بالا رفتن سرعت صادرات قطعه به نقاط مختلف جهان
اقتصاد ایران: در دهه‌های اخیر، تحولات پرشتاب در نظام‌های لجستیک و زنجیره‌تامین منطقه‌ای، چهره بازار قطعات‌یدکی خودرو را در خاورمیانه دگرگون ساخته است.
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ، راه‌اندازی مرکز گسترده قطعات‌یدکی خودرو در منطقه آزاد جبل‌علی دوبی، تحولی استراتژیک به‌شمار می‌رود که نه تنها بازار امارات، بلکه شبکه تأمین و خدمات خودرویی بسیاری از کشورهای همسایه از جمله ایران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به‌دلیل موقعیت استراتژیک ایران در شبکه منطقه‌ای تامین خودرو و اهمیت بالای بازار قطعات یدکی در ایران، این تحول پیامدهای چندلایه اقتصادی، صنعتی و حتی فناورانه برای زنجیره‌تامین، تولید قطعات، بازار خدمات پس از فروش و راهبرد توسعه صنعت‌خودرو کشور دارد.
مشخصات مرکز قطعات یدکی جبل‌علی و نقش منطقه‌ای آن
مرکز جدید قطعات یدکی خودرو در منطقه آزاد جبل‌علی دوبی، بزرگ‌ترین هاب منطقه‌ای زیرساختی در حوزه توزیع، انبار و لجستیک قطعات در سطح خاورمیانه است. این مرکز با مساحت حدود 12 هزار مترمربع و ظرفیت نگهداری بیش از 20 هزار نوع قطعه، نقطه عطفی در پوشش‌دهی سریع و گسترده قطعات مورد نیاز برای بازار خودروهای نوین به‌ویژه خودروهای چینی و آسیایی به‌شمار می‌رود.
ایجاد این مرکز علاوه‌بر تسهیل انتقال و توزیع قطعات در سراسر منطقه، زمینه‌ساز انقلاب جدیدی در سرعت ارسال، دقت ردیابی قطعات و پشتیبانی خدمات پس از فروش برندهای نوظهور و باسابقه در منطقه شده است.
یکی از وجوه تمایز این مرکز، اتکای حداکثری به فناوری‌های روز لجستیک، از جمله بهره‌گیری از سیستم‌های انبارداری هوشمند، زنجیره‌تامین لحظه‌ای و شبکه حمل‌ونقل چندوجهی است. این امکانات، فرآیند پردازش سفارش و ترخیص قطعه را تا حد ۴۸ ساعت کاهش داده و نرخ رضایت از موجودی قطعه را تا ۹۸ درصد ارتقا داده است.
چنین عملکردی در مقایسه با هاب‌های جهانی، نقطه‌قوت غیرقابل انکاری است که امکان استفاده دیگر کشورها از ظرفیت‌های انبارش، بسته‌بندی و صادرات مجدد را فراهم می‌آورد.
همچنین، مرکز جبل‌علی با بهره‌گیری از موقعیت ویژه جغرافیایی امارات به‌عنوان مرکز پیوند شرق و غرب و نزدیکی به‌مسیرهای اصلی دریایی و فرودگاه‌های بین‌المللی، توان تنوع حمل ترکیبی (دریایی، زمینی و هوایی) را در کوتاه‌ترین زمان به‌کشورهایی نظیر ایران، عربستان، ترکیه و سایر کشورهای محور خلیج‌فارس و آسیای میانه ایجاد کرده است.
این هاب همچنین به‌لطف منطقه آزاد تجاری جبل‌علی، برخوردار از تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی، تعرفه‌ای و گمرکی است که هزینه مبادله و ورود و خروج قطعات را به میزان چشمگیری نسبت به بسیاری از رقبا کاهش می‌دهد.
شبکه لجستیکی و مسیرهای ترانزیت موثر به ایران
شبکه حمل و نقل مرکز جبل‌علی به‌گونه‌ای طراحی شده که امکان ترانزیت سریع، مطمئن و مقرون‌به‌صرفه قطعات و کالاها را به‌بسیاری از مقاصد فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای، به‌ویژه ایران فراهم می‌کند.
