به گزارش خبرگزاری اقتصادایران ،سیل اخیر بیش از ۲۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی و زیرساختهای این بخش وارد کرد در حالیکه میزان بارشها در ایران در چند دهه گذشته تغییری نداشته و حدود ۲۵۰ میلیمتر در سال بوده است. البته اآچه موجب سیل اخیر شد نوع بارش و پراکندگی بارش و زمان آن بود و به گفته برخی کارشناسان میزان بارش یک سال در یک هفته آمد.
بررسی نقشهها و نمودارهای بارش و سیلابها در کشور نشان میدهد با اینکه میزان حد متوسط بارش در کشور تغییری نداشته، اما در حالیکه در دهه ۳۰ شاهد حدود ۱۷۹ سیلاب بوده ایم این میزان از این تاریخ به بعد روند افزایشی داشته بطوریکه تا دهه ۷۰ به ۲۰۰۰ سیلاب افزایش پیدا کرده است.
روند افزایش سیلاب در کشور چرا؟
۱-رعایت نکردن موضوعات مهم مربوط به آبخیزداری و آبخوان داری ,
۲- ایجاد تغییرات در مسیر راه ها. به عنوان مثال سیلی که در شیراز آمد به خاطر مسدود شدن و تغییر مسیر آب بود.
۳- تغییر کاربری بستر (ساخت و ساز در حریم رودخانه ها) و حریم منابع مهم آبی (بستر و حریم منابع آبی ساکن و جاری)
۴- کاهش پوشش جنگلی گیاهی (طی این سالهایی که در جنگلها ویلاسازی شده و آسیب به پوشش گیاهی و کاهش آن و بارش که شدت میگیرد این جذب خاک نمیشود و تبدیل به سیلاب میشود)
۵- کندی و نامتوازن اجرای طرحهای آبخیزداری یا دست ورزی طبیعت به ویژه در حوضههای بالادست مهمترین سدهای کشور
۶- توجه تک محوری به سدسازی و غفلت عملیات آبخوان داری و ...
۷- کاربری مسکونی صنعتی- کشاورزی- خدماتی خارج از توان بوم نظامها در حوضههای مهم آبریز کشوری
۸- کاربری نامناسب اراضی و توجه به برخی شرایط ویژه اقلیمی- جغرافیایی
۹- تغییر اقلیم با تشدید انتشار گازهای گلخانهای
استانهایی که در سیلاب اخیر آسیب بیشتر دیده اند:
آقای آهنی مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی هستیم با اشاره به خسارت سیل اخیر به بخش کشاورزی میگوید ۲۲ استان درگیر سیل بوده اند که در این میان استان فارس با ۲۵ ممیز دو دهم درصد استان کرمان با ۲۲ درصد و کهکیلویه وبویر احمد ۱۴ ممیز هفت دهم درصد خسارت وارد کرده که در مجموع ۶۲ درصد خسارت عمده سیل اخیر را تشکیل میدهد.
آهنی به تفکیک زیربخشها در باره خسارتها میگوید: نزدیک ۴۸ ممیز هشت دهم درصد به آب وخاک وامور زیربنایی وتاسیسات خسارت وارد شده است. ۴ ممیز شش دهم درصد دام وطیور وآبزیان و ۳۰ ممیز ۳ دهم درصد باغبانی و ۱۶ ممیز سه دهم درصد بخش زراعت از سیل اخیر خسارت دیده اند.
لزوم قانونگذاری برای اجباری و سراسری شدن پوشش بیمهای دام و محصولات کشاورزی:
تورج سعیدی، عضو هئیت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی میگوید: قانون هست که یک بیمه را اجباری و سراسری میکند، در طیور قانون داریم در بخشهای مختلف درباره دام و آبزیان اشاره شده به بیمههای فراگیر که دستورالعمل هایش نوشته شده، اما برای اجرا، وزارت جهاد کشاورزی حتما نیاز به یک گلوگاههایی دارد، در طیور زمانی که جوجه وارد زنجیره تولید میشود همانجا بیمه مستقر و طیور کشور را بیمه میکند، اما آیا در دام، دام عشایری و در زنبور عسل که کوچ رو هست آیا ما اینطور گلوگاههایی داریم؟ در قانون و زیربنای قانونی در محصولات استراتژیک بخصوص یک خلایی داریم.
پوشش بیمه:
عضو هیئت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی در این برنامه گفت: ۲۵ تا ۳۰ درصد محصولات کشاورزی تحت پوشش بیمه است.
تورج سعیدی عضو هیئت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی در برنامه میز اقتصاد رسانه ملی گفت: ۳۹ موضوع بیمهای در مقابل ۲۰۴ عامل خطر تحت پوشش بیمه است.
