گسل بی‌قانونی؛ زنگ هشدار برای شهر زلزله‌خیز به صدا درآمد!
اقتصاد ایران: دورود- ساخت‌وسازهای غیرمجاز و فاقد ضابطه در شهر زلزله‌خیز دورود با دارا بودن گسل‌های فعال، بار دیگر نگرانی کارشناسان و مسئولان را برانگیخته است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: بحران ساخت‌وسازهای غیرمجاز و فاقد ضابطه در شهرهای کشور به‌ویژه در مناطق لرزه‌خیز، سال‌هاست به‌عنوان یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های حوزه شهرسازی و مهندسی ساختمان مطرح است.
استان لرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و قرار گرفتن بر روی گسل‌های فعال، بیش از سایر مناطق کشور نیازمند نظارت دقیق و رعایت کامل مقررات ملی ساختمان است.
با این حال، گزارش‌های میدانی و هشدارهای کارشناسان نشان می‌دهد که روند بی‌ضابطه و بعضاً بی‌توجه به قوانین در شهرهایی مانند دورود، زنگ خطری جدی برای ایمنی شهروندان به صدا درآورده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی به استاندار نامه نوشت!
حادثه تلخ فرو ریختن ساختمان متروپل آبادان هنوز از ذهن افکار عمومی پاک نشده و تبدیل به نمادی از غفلت نظارتی و بی‌اعتنایی به ضوابط فنی و حقوقی شده است.
امروز بیم آن می‌رود که تکرار چنین فاجعه‌ای در لرستان، به‌ویژه در شهرهایی که بر روی گسل فعال قرار دارند، بیش از هر زمان دیگری محتمل باشد.
هشدارهای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان در این زمینه، در واقع زنگ بیدارباشی برای مدیران شهری و دستگاه‌های اجرایی است که وظیفه دارند در اسرع وقت برای مقابله با این بحران ورود کنند.
نامه سعید بارانی، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان خطاب به استاندار، نشان از فوریت و اهمیت موضوع دارد.
این نامه تنها یک هشدار اداری نیست، بلکه سندی استراتژیک برای توجه همگانی به ضرورت اصلاح فوری روند ساخت‌وسازها و جلوگیری از بی‌قانونی‌های شهری. در شرایطی که قوانین شفاف و ضمانت اجراهای قانونی به‌وضوح وجود دارند، تعلل در اقدام می‌تواند هزینه‌ای بسیار سنگین برای استان و کشور در پی داشته باشد.
هشدار رئیس سازمان نظام مهندسی لرستان؛خطر تکرار فاجعه متروپل جدی است
سعید بارانی، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان، در مورد جزئیات نامه رسمی خطاب به استاندار این استان در گفت و گو با خبرنگار مهر نسبت به وضعیت بحرانی ساخت‌وسازهای فاقد ضابطه در شهر دورود و سایر شهرهای لرستان هشدار داد و تأکید کرد ادامه این روند می‌تواند به وقوع فجایعی مشابه حادثه متروپل آبادان منجر شود.
وی خواستار ورود فوری و قاطع استانداری، شهرداری‌ها و دستگاه قضایی برای توقف ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تشکیل کارگروه ویژه نظارت شد.
هشدار جدی درباره ساخت‌وسازهای فاقد ضابطه
بارانی با بیان نگرانی‌های جدی نسبت به گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز در شهر دورود گفت: نشست اخیر شهرداران استان در سازمان بازرسی به خوبی نمایانگر هشدارهای سازمان نظام مهندسی ساختمان درباره وضعیت بحرانی ساخت و سازهای فاقد ضابطه در شهر دورود و مخاطرات جدی لرزه‌ای و ایمنی آن بود. این موضوع واقعیتی تلخ و غیرقابل اغماض است.
وی با اشاره به قرار گرفتن شهر دورود بر روی گسل فعال و سابقه زمین‌لرزه‌های ویرانگر در منطقه افزود: این شرایط، اتخاذ تمامی تدابیر پیشگیرانه و نظارتی را فوراً اجتناب‌ناپذیر ساخته است. ادامه روند بی‌ضابطه ساخت و ساز، نه تنها نقض آشکار قوانین کشور است بلکه تهدیدی جدی برای جان و مال شهروندان محسوب می‌شود و می‌تواند تراژدی تلخی هم‌سنگ حوادث ناگوار گذشته را رقم بزند.
