توسعه پایدار فناوری‌های مالی ؛
چالش‌ها و فرصت‌های نظام رگولاتوری در ایران
اقتصاد ایران: رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی در دومین روز همایش فینشورتک، با اشاره به توسعه فناوری‌های مالی و بانکی، بر لزوم همگامی کسب‌وکارها با مقررات و نقش نهادهای رگولاتور در این مسیر تاکید کرد.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران، در دومین روز رویداد فینشورتک، رویداد مشترک بانک و بیمه، حجت اسماعیل‌زاده، رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی، با بیان نکاتی درباره توسعه پایدار فناوری‌های مالی و بانکی، به تشریح چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی این حوزه پرداخت.
اسماعیل‌زاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به تغییرات ساختاری در بانک مرکزی، گفت: امسال بر اساس قانون جدید بانک مرکزی، معاونت نظارت به تنظیم‌گری و نظارت تغییر نام داد و مرکز تنظیم‌گری ایجاد شد. این مرکز برای اولین بار در ساختار بانک مرکزی شکل گرفته و هدف آن ایجاد انسجام و راهبرد قوی‌تر در رگولاتوری و تنظیم‌گری نهادهای مالی است.
وی با تاکید بر توسعه پایدار و تکاملی فناوری‌ها در حوزه بانکی و مالی، افزود: در دنیا معمولاً کسب‌وکارهای فناوری‌محور جلوتر از نهادهای رگولاتور حرکت می‌کنند. این موضوع نه نشان‌دهنده ضعف نهادهای رگولاتور است و نه مقاومت آن‌ها، بلکه به دلیل چابکی کسب‌وکارها در توسعه فناوری است.
اسماعیل‌زاده به نمونه‌هایی از این توسعه در نظام بانکی ایران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، تقریباً تمام ۲۹ بانک کشور به نوعی واحدهای دیجیتال یا نئوبانک‌ها را راه‌اندازی کرده‌اند. بانک مرکزی برای اولین بار شروع به اعطای مجوز به این واحدها کرده است و در ماه‌های آینده شاهد خواهیم بود که برخی از بانک‌ها مجوز واحدهای دیجیتال خود را دریافت می‌کنند.
رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی با اشاره به لزوم همگامی کسب‌وکارها با مقررات، گفت: در هیچ جای دنیا کسب‌وکارهای فناوری‌محور خارج از چهارچوب مقررات فعالیت نمی‌کنند. حتی بزرگ‌ترین نهادهای فناوری‌محور نیز موظف به رعایت قوانین مبارزه با پول‌شویی و سایر مقررات هستند.
وی با بیان اینکه فناوری‌ها نباید ابزاری برای دور زدن قوانین باشند، افزود: متأسفانه در برخی موارد شاهد هستیم که فناوری‌ها به‌جای کمک به نظام مالی، به ابزاری برای دور زدن قوانین تبدیل شده‌اند. این موضوع چالشی است که بانک مرکزی با آن مواجه است و باید برای آن راه‌حل‌هایی پیدا کند.
اسماعیل‌زاده با اشاره به اهمیت فناوری‌های نظارتی، گفت: بانک مرکزی در سال‌های گذشته همواره به توسعه فناوری‌های نظارتی توجه داشته است. با این حال، سرعت توسعه فناوری‌های کسب‌وکارها بسیار بیشتر از نهادهای رگولاتور است. به همین دلیل، بانک مرکزی از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای فناوری‌محور استقبال می‌کند تا در حوزه‌های نظارتی نیز پیشرفت‌های بیشتری حاصل شود.
وی در پایان با تاکید بر لزوم توجه نهادهای حکمران به فناوری، گفت: نهادهای حکمران مانند بانک مرکزی، سازمان بورس و بیمه مرکزی باید توجه ویژه‌ای به فناوری داشته باشند. در حال حاضر، شاهد هستیم که شرکت‌های فناوری‌محور به‌سرعت در حال رشد هستند و این موضوع نشان‌دهنده ضعف نهادهای رگولاتور در برخی حوزه‌ها است.
