ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرآنلاین: شرکت بایکار ترکیه، سازنده پهپادهای مشهور TB۲ و آکینجی، بار دیگر با رونمایی از جدیدترین دستاورد خود، یعنی جنگنده بدون سرنشین کیزیل‌الما (Kizilelma)، صنعت دفاعی جهان را تحت تأثیر قرار داده است.

این جنگنده که به عنوان «نخستین جنگنده بدون سرنشین جهان» معرفی می‌شود، نه تنها قرار است شکاف‌های موجود در نیروی هوایی ترکیه را پر کند، بلکه با ادغام موفقیت‌آمیز رادارهای ملی (MURAD) و سیستم‌های هدف‌گیری الکترواپتیکی (Toygun) توانایی نظامی ترکیه را به سطح جدیدی ارتقاء داده و مسیر نفوذ ژئوپلیتیک این کشور را هموارتر می‌سازد.

پنجمین نمونه اولیه کیزیل‌الما اخیراً پروازهای آزمایشی حیاتی را با تمرکز بر ادغام کامل سامانه‌های داخلی با موفقیت پشت سر گذاشته است. این پهپاد جنگی (UCAV) که وزن برخاست آن ۸.۵ تن و ظرفیت حمل تسلیحاتش ۱.۵ تن است، حامل موشک هوابه‌هوای گوک‌دوغان بود؛ موشکی که قرار است جایگزین ساخت داخل موشک‌های غربی مانند AMRAAM شود.

مهمترین دستاوردهای فنی:

۱) رادار و هدف‌گیری: ادغام موفقیت‌آمیز رادار مُراد ۱۰۰-A از نوع آرایه فازی فعال الکترونیکی (AESA) و سیستم هدف‌گیری کم‌قابل‌ردگیری تویگان (Toygun EOTS) که هر دو ساخت آسلسان هستند.

۲) پنهان‌کاری: کیزیل‌الما با دارا بودن دو محفظه تسلیحات داخلی و پوشش جاذب رادار طراحی شده است تا ردپای راداری خود را به شدت کاهش دهد.

۳) خودمختاری: بخش بزرگی از پرواز و پردازش داده‌ها توسط هوش مصنوعی کنترل می‌شود و به آن قابلیت عملیات کاملاً خودمختار می‌بخشد.

هواپیمای جنگی بدون‌سرنشین «بایراکتار قزل‌الما»، نخستین جنگنده‌ بدون‌سرنشین ترکیه که کاملاً با منابع داخلی شرکت بایکَر ساخته شده است، در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۵ یک پرواز گروهی با جنگنده‌های F-16 انجام داد.

این پهپاد در طی پروازی به مدت یک ساعت و ۴۵ دقیقه و در ارتفاع متوسط ۱۵ هزار پا، یکپارچگی رادار ملی و مهمات بومی را با موفقیت تأیید کرد.

این آزمایش در مرکز آموزش و آزمون پرواز آقینجی در تکیرداغ ترکیه انجام شد.

کیزیل‌الما در حال حاضر یک راه‌حل استراتژیک برای نیروی هوایی ترکیه است. با توجه به فرسودگی ناوگان جنگنده‌های F-۴E فانتوم و نیاز به بازسازی F-۱۶های موجود (تحت پروژه اُزگور)، تولید انبوه کیزیل‌الما ضروری به نظر می‌رسد. هالوک بایراکتار، مدیرعامل بایکار، هدف تولید ۴۸ فروند کیزیل‌الما در سال ۲۰۲۶ را اعلام کرده است.

نکته قابل توجه، صرفه اقتصادی این پهپاد جنگی است. در حالی که قیمت یک جنگنده F-۱۶ Block ۷۰ می‌تواند به ۲۰۰ میلیون دلار برسد، قیمت تخمینی کیزیل‌الما بین ۳ تا ۳۴.۵ میلیون دلار است. یک اقتصاددان بریتانیایی تحلیل کرده که ترکیه می‌تواند با هزینه خرید یک فروند F-۱۶، حدود ۱۵ فروند کیزیل‌الما تهیه کند.