استناد به قوانین صریح کشور
بارانی در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد که قوانین موضوعه کشور به روشنی بر ضرورت جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز تأکید دارند.
وی توضیح داد: قانون شهرداری‌ها، قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان و آیین‌نامه‌های مربوطه صراحتاً بر ممنوعیت هرگونه احداث، تغییر کاربری و تفکیک اراضی بدون اخذ مجوز و نظارت فنی تأکید کرده‌اند.
بارانی ادامه داد: مطابق ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، شهرداری موظف به نظارت و جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز است. همچنین بر اساس قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، سازمان نظام مهندسی مکلف به اعمال نظارت کامل بر حسن اجرای مقررات ملی ساختمان است.
او ادامه داد: این مقررات در هماهنگی با بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها بر حفظ سیما و منظر شهری و تأمین ایمنی سکونتگاه‌ها تأکید دارند. در چنین شرایطی، سلب مسئولیت سازمان نظام مهندسی ساختمان از ساخت‌وسازهای خارج از نظارت امری نگران‌کننده است که نشان از خطر افزایش مخاطرات و کاهش ضریب ایمنی بناها دارد.
ضرورت ورود فوری دستگاه‌های ذی‌ربط
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان لرستان با هشدار نسبت به تداوم این وضعیت افزود: این مسئله بر حساسیت موضوع افزوده و مستلزم ورود فوری و قاطع تمامی مراجع ذی‌صلاح به‌ویژه استانداری، شهرداری‌ها، اداره کل راه و شهرسازی و دستگاه قضایی است.
وی گفت: باید ضمن توقف فوری فعالیت‌های ساخت‌وساز غیرمجاز، اقدامات قانونی و اجرایی برای اصلاح مسیر نظارت و کنترل طرح‌های ساختمانی در دستور کار قرار گیرد.
بارانی تأکید کرد: تعامل و همکاری همه‌جانبه میان دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در این مرحله حیاتی است و تعلل در این زمینه می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای استان به همراه داشته باشد.
درخواست تشکیل کارگروه ویژه نظارت
به گفته بارانی، انتظار می‌رود استانداری لرستان نسبت به تشکیل کارگروهی ویژه با حضور نمایندگان تمامی نهادهای مرتبط و با محوریت سازمان نظام مهندسی ساختمان اقدام کند.
وی توضیح داد: این کارگروه باید بررسی میدانی وضعیت ایمنی ساختمان‌ها و انطباق ساخت‌وسازها با مقررات را در دستور کار قرار دهد.
بارانی یادآور شد: همچنین ضروری است سازوکارهای لازم برای نظارت مستمر، پیشگیری از تخلفات و اعمال ضمانت اجراهای قانونی از جمله برخورد قاطع از طریق کمیسیون ماده ۱۰۰ و موارد مرتبط تدوین و پیگیری شود.
پیامدهای تعلل در مقابله با ساخت‌وسازهای غیرمجاز
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان لرستان هشدار داد: بی‌تردید تعلل در مقابله با وضعیت فعلی، نه تنها موجب تهدید حیات و سلامت عمومی خواهد شد، بلکه سرمایه‌های ملی را نابود کرده و هزینه‌های مالی سنگینی بر دولت تحمیل خواهد کرد. همچنین این تعلل می‌تواند اعتماد عمومی به نهادهای نظارتی و اجرایی را به شدت تضعیف کند.
وی خاطرنشان کرد: یادآوری می‌کنم که تجربه تلخ فرو ریختن متروپل آبادان نتیجه مستقیم غفلت از نظارت و عدم رعایت ضوابط فنی و ایمنی بود.
بارانی تصریح کرد: ما وظیفه داریم با بازنگری فوری در سازوکارهای کنترلی، از تکرار چنین فجایعی در لرستان جلوگیری کنیم.