یکی از مسیرهای اصلی حمل بار به ایران، جابه‌جایی از بندر جبل‌علی به بنادر جنوبی کشور نظیر بندرعباس و بوشهر است که به‌دلیل فاصله کوتاه (کمتر از ۲۰۰ کیلومتر دریایی از بندر جبل‌علی تا بندرعباس)، زمان ارسال بار و قطعه به بازار ایران کم‌نظیر است.
ساختار لجستیکی نوین جبل‌علی بر پایه ارتباطات پیشرفته، استفاده از کانتینرهای سرد و ویژه برای اقلام حساس و بهره‌گیری از سیستم‌های اتوماسیون و ردیابی دیجیتال شکل گرفته است. شبکه انبارداری متصل به‌مرکز، با فناوری‌های ابری و نرم‌افزارهای انبارداری تحت وب، موجودی را به‌صورت لحظه‌ای کنترل و سفارش‌ها را با حداقل خطا و تاخیر پاسخ می‌دهد.
همچنین مسیرهای ترکیبی هوایی ـ دریایی و انتقال به‌بنادر فرعی در جنوب ایران یا حتی ارسال مستقیم به تهران از طریق فرودگاه‌های دوبی، خطوط عرضه را در شرایط تراز بازار منعطف و پاسخگو ساخته است. چنین سامانه‌ای از توانمندی بالایی جهت مدیریت ترافیک بالا و کاهش ریسک‌های متداول قاچاق یا کمبود قطعات برخوردار است؛ امری که در عمل راه را برای توزیع شفاف و قانونی بیشتر باز کرده است.
در کنار این سامانه لجستیکی، توانایی مرکز جبل‌علی برای عبور بخشی از موانع ناشی از تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی نیز مورد توجه است. امارات طی سال‌های گذشته به دلیل خدمات واسطه‌ای خود، نقش هاب واسط را برای تجارت غیرمستقیم با ایران بازی کرده است و این جریان در حوزه قطعات خودرو نیز تعمیم یافته است.
تاثیرات بازار قطعات‌یدکی و روند رقابتی در ایران
بازار قطعات‌یدکی خودرو در ایران سابقه‌ای طولانی، اما پرچالش دارد. بنا بر آمارهای به‌روز، بیش از ۷۰ درصد قطعات‌یدکی موجود در کشور یا کاملا وارداتی هستند یا مواد اولیه وارداتی دارند و بخش عمده‌ای از این واردات (بیش از ۸ میلیارد دلار تا پایان سال ۱۴۰۲) از شرق آسیا و امارات تامین می‌شود.
راه‌اندازی مرکز عظیمی چون جبل‌علی به‌طور بالقوه بازار را با تحولات زیر مواجه می‌سازد. تاثیر افتتاح مرکز قطعات یدکی در جبل‌علی بر تولیدکنندگان داخلی قطعه و حتی بخش‌هایی از صنعت خودروسازی ایران دوگانه و چندسویه است؛ وجود هاب لجستیکی پیشرفته امکان واردات قطعات مورد نیاز را با زمان و هزینه کمتر برای قطعه‌سازان ایرانی و خودروسازان مونتاژی یا صادراتی فراهم می‌کند. به‌ویژه قطعه‌سازانی که به‌تولید قطعات خاص یا محصولات با فناوری بالا و تیراژ پایین مشغول هستند، می‌توانند با خرید یا تامین مواد از این مرکز، سبد محصولات خود را تکمیل کرده و ظرفیت تولید را افزایش دهند.
همچنین در شرایط تحریم و بحران مالی، این مرکز به عنوان راهکار دور زدن موانع تجاری عمل کرده و در صورت مدیریت هوشمندانه و تدوین توافق‌نامه‌های منسجم، می‌تواند جایگزین نسبی روش‌های پرریسک و غیرشفاف گذشته باشد.