یکی از دلایل این افزایش تمایل، مقرون به صرفه بودن حمل‌ونقل عمومی است. با افزایش قیمت سوخت و هزینه‌های نگهداری خودرو، افراد بیشتری ترجیح می‌دهند به جای استفاده از خودروهای شخصی، از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. همچنین، تلاش‌های دولت‌ها و شهرداری‌ها برای ایجاد محیط‌های امن‌تر و بهداشتی‌تر در وسایل حمل‌ونقل عمومی، مثل ضدعفونی کردن مداوم و ایجاد تهویه مناسب، اعتماد مردم را به استفاده از این وسایل افزایش داده است.

علاوه بر این، آگاهی عمومی نسبت به ضرورت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حفظ محیط زیست افزایش یافته است. در نتیجه، افراد بیشتری به دنبال روش‌های حمل‌ونقل پایدار هستند و حمل‌ونقل عمومی یکی از گزینه‌های کلیدی در این زمینه محسوب می‌شود. بسیاری از مردم به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهری کمک کند.

همچنین، فرهنگ کار از راه دور که در دوران همه‌گیری رواج یافت، باعث شد افراد کمتر به سفرهای روزانه با خودروهای شخصی نیاز پیدا کنند و در موارد ضروری به استفاده از وسایل نقلیه عمومی روی آورند.

تغییرات پس از همه‌گیری در حمل‌ونقل

به تازگی یک مطالعه درخصوص تغییرات حمل‌و‌نقل پس از همه‌گیری کرونا توسط دانشگاه آزاد کاتالونیا (UOC) انجام شده که نشان می‌دهد استفاده از مترو و دوچرخه در کشورهای اروپایی پس از پاندمی کرونا افزایش پیدا کرده  و این امر باعث کاهش مصرف انرژی  و انتشار آلاینده‌ها شده است.

بر اساس این مطالعه، اروپایی‌ها از زمان همه‌گیری استفاده از خودرو را کاهش داده‌اند، اما به‌طور قابل‌توجهی بیشتر سفر هوایی داشته‌اند.

آینده حمل‌ونقل پایدار

حمل‌ونقل به وسیله خودرو که به‌شدت وابسته به منابع انرژی تجدیدناپذیر است، حدود 37 درصد از انتشار جهانی دی‌اکسید کربن (CO2) را تشکیل می‌دهد که این گاز، مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای است. بنابراین، تغییر در نوع سفرهای درون شهری برای استراتژی‌های جهانی مقابله با تغییرات اقلیمی، مانند طرح= کاهش 55 درصدی انتشار Co2 تا سال 2030، اهمیت دارد.

دانشمندان معتقدند که ایجاد تغییرات پایدار در رفتار مردم کار آسانی نیست. دولت‌ها باید از گزینه‌های حمل‌ونقل دوستدار محیط‌زیست مانند دوچرخه‌ها و خودروهای برقی حمایت کنند و کمپین‌هایی را برای تغییر رفتار مردم راه‌اندازی کنند، تا حمل‌ونقل پایدار تنها یک گزینه نباشد، بلکه گزینه‌ اصلی برای جابه‌جایی باشد.

مطالعات موردی از کشورهای مختلف

پس از همه‌گیری کرونا، در برخی کشورها تمایل به استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در کشورهایی مانند اتریش، آلمان و بریتانیا، تأثیر کمتری دیده شده و فقط تغییرات جزئی در استفاده از خودرو و هواپیما رخ داده است.

در مقابل، کشورهایی با مقررات سخت‌گیرانه‌تر دولتی مانند یونان، پرتغال، ایتالیا و اسپانیا، پس از پایان قرنطینه شاهد افزایش قابل‌توجهی در حمل‌و‌نقل عمومی بودند.

در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و اسپانیا، پس از کاهش محدودیت‌های کرونایی، شهروندان به دلیل هزینه‌های بالای سوخت و آگاهی بیشتر از مسائل زیست‌محیطی به استفاده از حمل‌ونقل عمومی بازگشته‌اند. در فرانسه، طرح‌هایی مثل توسعه سیستم مترو و شبکه حمل‌ونقل بین‌شهری باعث افزایش جذابیت این نوع حمل‌ونقل شده است.

در دانمارک و سوئد نیز که به دلیل زیرساخت‌های قوی حمل‌ونقل عمومی و تاکید بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، شهروندان به استفاده از حمل‌ونقل عمومی ترغیب شده‌اند. در این کشورها، سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار، مثل توسعه مسیرهای دوچرخه‌سواری و بهبود خدمات اتوبوس‌رانی انجام شده است.