لزوم بازنگری در نظام نظارتی و پیشگیرانه
وی بر ضرورت اصلاح فوری روند موجود تأکید کرده و گفت: ضروری است بازنگری جدی در نظام کنترلی و نظارتی استان صورت گیرد تا با رعایت کامل ضوابط فنی، شهرسازی و ایمنی، از وقوع فجایعی مشابه جلوگیری شود.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان لرستان یادآور شد: تأمین امنیت و آرامش شهروندان لرستانی جز با توقف قاطع ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه و پایبندی کامل به قانون محقق نخواهد شد.
بنابراین گزارش، هشدار رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان لرستان درباره خطرات ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه در شهر دورود، بار دیگر اهمیت توجه به قوانین و مقررات ملی ساختمان و نقش دستگاه‌های نظارتی را پررنگ می‌کند.
این اظهارات سعید بارانی در حالی مطرح می‌شود که پیش از این بهزاد شاکرمی، مدیرکل سابق راه و شهرسازی لرستان با اشاره به وضعیت ساخت‌وسازها در استان گفته بود: لرستان با معضل ساخت‌وسازهای غیرمجاز روبه‌رو است و مقابله با این قانون‌گریزی نیازمند همت و اتحاد درون‌استانی است.
وی با بیان اینکه ساخت‌وسازهای غیرمجاز به دو دسته تقسیم می‌شوند، توضیح داد: دسته اول شامل ساختمان‌هایی است که بدون اخذ مجوزهای لازم و بدون نظارت ساخته می‌شوند و دسته دوم ساخت‌وسازهای دو نقشه‌ای یا خارج از پروانه هستند.
مدیرکل راه و شهرسازی لرستان همچنین به مشکلات ساخت‌وساز در محدوده شهرها اشاره کرد و گفت: به دلیل کمبود زمین در شهر خرم‌آباد، برخی مردم به سمت ساخت‌وساز با سطح اشغال بیشتر و تراکم بالاتر روی آورده‌اند.
شاکرمی تاکید کرد: با هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز برخورد قانونی و محکم صورت می‌گیرد و هیچ طرحی در کمیسیون ماده پنج و کارگروه امور زیربنایی بدون استعلام و بررسی تأیید نمی‌شود؛ این طرح‌ها به راحتی از فیلتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل عبور نمی‌کنند.
شناسایی ۱۳۲ مورد ساخت‌وساز غیرمجاز در دورود
محسن اکبری مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دورود نیز در این رابطه با اشاره به تلاش نیروهای یگان حفاظت امور اراضی شهرستان دورود به مهر گفت: در شش ماه نخست سال جاری، ۱۳۲ مورد ساخت‌وساز غیرمجاز شناسایی و پس از آن اخطاریه‌های قانونی صادر شده است.
وی افزود: شهروندان در صورتی که قصد تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی خود را دارند، باید پیش از هر اقدامی، مجوزهای قانونی را از مدیریت امور اراضی استان دریافت کنند. دریافت این مجوز به معنای اجازه ساخت و ساز نیست و مجوزهای لازم از سایر مراجع قانونی نیز باید اخذ شود.
اکبری ادامه داد: برای شناسایی به‌موقع تغییر کاربری‌های غیرمجاز، واحد گشت به‌صورت منظم زمین‌های کشاورزی را رصد می‌کند و پس از صدور اخطاریه، پرونده‌های حقوقی تشکیل می‌شود.
وی همچنین از شهروندان خواست هرگونه تغییر کاربری یا قطعه‌بندی زمین‌های زراعی و باغی را از طریق مراجعه حضوری به مدیریت جهاد کشاورزی یا تماس با سامانه تلفنی شبانه‌روزی ۱۳۱ اطلاع دهند تا اقدامات لازم صورت گیرد.
بنابراین گزارش؛ در شرایطی که شهر دورود بر روی گسل فعال قرار دارد، تداوم روند غیرمجاز و خارج از نظارت می‌تواند به فجایعی تلخ و تکرار حوادثی مشابه متروپل بینجامد.
تشکیل کارگروه ویژه و برخورد قاطع با متخلفان، دو راهکار اصلی پیشنهادی است که متولیان برای مدیریت این بحران مطرح کرده است.