کاهش نرخ بیکاری یکی از دغدغه‌های همیشگی دولت‌ها است و هر دولت به‌نوبه خود اقداماتی در این زمینه انجام می‌دهد، اما برخی دولت‌ها مانند دولت سیزدهم موفق به کاهش نرخ بیکاری در مدت زمان کوتاهی می‌شوند.

مقایسه عملکرد دولت‌های پس از انقلاب در زمینه اشتغالزایی و کاهش نرخ بیکاری نشان می‌دهد بدترین عملکرد را دولت اصلاحات و بهترین عملکرد را دولت شهید رئیسی داشته است.

نرخ بیکاری در دولت اصلاحات در اوج خود قرار داشت و تمرکز دولت وقت بر شعارهای سیاسی و غفلت از توسعه اقتصادی کشور، سبب شد اشتغال جوانان به بحرانی برای کشور تبدیل شود. در دوره اصلاحات، نرخ بیکاری کشور بالاترین سطح خود را تجربه کرد و حتی در دو سال متوالی (1379 و 1380) نرخ بیکاری از 14درصد هم بیشتر شد.

وضعیت اشتغال و بیکاری در آن زمان آن‌قدر بحرانی شد که رهبر معظم انقلاب اسلامی شعار سال 1380 را با توجه به ضرورت توجه مسئولان به امر اشتغال‌زایی و کارآفرینی در کشور، سال «اقتدار ملی و اشتغال‌آفرینی» نامیدند، در نهایت متوسط نرخ بیکاری در 8 سال دولت اصلاحات به 12.8 درصد رسید که بدترین عملکرد بین دولت‌های پس از دفاع مقدس محسوب می‌شود.

بهترین عملکرد در زمینه نرخ بیکاری را دولت شهید رئیسی داشت که توانست در 3 سال عملکرد خود، نرخ بیکاری را تک‌رقمی کند و متوسط 8.1درصدی را رقم بزند. تداوم 3 سال نرخ بیکاری تک‌رقمی در دولت سیزدهم نشان‌ می‌دهد اشتغال ایجادشده در این دوره، موقتی و گذرا نبوده و اشتغال پایدار ایجاد شده است.

از جمله دلایل دولت سیزدهم برای موفقیت در کاهش نرخ بیکاری می‌توان به اطلاع یافتن از مشکلات واحدهای تولیدی و رفع آنها، هدایت نقدینگی بانک‌ها به بخش تولید، توجه به تولید داخل، احیای واحدهای راکد و بازگشت کارکنان آنها، رونق و رشد اقتصادی در بخش‌های مختلف، بهبود صادرات، مدیریت واردات کالاهای دارای تولید مشابه داخل، بهبود مستمر فضای کسب‌وکار و تسهیل صدور مجوزها اشاره کرد.

اما یکی از عواملی که همواره در مسیر اشتغالزایی با چالش‌هایی روبرو است, بحث تسهیلات اشتغالزایی است که در برخی موارد با انحراف روبرو بوده است و به هدف نرسیده است.

دبیرخانه شورای عالی اشتغال مسئولیت نظارت بر طرح‌های اشتغال کشور را برعهده داشت,  مرکز ملی پایش سیاست‌ها و برنامه‌های اشتغال نیز ذیل دبیرخانه شورای‌عالی اشتغال است که وظیفه ایجاد هماهنگی میان سطوح مختلف نظارتی اعم از پیامکی، تلفنی و میدانی را دارد و متولی اصلی نظارت عملیاتی اجرای برنامه زیست‌بوم ملی اشتغال است.

برای سال 1403 دولت هدفگذاری پرداخت 200هزار میلیارد تومان تسهیلات اشتغال را در دستور کار دارد.

محمود کریمی بیرانوند, معاون اشتغال وزارت کار می گوید: برای سال 1403, تقسیم بندی تعهد اشتغال استانی انجام شده است,از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون حدود 160هزار میلیارد تومان تسهیلات اشتغال پرداخت شده است. قانون بودجه ابلاغ شده است و برای سال 1403 حدود 200هزار میلیارد تومان ظرفیت پرداخت تسهیلات اشتغال هم دیده شده است. امیدواریم در سال 1403 بخش زیادی از آن عملیاتی شود.

کریمی بیرانوند گفت: دولت سیزدهم در مجموع عملکرد خود بیش از 160هزار میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی پرداخت کرده که درمقایسه با دولت‌های قبل رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. 

 وی افزود: این تسهیلات در قالب قوانین بودجه سنواتی تبصره‌های 18و 16، قانون اشتغال روستایی، تسهیلات مشاغل خانگی و سایر منابع موجود پرداخت شده است. 

بیرانوند از پرداخت 35هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداختی به بازار کار در 5ماهه اول امسال خبر داد و گفت: 5000میلیارد تومان تسهیلات حوزه مشاغل خانگی هم ابلاغ شده و به زودی پرداخت می‌شود.

 معاون اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: خوشبختانه امسال در هماهنگی که بین وزارتخانه‌های کار، کشور، اقتصاد و بانک مرکزی اتفاق افتاد منابع پرداختی همین ابتدای سال تعیین تکلیف شد و در حال حاضرتسهیلات را از محل جزء 3و 4قانون بودجه 1403، تبصره 18قانون بودجه سنواتی سال گذشته و قانون بودجه مشاغل خانگی، پرداخت کردیم.  تا پایان سال هم 100همت منابع برای پرداخت در حوزه اشتغال تامین شده است.