ژاپن و کره جنوبی نیز پس از کرونا شاهد افزایش استفاده از حمل‌ونقل عمومی بوده‌اند. با توجه به اینکه این کشورها سیستم‌های پیشرفته و قابل اعتمادی دارند، مردم به‌ویژه در مناطق شهری به استفاده از وسایل نقلیه عمومی ادامه داده‌اند. این کشورها با اقدامات بهداشتی مانند ضدعفونی مداوم ایستگاه‌ها و وسایل نقلیه، حس امنیت مسافران را بالا برده‌اند که در نتیجه، میزان استفاده از مترو و اتوبوس افزایش یافته است.

در استرالیا و برخی شهرهای آمریکا مانند نیویورک و سان‌فرانسیسکو نیز، پس از دوره اولیه همه‌گیری و با بهبود شرایط بهداشتی، مردم تمایل بیشتری به استفاده از حمل‌ونقل عمومی نشان داده‌اند، به‌ویژه به دلیل هزینه‌های بالای پارکینگ و سوخت در این مناطق.

سیاست‌های حمل‌ونقل و تغییرات رفتاری

در این میان برخی کشورها توانستند با تغییر برخی کلیشه‌های استفاده از خودرو را محدود کنند. به عنوان مثال کشور سوئد قبل از همه‌گیری، درصد نسبتاً بالایی از کارکنان دورکار داشت، اما این تعداد از آن زمان همچنان افزایش یافته است و بیشتر نیروهای کشورها دور کار هستند.

در کشور دانمارک نیز تمایل به استفاده از دوچرخه از سال‌ها پیش وجود داشته و در زمان همه‌گیری دولت زیرساخت‌های بیشتری را برای حمل‌ونقل با دوچرخه فراهم کرد.

محققان معتقدند که سیاست‌های قوی در زمینه حمل‌ونقل و انرژی می‌تواند به حفظ تغییرات رفتاری و کاهش انتشار CO2 کمک کند و آینده حمل‌ونقل را شکل دهد و تحول عادات سفر در دوران همه‌گیری، فرصتی برای بازنگری در فضاهای شهری و حمایت بیشتر از حمل‌ونقل پایدار فراهم کرده است.

شهرهای اروپایی به‌طور فزاینده‌ای زیرساخت‌هایی را که به حمل‌ونقل کم‌کربن اولویت می‌دهد، ایجاد می‌کنند؛ از جمله مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری، مناطق مناسب عابران پیاده و ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی.

برنامه‌ریزان شهری اکنون فرصت دارند که با بازطراحی شهرها حول محور سفرهای پایدار، روش‌های سبزتر حمل‌ونقل را ترویج کنند.

ابتکاراتی برای حمل‌ونقل پایدار

شهرهایی مانند پاریس با مدل «شهر 15 دقیقه‌ای» در تلاشند وابستگی به خودروها را کاهش دهند؛ به‌طوری که ساکنان بتوانند بیشتر نیازهای روزانه خود را با پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری برطرف کنند. این ابتکارات برای آینده‌ای پایدار ضروری هستند، زیرا با تشویق به جایگزینی وابستگی به خودروها با روش‌های دوستدار محیط‌زیست، تغییرات مثبتی را به همراه خواهند داشت.

موفقیت چنین بازطراحی‌های شهری می‌تواند الگویی برای دیگر شهرها باشد که هدف آن‌ها کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و در عین حال ایجاد جوامع سالم‌تر و تاب‌آورتر است. با سیاست‌ها و زیرساخت‌های مناسب، اروپا می‌تواند الگوی جهانی برای حمل‌ونقل پس از همه‌گیری باشد که با اهداف اقلیمی همخوانی دارد.

مسیر پیش‌روی حمل‌ونقل پایدار

با ادامه تطبیق اروپا با روندهای جدید حمل‌ونقل، چالش اصلی در دائمی کردن این تغییرات پایدار است.

سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان شهری اکنون بر تقویت روش‌های دوستدار محیط‌زیست تمرکز کرده‌اند؛ از گسترش شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی گرفته تا ترویج مناطق صفر انتشار در شهرهای بزرگ.

با پذیرفتن این تغییرات، اروپا این پتانسیل را دارد که رهبری حرکت جهانی به سمت سیستم‌های حمل‌ونقل شهری سبزتر و تاب‌آورتر را که نیازهای محیطی و اجتماعی را برآورده می‌کند، به عهده بگیرد.

این مطالعه در مجله Energy Policy منتشر شده است.