثال، وضع قوانینی که حمایت از استارتاپ‌های فناوری را تسهیل کند، می‌تواند به رشد این بخش کمک کند.

2. سرمایه‌گذاری در فناوری 
یکی دیگر از نقش‌های مهم دولت، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری است. این شامل توسعه شبکه‌های اینترنتی سریع، ایجاد داده‌کدهای ملی، و حمایت از پروژه‌های مرتبط با هوش مصنوعی و بلاکچین است. در ایران، دسترسی به اینترنت سریع و پایدار همچنان یکی از مشکلات اصلی است. بسیاری از مناطق کشور به صورت کافی به شبکه‌های اینترنتی دسترسی ندارند، که این موضوع می‌تواند به تعیین کارایی انتقال به اقتصاد دیجیتال تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، دولت باید در سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مربوط به پرداخت الکترونیکی و مدیریت دیجیتال اطلاعات مشارکت کند. برای مثال، توسعه سیستم‌های پرداخت الکترونیکی که امکان استفاده از ارزهای دیجیتال را فراهم کند، می‌تواند به افزایش کارایی سیستم مالی کمک کند.

3. آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی
یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در انتقال به اقتصاد دیجیتال، وجود نیروی انسانی ماهر و آموزش‌دیده است. دولت باید در آموزش و توانمندسازی جوانان و کارکنان در زمینه‌های مرتبط با فناوری‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری کند. این شامل اصلاح برنامه‌های آموزشی مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها، ایجاد دوره‌های آموزشی برای کارکنان، و حمایت از پروژه‌های مرتبط با تحقیق و توسعه است.

در ایران، جوانان به‌عنوان یکی از دارایی‌های اصلی کشور، می‌توانند نقش بزرگی در این انتقال بازی کنند. اما برای اینکه این فرصت به‌خوبی استفاده شود، نیازمند آموزش‌های مناسب و تجهیزات لازم هستند.

 *چالش‌های موجود در انتقال به اقتصاد دیجیتال

با وجود اهمیت این انتقال، در ایران چالش‌های متعددی وجود دارد که باید برطرف شوند:

1. محدودیت‌های فناوری و زیرساخت‌ها
یکی ز چالش‌های اصلی در ایران، کمبود زیرساخت‌های فناوریکه برای انتقال به اقتصاد دیجیتال ضروری است. دسترسی به اینترنت سریع و پایدار در تمام مناطق کشور وجود ندارد، و این موضوع باعث می‌شود بسیاری از فعالیت‌های دیجیتالی با مشکل مواجه شوند. علاوه بر این، کمبود تجهیزات مدرن و نرم‌افزارهای مناسب نیز از دیگر مشکلات این حوزه است.

2. محدودیت‌های سانکشن‌ها
سانکشن‌های بین‌الملی که بر ایران اعمال شده است، ایجاد موانعی برای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش شده است. این موضوع باعث می‌شود که ایران نتواند به طور کامل از ظرفیت‌های خود در زمینه اقتصاد دیجیتال استفاده کند.

3. عدم اعتماد مردم به سیستم‌های دیجیتال
بسیاری از افراد در ایران به دلیل نگرانی‌های مربوط به امنیت اطلاعات و حریم خصوصی، از استفاده از خدمات دیجیتالی باز می‌مانند. این موضوع می‌تواند به کاهش رشد این بخش منجر شود. بنابراین، ایجاد اعتماد و تضمین امنیت اطلاعات یکی از اولویت‌های دولت است.

4. مشکلات مدیریتی و سیاسی
در برخی موارد، عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف دولتی و عدم وجود یک راهبرد کلی برای انتقال به اقتصاد دیجیتال، باعث شده است که این فرآیند با مشکل مواجه شود. همچنین، تصمیم‌گیری‌های سیاسی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر فناوری تأثیر می‌گذارند، می‌توانند این انتقال را کندتر کنند.

5. بازار کار و تغییرات اجتماعی
انتقال به اقتصاد دیجیتال می‌تواند باعث تغییرات عمیق در بازار کار شود. برخی شغل‌ها ممکن است کاهش یابند، در حالی که شغل‌های جدیدی ظاهر می‌شوند. این موضوع نیازمند مدیریت صحیح و آموزش مجدد نیروی کار است. اگر این تغییرات به درستی مدیریت نشوند، می‌توانند باعث ایجاد ناامنی‌های اجتماعی شوند.

*راهکارهای ارائه شده برای غلبه بر چالش‌ها

برای غلبه بر چالش‌های موجود در انتقال به اقتصاد دیجیتال، دولت می‌تواند اقدامات زیر را اتخاذ کند:

1. افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری
دولت باید در سرمایه‌گذاری در شبکه‌های اینترنتی سریع، داده‌کدهای ملی، و فناوری‌های مرتبط با امنیت اطلاعات مشارکت کند.

2. اصلاح قوانین و مقررات
وضع قوانینی که حمایت از استارتاپ‌های فناوری، حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان، و مدیریت امنیت اطلاعات را تسهیل کند.

3. توانمندسازی نیروی انسانی
اصلاح برنامه‌های آموزشی و ایجاد دوره‌های آموزشی برای کارکنان در زمینه‌های مرتبط با فناوری‌های دیجیتال.

4. حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی
ایجاد محیطی قانونی و ثابت که سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند و به آنها اطمینان بخشید.

5. ارتباط بیشتر با جامعه
ایجاد اعتماد مردم به سیستم‌های دیجیتال و توضیح مزایای این انتقال برای آنها.

 *نتیجه‌گیری

انتقال به اقتصاد دیجیتال یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رشد و توسعه اقتصادی ایران است. اما این فرآیند با چالش‌های متعددی مواجه است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق دولت است. با ایجاد زیرساخت‌های فناوری، اصلاح قوانین و مقررات، و توانمندسازی نیروی انسانی، دولت می‌تواند این انتقال را تسهیل کند. همچنین، غلبه بر چالش‌های مربوط به سانکشن‌ها، امنیت اطلاعات، و تغییرات اجتماعی، کلیدی برای موفقیت در این راه است. با انجام این اقدامات، ایران می‌تواند به یک کشور پیشرو در زمینه اقتصاد دیجیتال تبدیل شود.
یادداشت از : دکتر توحید علیخانلو
مدیر عامل و سردبیر ارشد اکونیوز