ظرفیت ۶ میلیونی بازار و نقش آینده‌ساز قطعه‌سازا
اقتصاد ایران: یکی از نکات مهم درباره صنعت‌خودرو این است که برخلاف بسیاری از صنایع، ارزش افزوده تولید در این صنعت گسترده و در زنجیره طولانی آن توزیع می‌شود
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
صنعت‌خودرو کشور طی دهه‌های گذشته همواره به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه صنعتی کشور شناخته شده و اکنون با اتکا به توان مهندسی داخلی، شبکه گسترده قطعه‌سازی و بازار بزرگ مصرف، به نقطه‌ای رسیده که بیش از هر زمان دیگری ظرفیت جهش دارد. آن‌چه امروز در زنجیره‌تامین و تولید خودرو مشاهده می‌کنیم، حاصل چند دهه سرمایه‌گذاری، تجربه، مهارت و شکل‌گیری یک شبکه قدرتمند صنعتی است که توانسته خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت غیرنفتی کشور تثبیت کند.
بازاری ۶ میلیونی؛ مزیت رقابتی که نباید نادیده گرفته شود
بازار خودرو ایران سالانه میلیون‌ها معامله را در خود جای می‌دهد و این حجم عظیم، به‌تنهایی نشان‌دهنده عمق تقاضا و پایداری زنجیره تولید است. در بسیاری از کشورها، بازارهای کوچک مانع توسعه محصول، نوآوری و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های پیشرفته می‌شود؛ اما ایران با برخورداری از بازاری حداقل ۶ میلیونی در سال یکی از بزرگ‌ترین بازارهای منطقه را در اختیار دارد.
این حجم تقاضا یک مزیت استراتژیک مهم برای خودروسازان و قطعه‌سازان محسوب می‌شود. زیرا امکان تولید مستمر، برنامه‌ریزی توسعه محصول، جذب سرمایه و ایجاد اشتغال پایدار را فراهم می‌کند. هیچ صنعتی بدون بازار بزرگ نمی‌تواند رشد کند و صنعت‌خودرو ایران این نقطه اتکا را به‌صورت کاملا طبیعی و پایدار در اختیار دارد.
قطعه‌سازان؛ ستون فقرات صنعتی کشور
کمتر صنعتی در کشور وجود دارد که به اندازه زنجیره قطعه‌سازی، گسترده، پیچیده و اشتغال‌زا باشد. بیش از ده‌ها هزار نیروی متخصص و صدها شرکت تولیدی، امروز در بخش قطعه فعالیت می‌کنند و بخش عمده فناوری ساخت، مواداولیه، فرآیندهای تولید و آزمون‌های کیفی را در داخل کشور به‌مرحله بلوغ رسانده‌اند.
قطعه‌سازان با تکیه بر دانش فنی و تجربه چندده‌ساله خود توانسته‌اند بسیاری از فرآیندها را که روزی تنها در اختیار شرکت‌های خارجی بود، بومی‌سازی کنند. تولید قطعات حساس مانند سیستم‌های الکترونیکی، قطعات قوای محرکه، بخش‌های بدنه، ایمنی و تزئینات داخلی، امروز در داخل کشور انجام می‌شود و این روند، وابستگی به واردات را کاهش داده و سودآوری و ارزش افزوده را در داخل حفظ کرده است.
خودروسازان؛ آماده چندپله رشد در محصول و تکنولوژی
خودروسازان ایران در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که مسیر حرکت آن‌ها از تولید صرف به سمت توسعه محصول، پلت‌فرم‌سازی و طراحی داخلی تغییر کرده است. افزایش توان مهندسی، توسعه مراکز R&D، تربیت نیروهای متخصص و افزایش همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان، باعث شده سطح توان طراحی و تولید پلت‌فرم‌های جدید در کشور به‌شکل محسوسی افزایش یابد.
نمونه‌های جدید خودروهای داخلی با طراحی به‌روز، تجهیزات ایمنی بهتر، قوای محرکه پیشرفته‌تر و امکانات رفاهی مجهزتر وارد بازار شده‌اند. این روند نشان می‌دهد که صنعت‌خودرو در مسیر ارتقای تکنولوژیک قرار گرفته و تنها با اندکی پایداری در سیاست‌گزاری، می‌تواند سهم بیشتری از بازار داخلی و حتی صادرات منطقه‌ای را به دست آورد.