مانند بسیاری از پروژه‌های بزرگ دفاعی ترکیه، چالش اصلی کیزیل‌الما نیز در حوزه موتور باقی مانده است. این پهپاد در حال حاضر از موتور توربوفن اوکراینی AI-۲۵ استفاده می‌کند، اگرچه برنامه‌هایی برای توسعه موتورهای بومی در شرکت TEI (شرکت تابعه TAI) از جمله موتورهای TF-۱۰۰۰۰ در دست اجرا است.

از نظر طراحی، وجود بالچه‌های کانارد دلتا در جلوی هواپیما، اگرچه مانورپذیری بالایی را تضمین می‌کند (که در نبردهای هوایی یک مزیت است)، اما به‌طور بالقوه ردپای راداری آن را افزایش می‌دهد. هرچند استفاده از پوشش جاذب رادار و سیستم هدف‌گیری الکترواپتیکی تویگان (که نیاز به روشن کردن رادار اصلی برای شلیک را از بین می‌برد) این ریسک را کاهش می‌دهد.

پهپادهای قبلی بایکار این شرکت را به بزرگترین فروشنده پهپاد جهان تبدیل کردند؛ تا جایی که در سال ۲۰۲۴، ۹۰ درصد از درآمد بایکار از صادرات به ۳۵ کشور مختلف به دست آمد که معادل ۱.۸ میلیارد دلار بوده است.

نخستین هواپیمای جنگی بدون‌سرنشین ترکیه، «بایراکتار قزل‌الما» ساخته شرکت بایکَر، در جریان نخستین آزمایش شلیک خود با مهمات «تولون» و «TEBER-82» دیده می‌شود. این تصویر از سوی بایکَر منتشر شده است.

کیزیل‌الما نه تنها این ارقام را افزایش خواهد داد، بلکه با شراکت‌های اخیر، ترکیه را وارد سطح جدیدی از همکاری‌های بین‌المللی کرده است. بایکار اخیراً شرکت هوافضای ایتالیایی Piaggio Aerospace را خریداری کرده و با غول دفاعی لئوناردو (عضو کنسرسیوم جنگنده نسل ششم GCAP) جوینت ونچر تشکیل داده است. این تحرکات، ترکیه را به طور غیرمستقیم در نزدیکی پروژه جنگنده نسل ششم اروپایی-آسیایی (GCAP) قرار می‌دهد و هدف بلندمدت ترکیه برای دستیابی به برابری فنی با قدرت‌هایی چون آمریکا و چین را تقویت می‌کند.

کیزیل‌الما فراتر از یک راه‌حل موقت برای نیروی هوایی ترکیه است. این پهپاد جنگی، با ترکیب سامانه‌های بومی، خودران و قابلیت‌های پنهان‌کاری، نشان‌دهنده یک جهش تکنولوژیکی استراتژیک است که به ترکیه اجازه می‌دهد تا توان رزمی خود را افزایش داده و در عین حال، هزینه‌های عملیاتی جنگنده‌های سرنشین‌دار را کاهش دهد.

تصویر هوایی از جنگنده بدون‌سرنشین «قزل‌الما» متعلق به شرکت بایکَر، هنگام آزمایش تسلیحاتی با بمب هدایت‌شونده TEBER-82 ساخت راکت‌سان، در دوم اکتبر ۲۰۲۵ ثبت شده است. 

این پلتفرم به‌عنوان یک «بال‌مرد وفادار» برای جنگنده‌های سرنشین‌دار عمل کرده و زمینه را برای ورود نسل جدید جنگنده‌های ملی MMU Kaan آماده می‌کند. کیزیل‌الما نه تنها یک محصول صادراتی جذاب است، بلکه نماد جاه‌طلبی ترکیه برای تبدیل شدن به یک بازیگر تعیین‌کننده در فناوری‌های دفاعی نسل آینده است.