ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش بخش بین‌الملل خبرگزاری اقتصاد ایران به نقل از IOL، این وب سایت در گزارشی به عملکرد بریکس در بازارهای جهانی پرداخت و نوشت: عملکرد اقتصادی و نیاز ژئوپولیتیکی، نیروهای محرکه‌ای هستند که سبب تغییر از تجارت نفت مبتنی بر دلار شده‌اند.

این تغییر با تحریم‌هایی که غرب در سال 2022 بر ضد روسیه وضع کرد، تسریع شد و مسکو را مجبور به تبادل نفت به صورت روبل، یوان و روپیه کرد. بین سال‌های 2022 و 2023، حدود 78 درصد از صادرات نفت خام روسیه به چین و هند به صورت ارزهای محلی پرداخت شد که این رقم نسبت به 32 درصد در سال 2021 افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد.

ترویج تجارت نفت مبتنی بر یوان به‌دست چین، بزرگترین واردکننده نفت در جهان، رهبری می‌شود. صادرکنندگان بزرگ مانند امارات متحده عربی و روسیه اکنون می‌توانند از طریق بورس نفت و گاز شانگهای به‌صورت یوان معامله کنند و به‌طور کامل از دلار اجتناب کنند. این تغییر با طرح بزرگتر پکن برای کاهش وابستگی به سیاست‌های پولی ایالات متحده و بین‌المللی کردن یوان همخوانی دارد.

گسترش بریکس: تقویت بلوک تجاری نفت

نفوذ بریکس پلاس  بر قیمت‌های جهانی انرژی با افزودن تولیدکنندگان بزرگ نفت شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و مصر به این بلوک بیشتر تقویت شده است. عربستان سعودی که دومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان است، به فروش نفت به یوان اشاره کرده است که ممکن است تحول بزرگی در تجارت بین‌المللی به‌وجود آورد.

پذیرش ایران در بریکس یک گام منطقی بود با توجه به وابستگی طولانی‌مدت آن به مبادله‌های پایاپای و تسویه‌های غیر دلاری به دلیل تحریم‌های ایالات متحده. علاوه بر گسترش توافق‌های تجاری با چین و هند، امارات متحده عربی، به عنوان یک مرکز انرژی مهم، فروش نفت به ارزهای محلی را تسهیل کرده است. با افزودن این اعضای جدید، بریکس پلاس اکنون بیش از 40 درصد از ذخایر نفت و گاز جهان را در اختیار دارد که قدرت بی‌سابقه‌ای در بخش انرژی به آن می‌بخشد.

پیامدهای مالی و استراتژیک

تغییر به تجارت نفت غیر دلاری پیامدهای استراتژیک و مالی مهمی دارد. اولاً، این موضوع باعث می‌شود که تحریم‌های مالی ایالات متحده کمتر مؤثر شوند. با کاهش آسیب‌پذیری از فشارهای اقتصادی ایالات متحده، معامله‌گران ارزهای محلی آزادی عمل بیشتری در سیاست‌گذاری دارند. ثانیاً، این موضوع وابستگی به دلار را در ذخایر جهانی کاهش می‌دهد.

 اگر معاملات نفتی قابل توجه به سمت ارزهای غیر دلاری ادامه یابد و بانک‌های مرکزی در سراسر جهان دارایی‌های خود را به سمت ارزهای بریکس تنوع دهند، تسلط دلار به‌تدریج ممکن است کاهش یابد.

 ثالثاً، این تغییر باعث تقویت نهادهای مالی جنوب جهانی خواهد شد. با تأمین مالی پروژه‌های بیشتر به ارزهای محلی، بانک توسعه جدید (NDB) تحت رهبری بریکس وابستگی خود را به نهادهای مالی تحت سلطه غرب مانند بانک جهانی و IMF کاهش داده است.

چالش‌ها و تدابیر مقابله‌ای

با وجود تحولات مثبت، تغییر به تجارت نفت غیر دلاری بدون چالش نیست. تا سال 2024، بیش از 58 درصد از ذخایر ارزی خارجی جهان هنوز به دلار آمریکا نگهداری می‌شود که نشان می‌دهد دلار چقدر در تجارت و بانکداری بین‌المللی ریشه‌دار است. زیرساخت‌های مالی پیشرفته‌ای که برای تغییر به ارزهای دیگر مورد نیاز است، مانند بازارهای ارزی عمیق و مایع، هنوز توسط کشورهای بریکس در حال توسعه است.

علاوه بر این، واشنگتن به احتمال زیاد نخواهد گذاشت که نظام پترو دلار تضعیف شود. ایالات متحده قبلاً به وضع عوارض تلافی‌جویانه بر کشورهایی که به سمت تجارت غیر دلاری می‌روند، اشاره کرده است. با این حال، کشورهای بریکس با ایجاد شراکت‌های اقتصادی جدید و توسعه روش‌های پرداخت جایگزین، برای کاهش این خطرات پیشگام شده‌اند.

عصر جدید قیمت‌گذاری نفت

بازار نفت جهانی در حال تجربه یک تغییر غیرقابل بازگشت است زیرا کشورهای بریکس پلاس به تقویت اتحادهای انرژی خود و توسعه کانال‌های تجاری غیر دلاری ادامه می‌دهند. نظام پترو دلار که زمانی بدون رقیب بود، هم‌اکنون با ضرورت‌های اقتصادی و تغییرات عملیاتی به چالش کشیده شده است. ظهور تسویه‌های نفتی غیر دلاری نشان‌دهنده تغییر به سوی یک سیستم مالی چندقطبی و متعادل‌تر است، هرچند که دلار به سرعت از تجارت بین‌المللی محو نخواهد شد. این تغییر به طور کلی به جنوب جهانی کمک می‌کند که آرزوی افزایش خودکفایی اقتصادی و تاب‌آوری در برابر شوک‌های مالی خارجی را دارد و به کشورهای بریکس پلاس نیز کمک می‌کند.