سعیدی با بیان اینکه اگر در دنیا کشوری بتواند ۲۰ درصد محصولاتش را پوشش بیمهای دهد، عملکرد قابل قبولی داشته است، گفت: ما در برخی ذیبخشها مثل بخش طیور پوشش بیمهای ۹۸ درصدی داریم.
سعیدی افزود: از حدود ۶۰ میلیون راس دام حدود ۱۹ میلیون بیمه شده اند. این میزان بیمه شده حدود ۳۰ درصد است البته تا پایان شهریور میزان بیمه شده از ۲۰ میلیون عبور میکند.
کافی نبودن تعریف دانشگاهی از پوشش بیمه:
نظری استاد دانشگاه و دکترای تخصصی مهندسی آبیاری و زهکشی، اما در باره پوشش بیمه در ایران این دیدگاه را مطرح میکند که شاخصهای جهانی نمیتواند پاسخگوی کشاورزی امروزه باشد و امروز نیاز به کشاورزی سازگار با تغییر اقلیم است یعنی کشاوربی، دامپروری باید با خشکسالی وسیلابهای متفادت از گذشته بتواند سازگاری پیدا کند لذا پوششی که بیمهای ۳۰ درصد که میگویند مطلوب است نمیتواند رضایت در بین کشاورزان پدید آورد و ملاحظات میدانی نیز از نارضایتی کشاورزان حکایت دارد.
پرهیز از هشدار کلی و ضرورت پیش بینی دقیق هواشناسی و هشدار سیل:
کاهش خسارت سیل بارندگیهای شدید در کشور، نیازمند پیش بینیهای هوشمند با استفاده از فناوریهای جدید و اجباری شدن پوشش بیمهای دام و محصولات کشاورزی است.
حسین آهنی، مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی میگوید: مهمترین گام در کنترل، مدیریت و مهار سیلاب، پیش بینی و هشدار به موقع است، باید به این سمت و سو حرکت کنیم که پیش بینیها به درستی و مکان مشخص باشد نه به صورت کلی فرض بگویم فلان استان در معرض سیلاب است، پروتکل مشخصی برای پیشگیری از سوی دستگاههای متولی تعریف نمیشود.
جغرافیای منطقهای و انسانی در معرض سیل در کشور:
حسین آهنی میافزاید: گزارشی از ۷ دهه گذشته، تعداد ۴۵۰ شهر و ۸۶۵۰ روستا و آبادی در معرض تهدید سیل داریم در کشور که سالانه بطور متوسط ۲۵ سیل بزرگ در کشور ما رخ میدهد، ۵۶ میلیون نفر جمعیت کشورمان در معرض خطر سیل است که از این، ۱۵ میلیون نفر تحت تاثیر شدیدترین سیلها هستند وقتی به آمار نگاه میکنیم میبینیم در طی ۷ دهه یعنی از ۱۳۳۰ تا سیل اخیر، ۷۲۱۷ مورد سیل ثبت شده داریم که نزدیک به ۱۵۰۴ نفر در طی ۱۴ ماه تلفات انسانی داشته است.
ضرورت استفاده از پیش بینیهای هوشمند و فناوری جدید:
حسین آهنی در باره این مولفه میگوید: کشورها و استانداردها با هم فرق دارد و نمیشود مقایسه نامناسب و نامتجانسی داشت، کشور ما خشک و نیمه خشک است شرایط کاربری و تغییر اقلیم و رویکردها و نوع بارشهایی که رخ میدهد متفاوت است.
ما با چنین رویکردی باید برای کم کردن خسارتها برویم به سمت پیش بینیهای هوشمند باید با تکنولوژی و فناوریهای مدرنی که در دنیا هست برای سازمانهای متولی فرصت ایجاد کنیم که بتوانند سرمایه گذاریهای مناسبی در این حوزه داشته باشند که اگر بدرستی پیش بینی انجام بدهیم و به موقع اینها را به بخشهای مختلف مربوطه انعکاس دهیم قطعا خسارت کم خواهد شد.
برآورد حجم آب بهره برداری شده از بارندگیهای اخیر:
فیروز قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب کشور در این باره میگوید: براساس برآوردهای وزارت نیرو، حدود ۷ میلیارد متر مکعب بارش موثر از این بارش دریافت کردیم که اثر این بارش را باید در آبخوانهای زیرزمینی، آبهای سطحی و دریاهای اطراف کشور ببینیم، حدود ۳۵۰ میلیون متر مکعب ورود به مخازن سدهای کشور، در تالابها حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب وارد شده و در طرحهای تغذیههای مصنوعی وزارت نیرو حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب.