به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، تجارت غیرنفتی کشورمان در 5 ماهه اول امسال، 58 میلیون و 140هزار تن کالا به ارزش 42 میلیارد و 589 میلیون دلار بوده است که از این میزان بیش از 33 میلیون و 333 هزار تن کالا به ارزش 20 میلیارد و 636 میلیون دلار بین ایران و 15 کشور همسایه ایران تبادل شد که 57 درصد وزن و 57 درصد کل تجارت 5 ماهه کشورمان را به خود اختصاص داده است. 

براساس آمار اعلامی از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران تجارت خارجی غیرنفتی ایران با 15 کشور همسایه نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد 24 درصدی همراه بود اما باوجود رشد تجارت با کشورهای همسایه صادرات ایران به عراق در 5 ماهه نخست امسال با 8 میلیون و 655 هزار تن کالا به ارزش 2 میلیارد و 961 میلیون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 6 درصدی داشته است. 

به گزارش فارس از آنجا که عراق یکی از شرکای مهم تجاری ایران به شمار می‌رود و همچنین با توجه به اینکه یکی از اهداف دولت سیزدهم برای توسعه تجارت خارجی توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه است بنابراین کاهش صادرات به عراق برخلاف انتظار بود. 

* ضرورت تجدید نظر در سبد کالاهای صادراتی به عراق

در این‌باره احمدرضا علایی، معاون ارتقای کسب و کارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه کاهش صادرات به عراق معنادار و نگران کننده نیست، می‌گوید: این کاهش بیشتر نوسان قلمداد می‌شود که علت این نوسان تغییر سیاست‌های داخلی دولت عراق است. کشور عراق به دنبال حمایت از تولید ملی است و این موضوع موجب شده تا بخشی از کالاهایی که پیش از این به این کشور صادر می‌کردیم مشتری نداشته باشد لذا باید به دنبال راهکار جایگزین باشیم و در سبد کالایی خود تجدید نظر کنیم. 

* صادرات به عراق با اصلاح ارز ترجیحی کاهش یافت

همچنین سید حمید حسینی در رابطه با دلایل کاهش صادرات به کشور به خبرنگار فارس گفت: سال گذشته در 5 ماه نخست سال، ارزش صادرات به کشور عراق 3 میلیارد و 220 میلیون دلار بود که امسال این رقم در 5 ماه نخست سال به 2 میلیارد و 961 میلیون دلار کاهش یافت است و براین اساس به لحاظ ارزشی در صادرات به عراق با کاهش مواجه بوده‌ایم. 

وی افزود: از نظر وزنی نیز در 5 ماه نخست سال گذشته 12 میلیون و 152 هزار تن کالا به عراق صادر شد و امسال میزان صادرات ما به عراق 8 میلیون و 655 هزار تن بوده است که این نیز نشان می‌دهد که صادرات ما به عراق به لحاظ وزنی کاهش قابل توجهی داشته است. 

عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و عراق اظهار داشت: علت کاهش صادرات به عراق ناآرامی‌های عراق، تشکیل نشدن دولت عراق، حذف ارز 4200 تومانی و افزایش قیمت کالاهای صادراتی است. 

* احتمال جبران کاهش صادرات به عراق در نیمه دوم سال 

جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق درباره دلایل کاهش صادرات به عراق به خبرنگار فارس گفت: به علت محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های فصلی، همیشه عملکرد تجاری ما با عراق در 6 ماهه ابتدای سال نسبت به 6 ماهه دوم سال متفاوت است و معمولا بخشی از عقب‌ماندگی 6 ماهه نیمه نخست سال در 6 ماهه دوم جبران می‌شود، بنابراین ممکن است تا پایان سال وضعیت صادرات به عراق را تا حدودی بهبود ببخشیم. 

