به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ،به اذعان مسوولان وزارت بهداشت، در حال حاضر حدود ۲۱۰ هزار نفر گروه پرستاری در حوزه درمان کشور در بالغ بر ۱۰۵۰ بیمارستان شاغل هستند؛ به طوری که طی حدود پنج سال گذشته آمار استخدام‌ها افزایش یافته است، پرستارانی که سابقه کمتر از ۱۰ سال دارند تقریبا نیمی از نیروهای پرستاری و افرادی هم که بالای ۲۵ سال سابقه دارند کمتر از ۷ درصد نیروهای پرستاری در مراکز درمانی را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین کم‌کم موعد بازنشستگی این افراد هم می‌رسد و از کار خارج می‌شوند.
کارشناسان و مسوولان سلامت معتقدند که همه حِرَف حوزه سلامت یک تیم هستند و باید به تک‌تک آنها نگاه منصفانه داشت تا به این ترتیب هر فرد در جایگاه خود بتواند خدمت اثربخش ارائه کند و در عین حال از امکانات لازم نیز منتفع شود.
بر همین اساس هم در دولت سیزدهم تلاش شد تا علاوه بر اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال (که البته به مرور نیاز به اصلاح در روند اجرا دارد)، وضعیت پرداخت‌ها به پرستاران را نیز تا حدی اصلاح کند؛ در این راستا نیز تلاش‌های ارزنده‌ای صورت گرفت؛ هرچند که کندی این نظام پرداخت برخی گلایه‌هایی را به دنبال داشت اما مسوولان مربوطه در جهت رفع آن اقداماتی را به کار گرفتند.
از طرفی هم لزوم افزایش نیروی پرستاری و اصلاح و بازنگری در برخی مولفه‌های موثر بر این گروه شغلی، همواره از زبان جامعه پرستاری و سیاستگذاران این حوزه بیان شده؛ چرا که معتقدند نیروی فعلی پرستاری فعال در مراکز درمانی با استانداردها فاصله دارد و بر همین اساس افزایش نیروی پرستاری نه تنها از خستگی و فرسودگی کادر پرستاری جلوگیری می‌کند، بلکه سبب افزایش کیفیت خدمات ارایه شده نیز می‌شود. بر همین اساس هم بر لزوم افزایش ظرفیت استخدام‌ها و همراهی سازمان‌های بیرون از وزارت بهداشت در این زمینه تاکید می‌شود.
استخدام نیروی تازه نفس برای نظام سلامت
با توجه به افزایش ۱۷هزار تخت بیمارستانی در شبکه بیمارستانی کشور، نیاز به افزایش و جذب پرستار در کشور بیش از پیش احساس می‌شد؛ بر همین اساس هم دولت سیزدهم تا حد امکان موضوع ضرورت افزایش تعداد پرستاران را در کانون توجه قرار داد؛ به نحوی که بنابر اظهارات عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت؛ جذب پرستار طی چند نوبت در دولت سیزدهم اجرا شده است. نخستین مرحله جذب پرستار در سال ۱۴۰۰ انجام شده و ۱۹ هزار نفر طی این مرحله برای ارائه خدمات پرستاری جذب شدند. همچنین بر اساس قانون تبدیل وضعیت ایثارگران که ۶۸ هزار نفر در وزارت بهداشت بکارگیری شدند، بالغ بر ۲۰۵۰۰ نفر از پرستاران بودند.
دومین مرحله جذب پرستار در سال گذشته جامه عمل پوشانده شد؛ به نحوی که ۵۰ درصد از مجموع ۲۵ هزار ظرفیت استخدامی وزارت بهداشت به استخدام پرستار تخصیص داده شد.
نگهداشت نیروی انسانی نیز اقدام مهم دیگری است که بر آن تاکید شده است؛ چراکه پرستاری که جذب می‌شود باید انگیزه ماندن در سیستم و خوب کار کردن داشته باشد که این کار می‌تواند از مسیرهای مختلفی مانند توانمندسازی، برگزاری دوره‌های آموزشی، تخصصی‌سازی پرستاری، موضوعات مرتبط با معیشت و ... دنبال شود. نگاه به این مقوله و ارتقای نظام پرداخت در مجموعه نظام سلامت یکی از شاه‌کلیدهای اصلی است که در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت.
اجرای طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال
اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری که از خواسته‌های بر زمین مانده جامعه پرستاری کشور بود که بیش از ۱۵ سال اجرای آن معطل مانده بود؛ این موضوع که از مطالبات مهم چندین ساله جامعه پرستاری به شمار می‌رود، در کانون توجه دولت سیزدهم قرار گرفت. بر همین اساس هم طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال تاخیر بالاخره در دولت سیزدهم به اجرا درآمد؛ اجرای این طرح از سال ۱۴۰۱ آغاز شده و اکنون نیز در مسیر رفع نواقص خود قرار دارد.
