قصه از این قرار بود که به دنبال شکایت حقوقی شورای شهر و شهردار نهاوند از میراث‌فرهنگی و با وجود تفاهمنامه ۱۵ ساله برای در اختیار گذاشتن این ساختمان جهت برپایی موزه مشارکتی سرانجام با محکومیت میراث‌فرهنگی موزه نهاوند خالی از اشیا شد.
موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند در سال ۹۲ و با همکاری شورای شهر احداث شد، ملک را شهرداری تأمین کرد و اشیا، نیروی انسانی، نگهداری، حفاظت و اداره کردن آن را میراث‌فرهنگی به عهده گرفت. سال ۹۹ اما با شکایت شهردار نهاوند و گرفتن حکم قضائی و محکومیت میراث‌فرهنگی موزه تاریخ و فرهنگ از اشیا ۷۰۰۰ ساله تخلیه شد.
مشارکت در احداث موزه‌ها از وظایف ذاتی مدیریت شهری
با وجود اینکه در بیشتر شهرهای دنیا و حتی ایران مکان‌های فرهنگی مانند موزه و فرهنگسرا به صورت مشارکتی احداث می‌شود و انجام امور فرهنگی یکی از وظایف ذاتی شهرداری‌ها است و میراث‌فرهنگی تنها مجوز صادر می‌کند اما شهرداری نهاوند پس از چند سال از میراث‌فرهنگی شکایت کرد و ساختمان خود که محل موزه این شهرستان بود را پس گرفت.
اعضای شورای شهر و شهردار وقت نهاوند اعتقاد داشتند ملک متعلق به مردم است و مردم نهاوند به آن نیاز دارند بنابراین تصمیم به پس گرفتن ملک از میراث‌فرهنگی گرفته و پس از انجام مراحل قانونی موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند تخلیه و اشیا به مخزن استان منتقل شد تا به صورت امانت نگهداری شوند.
خانه صمصام موزه نهاوند می‌شود
آذرماه سال ۱۴۰۰ بود که خبر رسید موزه نهاوند قرار است در خانه تاریخی صمصام راه‌اندازی شود و بخشی از این بنا توسط میراث‌فرهنگی تملک شده است. رئیس میراث‌فرهنگی وقت شهرستان نهاوند همان زمان گفته بود که با پیگیری‌های نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی اعتباری در سال ۱۴۰۰ برای تملک بنا اختصاص یافته است و امیدواریم بتوانیم کل بنا را تملک و استانداردسازی کنیم و مجدداً موزه تاریخ و فرهنگ را در این محل بنا کنیم و اشیا را به نهاوند برگردانده و به نمایش بگذاریم.
راه‌اندازی موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند لنگ تأمین اعتبار
مهرماه سال ۱۴۰۱ محمد احمدی؛ سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان نهاوند به خبرنگار مهر گفته بود که راه‌اندازی موزه تاریخ و فرهنگ نیازمند تأمین اعتبار است و سه دانگ از این بنا برای تبدیل به موزه خریداری شده و سه دانگ دیگر بنا نیز باید از مالک خریداری شود اما اعتبارات استانی پاسخگوی تملک بنا نیست و پیشنهاد خریداری بخش باقیمانده بنا از اعتبارات ملی شده است.
دی‌ماه سال ۱۴۰۱ درِ خانه تاریخی صمصام به روی وزیر میراث‌فرهنگی باز شد و ضرغامی برای میانجیگری و تملک این بنا پا پیش گذاشت اما در نهایت وزیر هم نتوانست گره تملک و مشکل تأمین اعتبار آن را باز کند و قصه خانه صمصام و موزه نهاوند به سرانجام نرسید.
موزه نهاوند همچنان خانه به دوش است
حالا حدود چهار سال است که نهاوند موزه‌ای ندارد و اشیا تاریخی این شهرستان خانه به دوش است و در مخزن همدان نگهداری می‌شود. رئیس اداره میراث‌فرهنگی نهاوند درباره اقدامات جدید در راستای راه‌اندازی موزه گفت: تاکنون حدود سه دانگ از بنا توسط میراث‌فرهنگی خریداری شده اما اعتبارات استانی کفاف تملک کامل بنا را نمی‌دهد.
محمد احمدی با بیان اینکه وضعیت موزه نهاوند بلاتکلیف است، افزود: طبق آخرین صحبت‌هایی با مالک خانه صمصام داشتیم مبلغ پیشنهادی وی برای تملک زیاد است و اعتبارات استانی کفاف آن را نمی‌دهد علاوه بر این مالک اذعان کرده باقیمانده ملک را یکجا می‌فروشد که این مبلغ از توان میراث‌فرهنگی خارج است.
وی با اشاره به اینکه برای تملک خانه صمصام به دنبال اعتبارات ملی هستیم، اظهار کرد: راه‌اندازی موزه به تأمین اعتبار ملی نیاز دارد و اعتبارات استانی پاسخگوی تملک بنا نیست که امیدواریم هرچه زودتر این امر محقق شود.
موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند شاید جایی دیگر
امروزه راه‌اندازی موزه‌های مشارکتی در شهرهای مختلف در حال گسترش است و همکاری و همراهی شهرداری‌ها در اشاعه فعالیت‌های فرهنگی امری بدیهی است. باوجود اینکه شهرداری و شورای شهر نهاوند سال‌های قبل خلاف این موضوع را اثبات کرده و به راحتی شهروندان این شهر را از موزه‌ای غنی محروم کردند اما نهاوند هنوز هم می‌تواند موزه داشته باشد و علاوه بر شهروندان، گردشگران نیز با تاریخ غنی این خطه آشنا شوند.
تعداد خانه‌های قدیمی در شهرهای تاریخی مانند نهاوند زیاد است که تعدادی به علت بی‌توجهی در گذشته تخریب‌شده و یکی از بهترین گزینه‌ها برای حفظ بناهای باقیمانده تغییر کاربری متناسب آن‌هاست. اگرچه خانه تاریخی صمصام که در یکی از محلات قدیمی نهاوند قرار دارد و در سال ۸۰ در فهرست ملی به ثبت رسیده می‌تواند یکی از گزینه‌های احداث موزه نهاوند باشد اما شاید موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند در جایی دیگر نیز بتواند پیشینه این کهن‌شهر را به رخ گردشگران بکشد./مهر