وی افزود:  اما با توجه به افزایش درآمدهای نفتی در عراق، حجم بازار تجاری عراق افزایش یافته است و به نظر می رسد که واردات به کشور عراق نیز با رشد مواجه شده است  و با توجه به کاهش صادرات به عراق این وضعیت به این معناست که باید مراقب بود تا این بازار را از دست ندهیم.

* صادرات گاز و بنزین به عراق کاهش یافته است

فرزاد پیلتن، سرپرست دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت، ضمن‌ تحلیل تجارت ایران و عراق، به تحلیل دلایل کاهش صادرات به عراق پرداخت و گفت: بررسی 100 قلم کالای صادراتی به عراق نشان می‌دهد که در صادرات 20 قلم کالا به عراق با کاهش مواجه بوده‌ایم اما صادرات 80 قلم دیگر از کالاهای مورد بررسی افزایشی بوده است. 

سرپرست دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران اظهار داشت: عمده دلیل کاهش صادرات به عراق به کاهش صادرات گاز و بنزین مربوط می شود، به طوری که در صادرات گاز به عراق 60 درصد و در صادرات بنزین به عراق 80 درصد کاهش داشته‌ایم بنابراین اگر صادرات گاز مجدد به عراق از سرگرفته شود، صادرات ما مجددا به این کشور افزایشی خواهد بود.

وی افزود: بعضی از مشکلات صادراتی ما به عراق عام است که یکی از آنها مساله بازگشت ارز از عراق است و برای بازگشت ارز از عراق به دلیل تحریم با چالش مواجه هستیم و صادرکنندگان ما به سختی ارز صادراتی خود را وارد می‌کنند و از روش‌هایی غیر از بانکی استفاده می‌کنند بنابراین دستگاه‌ها باید کمک کنند تا از ساز و کارهای غیر بانکی بتوانیم بهتر استفاده کنیم. 

پیلتن بیان داشت: مشکل دیگر صادرات ما به عراق به موضوع حمل کالا به عراق باز می‌گردد و در این زمینه چالش‌های زیادی وجود دارد و اغلب کالاهای صادراتی ما به دلیل حمل یک‌سره در پایانه‌ها تخلیه و بارگیری مجدد می‌شود.

سرپرست دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران اظهار داشت: با توجه به اینکه یکی از اهداف دولت سیزدهم تمرکز تجارت با کشورهای همسایه است بنابراین باید مشکلات را حل کرد ضمن اینکه حل برخی از مشکلات سخت است زیرا 50 درصد حل این مشکلات در حوزه اختیارات نهادهای دولتی است و 50 درصد از به کشور عراق برمی‌گردد.

‌با وجود تمام مسائلی که درباره کاهش تجارت و صادرات ایران به عراق مطرح شد، یحیی آل اسحاق رئیس اتاق مشترک ایران و عراق معتقد است که نوسانات اخیر در تجارت بین ایران و عراق نگران کننده نیست.

وی با ابراز نگرانی از تشتت آرا در حوزه دیپلماسی اقتصادی بیان داشت: دیپلماسی اقتصادی در همه حوزه‌های حاکمیتی نقش محوری دارد و متاسفانه ما در داخل کشور این وضع را هنوز برای دیپلماسی اقتصادی قائل نیستیم و این مسئله یکی از نقاط ضعف ما است.

آل اسحاق با بیان اینکه تحقق تجارت 20 میلیارد دلاری بین ایران و عراق امکان‌پذیر است، گفت: پیش‌بینی می‌شود تجارت ایران و عراق در سال جاری به 10 میلیارد دلار برسد. 

 پیش‌بینی تجارت 10 میلیارد دلاری بین ایران و عراق در حالی است که تجارت بین دو طرف در سال گذشته حدود 9 میلیارد دلار بوده است بنابراین با وجود کاهش که در میزان صادرات ایران به عراق مشاهده می‌شود می‌توان امیدوار بود که امسال نیز در حوزه تجارت خارجی بین ایران و عراق به نتایج نسبتا مطلوبی دست یابیم.