همچنین بنا بر اعلام مسوولان مربوطه، پیش از اجرای طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، میانگین دریافتی کارانه پرستاران حدود ۱۰۰ هزارتومان تا یک میلیون تومان بود اما در حال حاضر، میانگین دریافتی کارانه این گروه، حدود سه میلیون تومان است.
افزایش تعرفه خدمات پرستاری
علاوه بر لزوم افزایش به کارگیری پرستاران در مراکز درمانی، توجه به سختی کار و معیشت آنها نیز همواره مورد توجه مورد تاکید قرار گرفته است؛ چراکه پرستاران، ساعات متمادی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و بعضا نیز به علت کمبود نیرو در شیفت‌های اضافی به ارایه خدمات می‌پردازند. بنابراین مشخص است که افزایش انگیزه، ارتقاء روحیه و بهبود شرایط کاری آنان، این قشر را برای خدمت‌رسانی بهتر و بیشتر به بیماران امیدوارتر می‌کند. بر همین اساس هم افزایش تعرفه‌های خدمات‌پرستاری از دیگر اقدماتی بود که دولت سیزدهم در دستور کار خود قرار داد.
افزایش تعرفه‌های خدمات پرستاری به نحوی است که در کانون توجه مسئولان صنفی این گروه قرار گرفته است؛ به طوری که بنابر اظهارات محمدتقی جهان‌پور، رئیس‌کل سابق سازمان نظام پرستاری کشور؛ تعرفه‌های خدمات پرستاری در سال جاری به میزان ۵۰ درصد افزایش یافته است. به گفته جهان‌پور، به این ترتیب مبلغ ۲۰هزار و ۱۰۰ تومان در سال گذشته به ۳۰ هزار و ۲۰۰ تومان افزایش یافت. همچنین ارزش نسبی خدمات پرستاری به میزان ۱۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
با توجه به افزایش تعرفه‌های خدمات پرستاری، امسال برای نخستین‌بار، «تعرفه ترجیحی» برای مناطق کمتربرخوردار اجرا شد. مصوبه تعرفه ترجیحی با هدف دسترسی عادلانه مردم به خدمات پرستاری و انگیزه پرستاران جهت ماندگاری در مناطق محروم است. با تصویب تعرفه ترجیحی در گروه پرستاری، از این پس بیمه‌ها مکلف هستند تعرفه خدمات پرستاری را در مناطق مرزی و کم برخوردار ۱.۵ تا ۲ برابر افزایش دهند.
به گفته رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری کشور، برای امسال وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری موضوع تعرفه‌های ترجیحی در مناطق کمتر توسعه‌یافته را در کانون توجه قرار دادند؛ چرا که این مولفه را حائز اهمیت می‌دانند. تعرفه‌های ترجیحی در مناطق محروم برای بیمارستان‌هایی است که ضریب K کمتری دارند. هدف از تصویب و اجرای تعرفه‌های ترجیحی، ماندگاری پرستاران برای ارائه خدمات در مناطق محروم است. به طور قطع، اجرای تعرفه‌های ترجیحی در مناطق محروم می‌تواند بر ماندگاری پرستاران در این مناطق و ارائه خدمات پرستاری اثرگذار باشد. بسیاری از کارشناسان مسائل پرستاری با در نظر گرفتن مسائل معیشتی بر اجرای تعرفه‌های ترجیحی در مناطق محروم تاکید داشتند. پیش از تصویب اجرای تعرفه‌های ترجیحی در مناطق محروم، میزان دریافتی پرستاران ناچیز بود.
استخدام‌های جدید و امتیاز ویژه برای پرستاران طرحی دوران کرونا
از دیگر اقدامات دولت سیزدهم در حوزه پرستاری می‌توان به لحاظ امتیاز ویژه برای پرستاران طرحی دوران کرونا در استخدام‌های جدید اشاره کرد. به طوری که براساس تصمیم‌های اتخاد شده، پرستارانی که در دوران کرونا به ارائه خدمات پرداخته بودند ۲۰ امتیاز علاوه بر آزمون کتبی دریافت کرده‌اند و همچنین امتیاز بومی بودن، تاهل، داشتن فرزند نیز به این گروه اضافه شده است. بنابر اظهارات معاون پرستاری وزارت بهداشت، اغلب پرستارانی که در دوران کرونا به شکل قرارداد موقت یا طرحی بودند، به شکلی جذب سیستم شده‌اند یا در قالب استخدام پیمانی، قراردادی و یا اشکال دیگر قراردادی جذب شدند.