اسماعیل‌زاده نوید داد که در سال آینده شاهد رخدادهای خاصی در حوزه فناوری و تکنولوژی در بانک مرکزی خواهیم بود.
رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی در ادامه با اشاره به تجربه خود در زمان معاونت فرابورس، به تشریح روند پذیرش شرکت‌های استارتاپی در بازار سرمایه و چالش‌های پیش‌روی این حوزه پرداخت.
اسماعیل‌زاده با بیان خاطره‌ای از زمان معاونت خود در فرابورس، گفت: در سال ۱۴۰۰، سازمان بورس ضوابطی برای پذیرش شرکت‌های استارتاپی در بازار سرمایه تدوین کرد. این ضوابط در آن زمان با انتقادات زیادی مواجه شد، چراکه بر اساس آن، تنها سرمایه‌گذاران حرفه‌ای اجازه خرید سهام شرکت‌های استارتاپی را داشتند.
وی افزود: بسیاری از فعالان حوزه استارتاپی این سوال را مطرح می‌کردند که چرا بین شرکت‌هایی مانند تپسی و شرکت‌های بزرگی مانند فولاد مبارکه تفاوت قائل شده‌اند. در حالی که همه سهامداران می‌توانند سهام شرکت‌های بزرگ را خرید و فروش کنند، این امکان برای شرکت‌های استارتاپی وجود نداشت.
رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی با تاکید بر لزوم تکامل تدریجی نظام رگولاتوری، گفت: انتظار اینکه نهاد رگولاتور از روز اول با شرکت‌هایی مانند تپسی همان‌گونه برخورد کند که با شرکت‌های بزرگی مانند صنایع ملی مس یا سنگ‌آهن برخورد می‌کند، انتظاری غیرواقعی است.
اسماعیل‌زاده ادامه داد: در آن زمان، شرکت تپسی با وجود انتقادات، بر اساس همان ضوابط مورد نقد، در بازار سرمایه پذیرفته شد. امروز شاهد هستیم که نه‌تنها این ضوابط تکامل یافته‌اند، بلکه شرکت‌های دیگری مانند دیجی‌کالا، کافه‌بازار و دیوار نیز راه خود را به بازار سرمایه باز کرده‌اند.
وی با اشاره به حوزه رمزارزها، گفت: در این حوزه نیز چالش‌های زیادی وجود داشته است، اما در نهایت بانک مرکزی به عنوان متولی تنظیم‌گری رمزارزها تعیین شد. برخی فعالان این حوزه انتظار دارند که تمام خواسته‌های آن‌ها به‌سرعت برآورده شود، اما این موضوع امکان‌پذیر نیست.
اسماعیل‌زاده تاکید کرد: مسیر تکامل هم برای نهادهای فناوری‌محور و هم برای نهادهای رگولاتور ضروری است. اگر این موضوع را نپذیریم، نمی‌توانیم به‌صورت واقع‌بینانه پیش برویم.
رئیس مرکز تنظیم‌گری بانک مرکزی در پایان با تاکید بر لزوم توسعه پایدار فناوری‌ها، گفت: توسعه فناوری‌ها باید در چهارچوب مقررات صورت گیرد. در هیچ جای دنیا کسب‌وکارهای فناوری‌محور خارج از این چهارچوب فعالیت نمی‌کنند. این موضوع به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند مبارزه با پول‌شویی از اهمیت بالایی برخوردار است.
دومین روز همایش فینشورتک، رویداد مشترک بانک و بیمه، امروز ۸ اسفندماه در حال برگزاری است. این همایش که با هدف بررسی تحولات فین‌تک و اینشورتک در نظام مالی کشور برگزار می‌شود، در روز نخست میزبان مدیرانی از بیمه مرکزی، سازمان بورس، وزیر سابق، کارشناسان، متخصصان، فعالان و سرمایه‌گذاران این حوزه بود و به بررسی روندهای جهانی و ظرفیت‌های توسعه این صنعت در ایران پرداخت.