مسیر روشن برای صنعتی که پیشران اقتصاد کشور است
یکی از نکات مهم درباره صنعت‌خودرو این است که برخلاف بسیاری از صنایع، ارزش افزوده تولید در این صنعت گسترده و در زنجیره طولانی آن توزیع می‌شود. از شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان تا کارخانه‌های بزرگ قطعه‌سازی و خودروسازی، همگی در یک شبکه تولید مشترک قرار دارند و اشتغال مستقیم و غیرمستقیم چندصد هزار نفری ایجاد کرده‌اند.
سهم بالای تولید داخلی در این صنعت باعث شده اقتصاد کشور کمتر تحت‌تاثیر نوسانات خارجی قرار گیرد. بسیاری از کشورها برای شکل‌دهی به یک صنعت‌خودرو پایدار و سودآور، دهه‌ها تلاش می‌کنند، اما ایران امروز چنین ساختاری را در اختیار دارد و تنها نیازمند استمرار روند حمایتی و سیاست‌گزاری پایدار است.
فرصت طلایی توسعه: از پلت‌فرم داخلی تا صادرات منطقه‌ای
در سال‌های اخیر، تولید پلت‌فرم‌های داخلی بیش از گذشته جدی شده است. این اقدام، نقطه شروعی برای توسعه‌دهی موتورهای جدید، گیربکس‌های پیشرفته، سیستم‌های تعلیق به‌روز و حتی فناوری‌های الکتریکی و هیبریدی است. با ادامه این مسیر، امکان تولید محصولات رقابتی‌تر در کلاس‌های مختلف – از خودروهای خانوادگی تا کراس‌اوورهای جدید – فراهم خواهد شد.
در کنار این پیشرفت‌ها، بازار کشورهای همسایه جذاب‌ترین فرصت برای صادرات خودرو و قطعه ایرانی است. بسیاری از این کشورها بازارهایی درحال توسعه با نیاز بالا به خودروهای اقتصادی و متوسط هستند و صنعت ایران به‌خوبی قادر است با ارائه محصولات قابل‌اعتماد، این بازارها را پوشش دهد. تجربه صادرات در سال‌های گذشته نیز نشان داده که این مسیر کاملا قابل گسترش است و تنها نیاز به تداوم برنامه‌ریزی و استانداردسازی دارد.
یکپارچگی زنجیره‌تامین؛ مهم‌ترین سرمایه صنعت خودرو
مهم‌ترین نقطه‌قوت صنعت‌خودرو ایران، یکپارچگی میان خودروساز و قطعه‌ساز است. این ارتباط تنگاتنگ سبب شده شرکت‌های کوچک و متوسط قطعه‌ساز بتوانند سهم بزرگی در توسعه محصول و کیفیت ایفا کنند. امروز بسیاری از پلت‌فرم‌ها و مدل‌های جدید با همکاری گسترده این زنجیره طراحی و تولید می‌شوند.
وجود چنین شبکه‌ای در کمتر صنعتی دیده می‌شود؛ شبکه‌ای که از مواداولیه تا محصول نهایی را در داخل کشور تامین می‌کند. این یکپارچگی، قدرت رقابتی مهمی برای صنعت ایران در برابر بسیاری از کشورهای منطقه محسوب می‌شود.
حرکت به سمت تکنولوژی‌های نوین
در کنار پیشرفت‌های سنتی، خودروسازان و قطعه‌سازان کشور به سمت فناوری‌های جدیدی مانند سیستم‌های کمک‌راننده، باتری‌های پیشرفته، مدیریت انرژی، تجهیزات الکترونیکی و بهبود استانداردهای آلایندگی حرکت کرده‌اند. همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به این روند سرعت بخشیده است و نشان می‌دهد این صنعت آمادگی کامل برای ورود به نسل‌های جدید خودرو را دارد.
آینده صنعت خودرو ایران روشن‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود
زنجیره خودروسازی کشور امروز نه‌تنها به نقطه تثبیت رسیده بلکه آماده یک جهش بزرگ است. بازاری بزرگ، شبکه قطعه‌سازی توانمند، ظرفیت تولید داخلی گسترده، پیشرفت‌های فناوری، مراکز طراحی و توسعه محصول و از همه مهم‌تر نیروی انسانی متخصص، پشتوانه اصلی این رشد هستند.
ادامه روند حمایتی، ثبات سیاست‌گزاری و اتکا به توان داخلی می‌تواند صنعت‌خودرو ایران را در جایگاهی قرار دهد که سال‌ها به‌دنبال آن بوده است؛ جایگاهی که در آن محصولات ایرانی نه‌تنها نیاز بازار داخل را پاسخ می‌دهد، بلکه در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی نیز رقابت می‌کند.