به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، اگرچه ارزش پول کاغذی در طول سال‌ها تغییر کرده اما شکل فیزیکی آن همان برگه کاغذی بوده است. سال‌های زیادی است که این شکل از پول بین مردم جا افتاده است اما کم‌کم حرف‌هایی از یک پول جدید به گوش می‌رسد. پولی که از آن به عنوان پول دیجیتال یاد می‌شود و بسیاری بر این باورند که این پول در آینده جایگزین پول‌های کاغذی خواهد شد. احتمالا بسیاری از افراد این پول را با نام بیت‌کوین می‌شناسند. اگرچه بیتکوین اولین و مشهورترین پول دیجیتال است اما خود عضوی از یک خانواده بزرگ‌تر بنام ارزهای دیجیتال است.

ارز دیجیتال همانطور که از نام آن مشخص است وجود خارجی ندارند. شاید برایتان عجیب و ناآشنا باشد. احتمالا از خود می‌پرسید که چطور می‌توان از چیزی که وجود خارجی ندارد به عنوان پول استفاده کرد؟ یا چرا طرفداران این حوزه می‌خواهند ارزهای دیجیتال را جایگزین پول کاغذی کنند؟ جواب سوال‌های خود را می‌توانید در ویژگی‌های ارزهای دیجیتال پیدا کنید. به عنوان مثال برخی از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند. یعنی شما می‌توانید با هر فردی در هر جای جهان معامله کنید، بدون این که نیازی به بانک‌ها یا صرافی‌ها داشته باشید. اینگونه مدیریت دارایی‌ها تحت نظر نهادهای خاص نخواهد بود. از طرفی معاملات ارزهای دیجیتال رمزنگاری می‌شوند و همه افراد می‌توانند به اطلاعات معاملات دسترسی داشته باشند. درنتیجه احتمال این که کسی بتواند به صورت پنهانی، مرتکب تقلبی شود، بسیار کم است. همچنین دستگاه‌هایی بنام دستگاه‌های استخراج یا ماینینگ وجود دارد که به نوعی امنیت حوزه ارزهای دیجیتال را تامین می‌کند.

اگرچه بازار نوظهور ارزهای دیجیتال نواقصی هم دارد، اما سوالی که مطرح می‌شود اینست که آیا مزایای آن می‌تواند بر معایبش غلبه کند؟ آیا پیشرفت تکنولوژی می‌تواند پول کاغذی را حذف و ارزهای دیجیتال را جایگزین آن کند؟ آیا جهان دوباره در حال تغییر شکل رایج پول است؟ نظر شما در این‌باره چیست؟ 

پول‌های کالایی چگونه بوجود آمدند؟

زندگی اجتماعی سبک متفاوتی از زندگی بود و چالش‌هایی را هم به دنبال داشت. یکی از این چالش‌ها بدست آوردن آن کالایی بود که خود فرد نمی‌توانست تولید کند. در نتیجه کم کم مبادله کالا رواج یافت. مثلا کشاورزی که گندم می‌کاشت، در ازای محصول خود از کشاورز دیگری برنج دریافت می‌کرد. این گونه هم نیاز خود را برطرف می‌کرد و هم نتیجه کار و تلاش خود را به درآمد تبدیل کرده بود. اما مبادلاات کالا به کالا مشکلات خاص خود را به همراه داشت. مثلا پیدا کردن کشاورزی که برنج داشته باشد و بخواهد آن را با گندم شما معاوضه کند، کار آسانی نبود. مشکل دیگر نیز تعیین ارزش کالاها بود. در ابتدا معاملات بدون تعیین ارزش انجام می‌شد. تا زمانی که تنوع کالاها افزایش یافت و مردم یاد گرفتند که ارزش کالاها یکسان نیست و بایستی معیاری برای دادوستدها در نظر گرفته شود. در این زمان نیاز بود تا پای یک عامل دیگر به میان بیاید که ارزش آن مشخص باشد و مردم بتوانند از آن به عنوان واسطه‌ای برای معاملات خود استفاده کنند. این سرآغازی برای پیدایش پول در جوامع بود.

اما پول همیشه به شکل کاغذی امروزی مرسوم نبوده است. در آن زمان کالایی که بیشترین فراوانی را داشت و بسته به شرایط جغرافیایی دسترسی به آن راحت‌تر بود، به عنوان پول انتخاب می‌شد. مثلا در مناطقی از گوسفند یا گندم به جای پول استفاده می‌شده است. یا حتی در زمان جنگ‌های جهانی از آن‌جا که ورود و خروج کالا و ملاقات با زندانیان بسیار سخت بود، سیگار به عنوان پول بین زندانیان جا افتاده بود. یعنی زندانیان در ازای دریافت سیگار، کالا و خدمات ارائه می‌دادند. حتی آن‌هایی که سیگار مصرف نمی‌کردند هم در ازای کاری که برای دیگران انجام می‌دادند، سیگار طلب می‌کردند. به طور کلی وقتی از یک کالا به عنوان پول استفاده می‌شود، به آن پول کالایی می‌گویند.

گذار از پول کالایی به پول کاغذی

با گذشت زمان و گسترش جوامع، پول‌های کالایی هم نتوانستند نیاز بشر را رفع کنند. چرا که مشکلات خاص خود را داشتند. مثلا فکر کنید هر فرد قادر به نگهداری چند گوسفند بود؟ یا مبادله بین فردی که از گوسفند به عنوان پول استفاده می‌کند و فردی که در یک منطقه دیگر از صدف به عنوان پول استفاده می‌کند، به چه صورت است؟ وجود این مشکلات از طرفی و کشف فلزات گرانبهایی مانند طلا و نقره از سویی دیگر، باعث پیدایش پول در قالب سکه‌هایی از جنس طلا و نقره شد. کم‌کم دولت‌ها دریافتند که برای توسعه تجارت باید به ضرب پول بپردازند. برای این منظور، سکه‌های متنوعی از طلا و نفره را به مهر خود ممهور و در کشور خود رایج کردند. گفته می‌شود اولین سکه‌ای که در ایران رواج یافت در زمان داریوش اول ضرب شد و «دریک» نام داشت.

با ضرب سکه توسعه اقتصادی کشورها رونق گرفت و کم‌کم مکان‌هایی به وجود آمد که در ان افراد اسناد کاغذی صادر می‌کردند. این افراد نقش واسطه را برای جریانات مالی بین تجار داخل و خارج از کشور ایفا می‌کردند. همچنین با به امانت گرفتن سکه‌های مردم به آن‌ها دست‌نوشته‌هایی به عنوان رسید می‌دادند. دارنده رسید به اعتبار صادرکننده آن، می‌توانست از آن رسید در بازار استفاده کند. این فرآیند نه تنها زمینه پیدایش پول کاغذی را فراهم کرد بلکه رابطه‌ای بین پول کاغذی و طلا برقرار کرد. این شکل پول از قرن نوزدهم به بعد وارد نظام مالی کشورها شده است.

رابطه طلا و پول کاغذی همواره حفظ می‌شده است. یعنی از طلا به عنوان پشتوانه‌ای برای پول یاد می‌شد. تا اوایل دهه هفتاد که در ابتدا امریکا و سپس سایر کشورها اعلام کردند که تعهدی در مقابل حفظ نسبت برابری ارزش طلا و پول کاغذی کشور خود ندارند. از آن جا به بعد طلا نقش پشتوانه‌ای خود را از دست داد و بدین صورت اعتبار دولت‌ها، پشتوانه پول آن‌ها شد.