البته به اذعان مسوولان مربوطه برخی از پرستاران نیز هستند که چه بسا در دوران کرونا فعال بودند ولی هنوز جذب نشده‌اند و عمده این افراد نیز در مناطقی هستند که سهمیه استخدامی کم بوده است. در برخی از مناطق همچون شهرهای بزرگی مثل تهران برخی از ظرفیت‌های استخدامی خالی مانده است؛ بنابراین در برخی مناطق پرستاران متقاضی کار هستند که استخدام نیست و در برخی از شهرهای بزرگ شرایط استخدام وجود دارد اما متقاضی وجود ندارد. بنابراین این تعادل اگر صورت گیرد می تواند مشکل را حل کند.
بسته ماندگاری پرستاران در مناطق محروم
با توجه به اینکه میزان مراجعه به مراکز درمانی در مناطق محروم کم است، درآمد کمی هم تولید می‌شود و بنابراین بازتوزیع نامنظم است. با توجه به این شرایط، دولت سیزدهم، درآمد و ماندگاری پرستاران در مناطق محروم را در کانون توجه خود قرار داد تا پرستاران در مناطق کم‌برخوردار نیز حضور داشته باشند. بر همین اساس هم مسوولان مربوطه پیش از این اعلام کرده بودند که بسته ماندگاری پرستاران به منظور رفع چالش‌های پیش‌روی پرستاران که شامل درخواست‌های رفاهی، معیشتی و تحصیلی است؛ به زودی اجرا می‌شود.
بنابر اظهارات معاون پرستاری وزارت بهداشت، بسته ماندگاری پرستاران به طور همزمان بر معیشت و هم بر کرامت پرستاران متمرکز است؛ ضرایبی برمبنای این بسته برای پرستارانی که در مناطق محروم حضور دارند، پیش‌بینی شده و اجرای نهایی این بسته منوط به تصمیم هیات‌وزیران است.
تدوین لایحه حمایت از حقوق مادی و معنوی پرستاران
تدوین لایحه حمایت از حقوق مادی و معنوی پرستاران از دیگر برنامه‌های حمایتی دولت سیزدهم از جامعه پرستاری کشور است. لایحه‌ای که در ۳۱ ماده تنظیم شده که پیشنهادات سازمان نظام پرستاری علاوه بر مواد پیشنهادی معاونت پرستاری در ۱۲ ماده ارائه شده است.
بنابر اعلام محمدتقی جهان‌پور، رئیس‌کل سابق سازمان نظام پرستاری کشور، پیش‌نویس لایحه حمایت مادی و معنوی از پرستاران که در ۳۱ ماده تنظیم شده است که پیشنهادات سازمان نظام پرستاری مضاف بر مواد پیشنهادی معاونت پرستاری در ۱۲ ماده ارائه شده است که مهم‌ترین محورهای آن استخدام پرستاران همگام با توسعه تخت‌های بیمارستانی و نیاز کشور، تأمین معیشت و رفاه پرستاران و حمایت‌های گسترده جهت جبران خدمت، آینده‌سازی حرفه‌ای و تخصصی پرستاری، تکریم از بازنشستگان و اجرای صحیح قوانین حوزه پرستاری مثل قانون مشاغل سخت و زیان‌آور با مشارکت همه ذی‌نفعان مورد ویرایش و تدوین قرار گرفته است.
تکلیف برنامه هفتم توسعه برای بیمه خدمات پرستاری در منزل
از طرف دیگر در برنامه هفتم توسعه، دولت و وزارت بهداشت مکلف شدند که با کمک سازمان‌های بیمه‌گر، خدمات پرستاری در منزل را تحت پوشش بیمه برند. از طرفی هم مجوز ارائه خدمات پرستاری در منزل تنها به پرستاری داده می‌شود که پروانه صلاحیت حرفه‌ای داشته باشد؛ بنابراین وزارت بهداشت تاکید دارد که مردم این خدمات را تنها از مراکز مجاز دریافت کنند تا اگر مشکلی پیش آمد بتوانند پیگیری‌های لازم را داشته باشند. بر همین اساس هم لیست مراکز مجاز در هر استان در سایت دانشگاه علوم پزشکی هر منطقه موجود است.
در مجموع بسیاری از فعالان صنفی پرستاری و همچنین سیاستگذاران عرصه سلامت معتقدند با وجود مجموعه اقدامات دولت سیزدهم در زمینه حفظ کرامت نیروی انسانی و رفع کمبودها و کاستی‌ها در حوزه پرستاری، همچنان لازم است توزیع عادلانه نیروی انسانی و تلاش در جهت رسیدن به استانداردهای جهانی در زمینه نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، حفظ کرامت نیروها، پرداخت‌های عادلانه و اقدام در جهت رفع مشکلات معیشتی و در مجموع اجرای کامل قوانین عرصه پرستاری می‌بایست در اولویت برنامه دولت چهاردهم نیز قرار گیرد.